12. qafqaz dağlarının dibində, arazın yuxarısında, sevanın şərqində, xəzərin qərbində ölkə. çoxu ürəyiaçıq, qonaqpərvər, ailəsini sevən, hər çətinlikdə yaşamağa vərdiş olmuş, hər şəraitə tez adaptasiya ola bilən insanların torpağı. tək problemi uşağına bir tikə çörək aparmaq olan, həmişə fikirli, vaxtsız saçı ağaran, cibində həmişə siqareti olan ataların və ləziz yeməklər bişirən, sevgi dolu, qayğıkeş, ən böyük arzusu oğul evləndirmək, qız köçürmək olan anaların vətəni. amma, normallıqdan çox anormallığın, gözəllikdən çox çirkinliyin, yaxşılıqdan çox pisliyin oluğu yerdir bura.

hələ ibtidai sinifdən bizə şanlı tariximizdən, coğrafi mövqeyimizdən, bizi gözü götürməyən düşmənlərdən danışırdı müəllimlər. yarısı heydər əliyev haqda olan ata yurdu kitabından koroğlunu, babəki, qara donlu kafirləri, mannanı, qafqaz albaniyasını öyrənirdik. özləri belə inanmadığı yalanlara bizi inandırdılar. bəlkə də heç düşünməmişdilər bu haqda. 31 mart qırğınından danışılıb, 1918-də qafqaz islam ordusu ilə birgə bakıda 20000 ermənini qırmağımızdan danışmadılar. şah ismayıldan danışdılar, səfəviləri səfəvilər edən fars təbəəsindən danışmadılar, türkük dedilər, ardınca 2500 il bunnan əvvəl var olmuş fars dövləti mannaya bizimdir dedilər. iqlim qurşağı nədir bilməyən müəllimlər 9 iqlim qurşağından 7-si bizdə var dedilər. babək milli qəhrəmanımızdır dedilər, 10 səhifə sonra babəkin 20 il mübarizə apardığı islamın gözəlliyindən danışdılar. dedilər, basıb bağladılar, biz də inandıq. çünkü zəifik, tənbəlik. tarixə nəsə iz qoymağa çalışmaqdansa, tarixi saxtalaşdırmaq, saxta tarixə inanmaq daha asanddır.

uşaqlığımız küçədəki tank səsi ilə, qarabağ müharibəsi ilə, hər gün qarabağdan gələn tabutlarla, atəşkəslə, aclıqla, keçid dövrü ilə, bakı-ceyhan müqaviləsi ilə keçdi. biz də tarixin bizə bəxş etdiyi bu travmaların əhatəsində böyüdük. təhsilimiz beyinləri kütləşdirdi, tənqidi düşünmə qabiliyyətimizi öldürdü. düşünərək deyil, onun-bunun ağzına baxaraq, dəb olana uyğunlaşaraq yaşamağa başladıq. polboks mod oldu, saçını polboks kəsdirməyib uzadanlara şampunçik dedilər. sonra o şampunçik deyənlər adını dəyişib çeçenka dedilər, özləri şampunçik oldular. uzunburun ayaqqabı mod oldu, rəngli ayaqqabı geyinənlərə petux dedilər. sonra o petux deyənlər qırmızı ayaqqabı geyinməyə başladı. söhbətlər qız, 07, dava üçbucağında fırlanmağa başladı. hər şey qız tutmaqla, qız fırlatmaqla bağlı oldu. metroda bluetooth-la, televizorda subtitrlərdə, telefonda çatlarda, sonra odnaklasniki-də, facebook-da. imkan olsa havadan da tutarlar. yaxın durmayana başdan, yaxın durana işini görəndən sonra qəhbə deyən odlar yurdunun bu yanıq oğlanlarının anaları sonra bu gədələrə təmiz qız axtarmağa başlayır. təmiz qız mövzusu da ayrı aləmdir. qısaca oğlan xeylağının sahib olduğu imtiyazlara sahib olmayan, ümumiyyətlə bu imtiyazlardan könüllü surətdə imtina edən qızdır. evdən çölə çıxmır, ər gözləyir, türk seriallarının fanatıdır. evdən çölə çıxan tipləri də maksimum universitetə gedib gəlir. həyat haqqında ən kiçik anlayışı yoxdur.

cəhalətdən doğan bu səfalətdə yaşayanlardan başqa, bir də şah kimi yaşayanlar var bu ölkədə. ölkənin pulun dağıdanlar, dövlət işçiləri, neftin pulun yeyənlər, monopoliyası olanlar, oliqarxlar, qısaca çaqqal sürüsü. pulu olanın belə heç nə almadığı, sırf nə vaxtsa yanından maşınla keçəndə göz oxşasın deyə açılan empori, gff, armani butiklərini, eurovisionu, u-17 çempionatını, çaqqalların sürdüyü ömür boyu işləsə ala bilməyəcəyi maşınları, aeraport yolunu, laqondalanmış binaları görüb, ağzı iylənən kasıb da "ölkəmiz inkişaf edir" dedi, ağlın itirdi. burnunun dibində ssri dağılandan təmir olunmayan yolları, cındır butkaları, soyuq sinifləri, qaranlıq küçələri görə bilmədi. bu ölkə dəlilərin pulu və adamı ilə ağıllı olduğu, ağıllıların kasıblığı, yiyəsizliyi ilə dəli olduğu ölkədir, xaloğlu.

əvvəl idarəçilərimizin bəhanələri var idi. birinci dedilər müharibədən çıxmışıq, sonra keçid dövrü dedilər, sonra dedilər bakı-ceyhan açılsın yaxşı olacaq. biz də dözdük. bakı ceyhan açıldı yenə düzəlmədi. artıq qəbullanmışıq vəziyyətimizi, susuruq, hindu inəyi kimi olmuşuq. onlar da bəhanəyə belə gərək görmürlər. gözümüzün içinə baxa-baxa yalan danışırlar. prezident çıxıb azərbaycan standartılarından, analoqu olmayan inkişafdan dəm vurur, tək problemimiz qarabağdır deyir, lazım gəlsə alarıq deyir* gala alarsan . aclığımızı, səfalətimizi qarabağla unutturmağa çalışırlar indi də, qarabağla yatızdırırlar bizi. cibimizdən pulumuzu çəkib yedilər. olan-qalan qəpik quruşumuzu da heç vaxt işlətməyəcəyimiz silahlara verirlər. 2000-dən sonra anadan olan uşaq belə erməniyə nifrət edir. bu torpaq tolerantlığın, dostluğun vərəmdən əziyyət çəkdiyi, nifrətin vəba kimi yayıldığı torpaqdır.

bir tərəfdən fikirləşirsən haqqdı bizə, sikdir elə. amma digər tərəfdən deməmək də olmur. deyiriksə deməli fikirləşirik, fikirləşiriksə deməli sevirik. sevdiyin qədər uzaq durmaq istədiyin ölkədir bura.