62. qədim türklər tanrıya tenqri, dingir, turkan, turan, tork, turuk, aras, baba, asar, kuer, qut, qaşqay, günəş deyiblər. ümumiyyetle , tanrı ilə göy tanrı kəlimələri türk xalqlarında müxtəlif şəkillərdə səslənsə də mahiyyət həmişə eyni olub. indiki türkiyə və azərbaycan ərazisində yaşayan türklər baş tanrıya tanrı , altaylar və şorlar tenqri , xaqaslar tiqir , şumerlər din-qir ,yakutlar isə tanqara adlandırıblar.
tanrının sinonimi olan dinqir sözünə dinqir rusaşe şəklində şumer mixiyazılı kitabları nda rast gəlinib. həmçinin urartu çarlarının adı olan rusa adı uruz şəklində tanrı adına sinonim kimi eyniləşdirilir.o da iddia olunur ki, uruz m.ö ı minillikdə etrusk tayfa ittifaqının sevgi və incəsənət tanrısı, turan isə ilahəsi olub.
türk və tanrı sözlərində də yaxınlıq var. avesta da adı keçən turanlı durekat turuq -tay ı tenqritay və ya taqrital ilə eyniləşdirirlər.tenqri ,tanrı və türük sözləri qədim türk şəxs adlarında da öz əkslərini tapiblar.
orxon-yenisey kitabələrində tenqri daim ilahi bir qüdrət kimi göstərilir. onun iradəsilə kaan (xaqan) iqtidara gəlir və bu hökümdar tenqri kimi və tenqri doğumludur ,tenqri tərəfindən yaradılmışdır kimi fərziyyələr irəli sürülür.
türk -azərbaycan etnoqonik miflərinin birində yazılıb ki, uğuz-oğuz tanrını qəbul etməyən atasına qarşı çıxmış və yer üzündə tək tanrıçılığı -göy tanrı ya inamı yaymışdır. əslində uğuzun (oğuzun) digər bir adı da buğa/öküz/okuz xan olması bunu təsdiq edir. oğuz dastanında da yazılıb ki, türk hökümdarlarından biri olan buğuhan tək tanrıçılığı qəbul edib,yaymışdır.