4. haqqında heç bir məlumatı olmayanların fikir yürütdüyü, islam diniylə müqayisə etdiyi fəlsəfi cərəyan. əslində bu fəlsəfəni rədd edənlər eynilə islamçıların arqumentləriylə gəlirlər üstümüzə. Ya söz oyunu yada sosyologyanı atırlar ortaya. Red pillin elmi əsası isə təkamül psixologyasıdır(evolutionary pyschology). "Sonra dedilər ki alınmadı" adlı hörmətli yazarın xahişi üzərinə, dediyi entryi oxudum və cavablandırıram. Yəqin ki, yazarımız həmin entryi sona qədər oxuyubsa red pillin güclü elmi arqumentlərinə qarşı ekşi yazarının əldə tutulan bir arqumenti olmadığını özü də görüb. Sadəcə klassik söz oyunları və red pillin zəif bir iki tərəfinə hücum etməklə fəlsəfəni səhv çıxardığını düşünür. Başlayaq. Adam ep-i ən yaxşı halıyla soft science adlandırır. Ama ən pis halıyla soft sciencedir. Təkamül psixologyasına psevdoscience demək, eynisini təkamül nəzəriyyəsinə də etmək kimi birşeydir. Təkamül psixologyası təkamül nəzəriyyəsi qədər sağlam elmi əsası olmaya bilər, ama yazar nəzərə almayıb ki, təkamül psixologyası təkamül nəzəriyyəsinin bir alt kateqoriyası kimi birşeydir. Məsələn yazıb:
"ikinci iddiayı, yani adaptasyon kısmını nasıl biliyoruz? işte onu kıçımızdan uyduruyoruz. zaten biraz düşününce insan görüyor: erkeklerin avlanması da yardımlaşma gerektiriyor. ve hasılat ortak. yani en büyük ceylanı getiren en güzel dişiyi düdükler yarışması yok. daha önemlisi, avlanma toplam hayatın ufak bir kısmı. her gün 9-5 ava çıkmıyor erkek. hatta bazı coğrafyalarda veya mevsimlerde hemen hiç çıkmıyorlar, av yok zira. kalorinin büyük kısmı toplayıcılıktan geliyor. yani cinsiyetler üstündeki evrimsel baskılar sanıldığı kadar farklı değiller."
Cavab- Onsuz heçkim insanlar sosial heyvanlar deyil demir, əlbəttə avcılıq edərkən yardımlaşıblar buna görə red pill deyir ki, kişilərdə empatiya qabiliyyəti qadınlardan daha yaxşı inkişaf edib. Ama ağıllı görünmək istəyən ekşi yazarımızın qaçırdığı birşey var. Avcılıqda yardımlaşma olsa da, fərdlər arası cinsi mübarizəni, cinsi seçilimi hara qoyaq bəs? Həm ən böyük ceyranı gətirən erkək ən gözəl dişini sikir demir red pill. Ən çox və ən böyük ceyranı gətirən erkəklə bütün dişilər cütləşmək istəyir. Həm sosyallaşma, yardımlaşma neçə min il sonra başlayıb o zamana qədər fərdi meymunabənzər insanlar arasında olan cinsi seçilim təzyiqi bəs? Adam iddia edir ki, əsas avlayıcılıqdan çox toplayıcılıq rol oynayıb. Ama təkamülü oxuyanlar bilir ki, av xüsusilə də pişirilmiş ətin insanın təkamülündə nə qədər böyük rol oynadığını. Adamların iki arqumenti var. Onları da cavablayım.
1) Təkamül psixologyasının test edilə bilməyəcəyi iddiası
2) Fərdlərin seçimlərində biolojik faktorların yox sosyolojik faktorların basqın olması
Cavab - 1) Adamlar təkamül psixologyası test edilə bilməz deyirlər. Real həyatda insanların davranışlarına baxmaq test etmək deyil? Davranışlarına baxmaq və birşey etmə səbəblərinin keçmişdə olan təkamül təzyiqi ilə uyğun olmağı test deyil? Məsələn qızların özündən aşağı statusda birini seçməməsini real həyatda hərkəs görə bilər. Dilənçi ilə gedib sevgili olan qız tanıyan var ətrafında? Red pill-də bununla gerçək olduğunu göstərən çox hekayələr var. Ama bunlara heuristic deyilir yəni red pilldə heç vaxt 100 faizlik ümumiləşirdmələr yoxdur. Heuristic nədir? Məsələn kişilər futbolu sevir ama bu bütün kişilərə aiddi yox? Sadəcə əksəriyyətə. Yəni bütün kişilər futbolu sevir demir sadəcə çoxu sevir buna görə davran bunu nəzərə al deyir. Yəni qadınlar hipergamikdi də bir heuristic-di. Yəni bütün qadınların eləymiş kimi davranıb ehtiyatlı olmalısan deyir red pill çünki əksəriyyəti elədi. Məsələn mizantrop adlı yazarın yazdığı bu entry https://soz6.com/entry/265651. Adam red pilin qatı tərəfdarlarından deyil bəlkə də bu fəlsəfədən xəbərsizdi sadəcə gördüyünü yazıb və belə hadisələr sayısızdı. Yəni bir hipotezi doğrulamaq üçün müşahidə etmək, təcrübə etmək lazımdır təkamül psixologyasının dediklərini də real həyatda müşahidə etmək mümkündür.
Cavab - 2) Adamlar sosyolojik faktorların insanların seçimlərinə daha çox təsir etdiyini deyirlər. Bu çox böyük yanlışdır. Məsələn din-i misal götürək. Din insanların yaratdığı sosyal inşalardan biridir. Vəhşilik, hücum etmək, təcavüz etmək isə insanın vəhşi instiktləridir. indi hansı daha baskındır? Din insanlara pislik etməyin, öldürməyin falan desə də görürük ki insanlar vəhşi instiklərini basdıra bilmir, talayır, öldürür, baş kəsir və.s . Sosyologik inşaların maksimum 200-300 yaşı olduğu halda, biolojik təkamülin min illərlə yaşı var.Yazarın digər yazdıqlarında cavab veriləcək ciddi bir arqument görmədim əgər, "Sonra dedilər ki alınmaz" adlı yazar eksi yazarinin filan dediyi məntiqlidi buna cavab ver desə, cavab verərəm. Yoxsa ekşi yazarın entrysinin əksəri boş söz oyunudu və vaxt itirməyə dəyməz.