37. amerikanın 45-ci prezidenti.
gələk necə prezədent olması məsələsinə. bu magnat kifayət qədər imkanlı insandır və ətrafında (görünməyən hissədə) çox ağıllı insanlar var. trump hillarydən fərqli olaraq böyük markalar ulduzlar və.s deyil məhz işin peşəkarları ilə birlikdə xalqa oynayaraq qalib gəldi. trumpun komandasında dünyaca məşhur spin doctor lar, sosial araşdırma professorları və çox güclü sosial media komandası var idi. belə olan halda trumpun qalib gəlməməsi üçün yeganə əngəl bernie sanders idi onu da sağ olsun demokratlar hillarynin yolunda qurban verdilər.
trump belə ağılsız iddialarla necə qalib gəldi?
1) iddiaların hamısı ağılsız deyildi sadəcə media hillarynin xeyrinə işləyirdi deyə çox bəyənatlar şişirdilirdi. məsələn yuxarıdakı yazıda da qeyd olunduğu kimi adam müsəlmanlara qarşı deyil "radikal islamçı"lara qarşıdır - hansımız deyilik ki güya? eləcə də miqrant məsəlsəi media trumpun miqrantlara qarşı olduğunu bağırıdı lakin düzgün olanı "illegal miqrantlar"a qarşı idi - hansımız deyilik ki?

2) bəs anketlərdə öndə idi axı hillary xala?
brexit zamanı da ilkin sorğulara əsasən ingiltərə ab də qalmalı idi lakin nəticə elə olmadı. burası maraqlıdır - bu seçki öncəsi anketlər iqtidar tərəfindən çoxməqsədli şəkildə manipulyasiya edilir və bundan öncə də dünyanın müxtəlif yerlərində belə təcrübələr var. ingiltərədə bir çox iqtidar daxilindəki daydaylar da eyni oyunu etdilər - anketlərdə ciddi ara ilə ab də qalaq səsi var idi və hər kəs arxeyin idi çox insan seçkilərlə "onsuz da qalacıq" məntiqi ilə getmədi. və nəticə boommm.

soruşa bilərsiniz bəs niyə hillarinin komandası belə yola əl atdı axı anketləri şişirtməklə özünü riskə atırdı.
cavab: hillary qanuna əsasən ianələrlə təşviqat kampaniyası aparırdı və xərclədiyi pulların gəlir qaynağını göstərmək məcburiyyətində idi.bu səsəblə kampanya üçün əsas gəlir ianələr idi və ianələri toplamaq üçün anketdə çox irəlidə olduğunu göstərərək (strong positioning) kifayət qədər ianə toplaya bilmişdi.

bəs trump niyə buna qarşı əks-hücum etmədi?
- trump düşündüyünüzdən daha çox zəngindir və ianəyə ehtiyacı yoxdur eləcə də xərcləyəcəyi pulların gəlir qaynağını rəsmi olaraq göstərə bilər. bu səbəblə əlinə düşən bu yağlı anket manipulyasiyası tikəsini yaxşı dəyərləndirdi. hillary tərəfdarları arxeyinləşdi və trump tərəfdarları isə bu anket manipulyasyasından sonra daha aktiv oldu. rəsmi rəqəmlərə görə 8 milyondan çox insan seçki məntəqəsinə getməyib və səsvermədə iştirak etməyib. buda mı gol değill??

3) bizim sektor dili ilə desəm marka dəyəri və imic
burada yenə spin doktorlar və manipulyatorlar sosial analizçilərlə işləyərək insan beyninin ən sadə funksiyasına xitab edən bir strategiyaya əl atırlar. belə ki insan üçün sirli olan/bilinməyən/yeni olan daha cəlbedici olur bu faktı reklam və pr anlayışı olan orta məktəb uşağı da bilir. trumpun çıxışlarında hər zaman eyni nöqtə vurğulanırdı – “hillarynin illərdir nələr etdiyi göz qabağındadır”, daxili və xarici siyasət xüsusi ilə. və onu da qeyd edim ki amerika daxilində də hillarynin xarici siyasəti bəyənilən deyil/olmayıb. bundan əlavə trump bir daşla iki quş vururdu. özü siyasət sahəsində bilgisiz olmasınan dolayı debatlarda xarici siyasətdən bir kəlimə belə etmirdi ancaq iqtisadi məsələrlər. sual verdikdə isə çıxış yolunu "sirr olaraq qalsın, lakin çox böyük planım var" deyə izah edirdi. həm özünü vəziyətdən çıxarırdı həm də yenə bilinməzliklə insanların daha çox diqqətini cəlb edirdi.


4) - bəs bu qədər fərqlə seçilməsi necə?
izləyənlər bilir ki, hillary xalamızın e-mail yazışmaları və fbi ilə olan skandlları son 1 ildi səngimir lakin xüsusi səylər nəticəsində əsas media orqanlarından ört-basdır edilirdi. seçimə 2 gün qala bütün media orqanları hillarynin e-mail skandalını daha geniş və detallı paylaşdı (əslində daha əvvəl kiçik saytlarda paylaşılmış xəbərlər idi) doğru zamanlama və bir gol daha.

dünyada azsayılı üniversitetlərdə political marketing and pr adında ixtisaslar var. yəni qısaca bu işlərın arxa planında əjdaha araşdırmalar gedir. son olaraq onu qeyd edim ki, heyif sanders əmidən!