"Sənət yaradıcının aynadakı yansımasıdır. Bizlər sadəcə bunu təqlid etməkdən başqa bir şey etmirik. Sənət, yaradana bənzədiyimiz müəyyən bir andır. Tanrısız bir sənətə inanmıram."
Humanitar sinifdə oxuduğum üçün bu sahələr üzrə olimpiyadalara hazırlanırdıq. Ədəbiyyat müəlliməmiz iki əlaçı və əlaçı olmağa potensialı olan üçüncü şəxsi (bu mənəm) seçmişdi. Həmçinin müəllimə çox liberal, sovet dönəmin yansıması idi. Bizə sənətkarın Stalker filmimi izləyib haqqında bir səhifəlik düşüncələrimizi yazmağımızı istədi. internetin çətin tapıldığı an diskini tapıb izlədim. izlədim deyəndə iki-üç dəfə cəhd elədim hər dəfə də yuxuya qaldığım üçün izləməyi buraxdım. Həmin gün yaxınlaşdı , məndə uşaqlardan tək-tək soruşuram ki, nə düşünürsüz ? Biri Stalker oyunundan falan danışdı, digəri də metaforalar belə gəldi falan dedi. Müəllimə üç şəxsin arasında ən zəif bənd olduğum üçün ilk məndən fikirlərimi soruşdu. Özümü sındırmadan çernobil hadisəsindən, mutantlardan falan danışdım.
Heç bir şey anlamamışdım. Filmin nə üçün çəkildiyini verdiyi heç mahiyyəti tuta bilməmişdim. Üzərindən bir neçə il keçəndən sonra filmin adını google edib rejissor'u tapıb bütün filmlərini izləmək qərarına gəldim. Bu dəfə daha güclü bazaya malik idim və anlayacağımı düşünürdüm. Yuxarıda yazdıqlarımın səbəbi odur ki, əgər fəlsəfədən anlamırsınızsa baş yormayın. Buraxın sizin üçün David Fincher, Nolan kimi rejissorlar filmlər çəkir. Oturun John Wick'ə , Logan kimi filmləri izləyin. Sənət, ədəbiyyat, kino qarışımı hazırlanmış smooth cocktail sizə ağır gələr. Həmçinin şairin filmləri mənə də hələ yetəri qədər anlaşılan deyil.
Ivan's Childhood - rejissorun ilk uzun metrajlı və anlaşılması ən asan filmdir. Adından da bəlli olduğu kimi ana obraz ivan'dır. Sovet dövründə yaşamış və müharibə görmüş rejissor sizə nə çəkib göstərə bilər ki ? Şeirimiz başlayır. ilk adı : Revenge'dır. Nazi almaniyasının ivan'ın kəndinə hücumu və ivan'da yaratmış olduğu nifrət çərçivəsində onlara qarşı mübarizə aparmağa çalışan bir obraz yaranmışdır. Müharibə hər zaman qəhrəmanlar yaradır və bu qəhrəmanlar özlərini yox etməyə məhkumdur. Bu təbiətin bir qanunudur. Filmlər heç bir zaman insanları əhilləşdirmək üçün ərsəyə gəlmədi. Əgər belə olsaydı hələ də insanlar ölüb, qanlar tökülməzdi. Müharibə zamanı yıxılmış bir yerlərə sığınmağa çalışan bir uşağın xəyallarını şahidlik edəcəksiz. (bax: The Thin Red Line) filminin ilham mənbəyi olmuş bu filmi Zerkalo filmindən öncə izləyin.
Andrei Rublev - Şeirimiz qaldığı yerdən dəvam edir. Bu dəfə daha qaranlıq və narahatedicidir. Hətta şeirimiz o qədər narahat edicidir ki, bir çox senzura məruz qalıb və məlum ölkələrdə qadağan edilmişdir. 15-ci əsrin məşhur siması Andrei Rublev haqqında müəyyən qədər fikir sahibi olduqdan sonra keçin filmi izləyin. Yoxsa sizin üçün içindən çıxılmaz bir hal alar. Amma filmi izlərkən Andrei Rublev'i rejissorun gözündə , subyektiv fikirləri ilə izləyəcəksiniz. Pisliyin hökmlüyü ilə dəvam edən dövrdə həmin pislikləri şeirsəl olaraq şahidlik edəcəksiz. Qəlbinin yolunda gözlərinin gördüyü ilə get...
Solaris - Bizim başqa kainatlara ehtiyacımız yoxdur, sadəcə aynaya ehtiyacımız var. Bir çox rus kritiklerə görə 2001: A Space Odyssey filminə cavab kimi düşünülən bu film sənətkarın dilindən yalanlanmışdı və həqiqətən də Kubrick'in çəkmiş olduğu film ilə heç əlaqəsinin olmadığını anlaya bilərik. Solaris fəlsəfənin dərinliyinə həddindən artıq girib və arxa fonda Bach musiqiləri ilə düşünməyə, beyninizi yormağa dəvət edir.
(youtube: 
)
Film Stanislaw Lem eyni adlı romanı əsasında çəkilmiş olsa da Tarkovski öz subyektivliyini yenə ortaya qoymuşdur. )Zerkalo - Şeirimizin ən can alıcı hissədir. Sənətkar uşaqlıq illərinə aparır bizə və biraz da özü haqqında danışmaq istəyir. insan bədəni yalnızlıq kimidir gözləri və qulaqları buludları çəkər. Ruhumuz və yaralarımız yüksəkliklərə qalxar bizi əhatə edər. Qaç oğlum...! Daşı bu bədəni əgər güclüsənsə. Bu film Solaris ilə Stalker arasında körpü funksiyasını daşıyır belə ki, rejissor bu filmi Solaris'dən öncə çəkməli idi. Lakin senzura qorxusu ilə sonra çəkdi.
Stalker - Gəldik mənə bu qədər yazı yazmağa sövq edən filmə. Hələdə filmdən heçnə anlamışam və deyəsən anlamayacam. Yaxud anlamışam anladığım qədər sadəcə qaranlıq tonları ilə məni içinə çəkməyən və xoşuma gəlməyən bir şey çıxıb və istəmirəm stəkana dolu tərəfdən baxım. Filmin ən sevdiyim hissəsi
(youtube: )
. Bu film arasında bir körpü yoxdur. Ya izləyib çox bəyənəcəksən, ya heç bəyənməyəcən. Ortası olmayan bir fəlsəfə izləyəcəksiniz. Bu filmi fəlsəfə kimi düşünün. Hər kəs maraq salar , öyrənmək istər amma sıxıcıdır. Sadəcə çalışqan və savadlı insanlar bu dərsi keçər. Metaforaların çox olduğu filmi öncədən araşdırmanızı tövsiyyə edirəm. Şeirimizin adı isə "Tarkovskinin üsyanı" olsun. izləyənlər anlayacaq nə demək istədiyimi. )Nostalghia - filmin ən sevdiyim hissəsi "1+1=1" səhnəsi idi. Yaradıcıllığa qara hərflərlə düşmüş bir səhnədir. Bir rəssam Rublov'dan sonra növbəti rəssam Andrei Gorchakov'un hekayəsidir. Lakin bu dəfə şair italiyaya göndərilmişdir və yalnızlıq içində yazmış olduğu ssenari'də bütöv narahatçılıqlarını hiss eləmək olar. Tanış olduğu italyan xanım ilə yaşamamış olduğu peşmançılıqlarını sezmək olur.
Offret - və gəldik şeirin son hissəsinə. Son hissəmiz : "Ölüm" adlanır. Ölüm deyə bir şey yoxdur. Sadəcə ölüm qorxusu var və bu ən qorxunc hissdir. Bəzən insanlara istəmədiyi şeyləri etdirir. insanlar həyat boyu özlərini müdafiə etdi özlərini : insanlara qarşı, təbiətə qarşı..Film mükəmməl monoloqa malikdir -
(youtube: )
)Sənətkar, şair, rejissor, ssenarist 1986'cı ildə Fransa'da xərçəng xəstəliyinə məğlub olmuşdur. Yəqin filmləri artıq Tanrı üçün çəkir.