bugün wiki təsadüfi son
sözaltı sözlük
məsləhət postlar mesaj Profil

...

ovogenez

əjdahalar   googlla
cinsiyyət təkamülü

    #sözaltı wiki təsadüfi wiki gətir

    yazarın wiki entryləri: yggdrasill - enkefalin - ganymede
    1. Oocyte yaxud bilinən dillə desək yumurta hüceyrənin əmələ gəlməsi prosesi.
    *Primordial germ cell* (PGCs) adlanan balaca hüceyrələr hələ ana bətnində ikən qadın cinsiyyət orqanlarına çataraq önəmli olan ilk hüceyrəyə *oogonia*ya çevirlirlər. Bu oogonia adlanan hüceyrələrin özləri, yumurtlığı hovuz kimi düşünsək oogoniaları da bir böyük örtüklə bağlanmış kiçik toplar kimi düşünə bilərik. Həmin bu örtüklərdən də hovuza çoxlu atıldığını fərz eləyək. Həmin bu örtük o zaman yastı epiteli hüceyrələrinə uyğun gələr, toplar isə oogonialara. Düşünək ki aylar keçir və toplar da durar mı, durmaz onlar da böyüyür və bölünür və *primary oocyte* (ilkin yumurta hüceyrə)yə çevirirlər. Həmin bu ilkin yumurta hüceyrələrdə bölünmə 1ci meyozun metafaza mərhələsində dayanır. Digər oogonialar isə bölünməyə davam edərək maksimum saya(təxminən 7milyon) çatır və sonra isə bir çoxu məhv olmağa başlayır. Hamiləliyin 7ci ayına gəldiktə hərbiri artıq öz örtüyünə yəni öz epitelisinə sahibir, və digərləri ilə eyni örtükdə deyil artıq ilkin yumurta hüceyrələr; həmin örtüklə bir yerdə olan bu ilkin yumurta hüceyrələrə *Primordial follicle* (yəqin ki Primordial follikul olacaq) deyirik.
    Doqquzuncu ay bitdi və uşaq doğuldu. Amma bu ilkin yumurta hüceyrələr hələ də meyozu tamamlamır, birinci meyozun profazasında qalırlar. Həmin bu sakitlik dövrü *diplotene stage* adlandırılır. Və həmin bu yumurta hüceyrələr yetkinlik yaşına çatana qədər bu sakitlik dövründə qalmağa davam edirlər. Bu isə həmin örtük yəni yastı epiteli hüceyrələrinin sintez etdiyi *oocyte maturation inhibitor* (omi) sayəsində mümkün olur. Həmin bu ilkin yumurta hüceyrələr ölməkdə və sayca azalmaqda davam edir, və doğularkən sayları 700,000-2,000,000 arasında olsa da yetkinlik yaşına çatanda 400,000 qalır, bunlardam təxminən 500ü isə yetkin yumurta hüceyrəyə çevrilib *ovulyasiya* olunacaq.
    Demək ki, beləcə yetkinlik yaşı gəldi. Hər ay yumurta hüceyrədə 15-20 follikul inkşafa başlayır amma bunlardan sadəcə biri yetkin yumurta hüceyrəyə çevrilir. Bu follikulların hər biri ilk öncə üç mərhələdən keçməlidi:
    1) ilkin və ya preantral mərhələ
    2) ikinci və ya antral mərhəıə
    3) Preovulutionary mərhələ

    1. ilkin və ya preantral mərhələ - bu mərhələdə ilk onca yastı epiteli inkşaf edərək çoxqatlı epiteli hüceyrələrinə -*granulosa hüceyrələri* əmələ gətirir. granulosa hüceyrələri əmələ gəldikdən sonra artıq Primordial follikul yox *primary follikul* (ilkin follikul) adlndırmağa başlayacayıq bu follikulu. Bu granulosa hüceyrələri ilə ilkin yumurta hüceyrəni *zona pellucida* adlanan təbəqə, theca folliculi adlanan hüceyrələrdən isə basement membran ayırır. theca folliculi adlanan hüceyrələr isə həmin bu ilkin follikulu əhata edən sekretor *theca interna* və xarici *theca externa*ya başlanğıc verəcək.

    2. ikinci və ya antral mərhələ - inkşaf davam etdikcə bu granulosa hüceyrələri arasında boşluq əmələ gəlməyə başlayır ki, bu boşluğa *antrum* deyirik. Boşluq getdikcə böyüyür və genişlənir. Amma hər zaman yumurta hüceyrəni əhatə edən granulosa hüceyrələri qalır ki, bunlara *cumulus oophorus* deyirik. Beləliklə ilkin follikul ikinci follikul, tertiary follikul və daha sonra *Graafian follikulu* adlanan follikula çevrilir. Bu isə həmin dediyimiz theca interna və theca externa ilə əhatə olunub.


    3.Sonucu Preovulutionary mərhələ - dediyimiz kimi bir neçə follikul inkşafa başlasa onlardan sadəcə biri inkşafını başa vurur, digərləri isə məhv olur. ikinci follikul əmələ gəldikdəm sonra lüteinizə edici hormon (*luteinizing hormon*) sekresiya edilçəyə başlayır ki, bu da həmin sakitlik dövründə olan meyozun irəliləməsinə təkan verir, birinci meyoz bitir və iki hüceyrəyə əmələ gəlir - *secondary oocyte* (ikinci yumurta hüceyrəyə?) və ilk *polar body* adlanan hüceyrə. Yumurta hüceyrəyə sitoplazmanın əksəriyyətinə sahib olur, polar body isə deməknolar sitoplazmaya sahib olmur. Hüceyro ikinci meyoza başlayır lakin, ikinci metafazanın metafaza mərhələsində meyoz ovulyasiyadan təxminən üç saat öncə dayanır. Tutalım ovulyasiya oldu və yumurta hüceyrəyə də mayalandı bu zaman ikinci meyoz tamamlanır. Yox əgər mayalanma baş vermədisə ikinco meyoz tamamlanmır və yumurta hüceyrə 24saat sonra ölür.

5 əjdaha

nihalny
#259895


04.09.2017 - 16:52
+2061 oxunma
wikiləyən: zazoza



hamısını göstər

üzv ol

...