bugün wiki təsadüfi son
sözaltı sözlük
məsləhət postlar mesaj Profil

...

emmanuel levinas

əjdahalar   googlla
fenomenologiya
    1. holokost faciəsindən xilas ola bilmiş, litva əsilli yəhudi filosof. əsərlərində, əsasən, "başqası" konspetinə ağırlıq vermişdir. "qaçış üzərinə(de l'evasion)" əsərində insanın öz varlığını geridə qoyaraq başqalığa doğru getməsi, özü üçün müəyən edilmiş çərçivələrin kənarına çıxaraq aşğınlığı təcrübə etməsi məsələsini müzakirə edir, qısaca "insan özü olmaqdan necə çıxa bilər?" sualını diqqətə alır. əslində, levinas'ın bu mövzu haqda bu qədər yazmasına bir yəhudi olaraq ikinci dünya müharibəsindəki yaşadığı təcrübələrin də təsiri olmuşdur; o dövrdə yəhudilərin müəyyən stereotiplərə həbs edilərək digərləşdirilmələri, insan sayılmayaraq konsentrasiya düşərgələrində ölümə tərk edilmələri və heç cür özlərini ifadə şansının tanınmaması onların üzərinə necə bir etiketin yapışdırılması ilə birgə bu etiketin yəhudilər tərəfindən yanlışlanma imkanının da aradan qaldırılmasını izah edir. levinas'ın fəlsəfəsi həmçinin etika olaraq da təsvir edilsə də, bu klassik etikadan fərqlidir. burada "başqasının üzü" konsepti önəm qazanır. levinas'a görə başqası mən qarşısında transendental olandır, mən başqasını öz anlayışlarına, qavramlarına əsaslanaraq açıqlaya bilməz. başqası mən'dən həmişə fərqli təbiətə malikdir. "başqasının üzü" deyərkən isə kobudca mən qarşısında duran və ondan asılı olmadan özünü ifadə edən, məna verəni nəzərdə tutur. levinas'a görə mən başqasının üzü qarşısında sonsuz məsuliyyət daşıyar. başqasının üzü mən'ə baxar və sanki "məni öldürmə" deyər.
    levinas özü də nazi düşərgələrinin birində olmuşdur. həmin dövrlə bağlı xatirələrinin biri, "bobby" adlı itin məhkumlara baxıb quyruğunu salladığını görməsidir. levinas itə baxaraq öz insanlığını təcrübə etdiyini, ona baxaraq insan olduğunu xatırladığını demişdir. təbiidir ki, min bir işgəncədən çıxan yəhudi məhkumlar artıq insan kimi davranılmadığı üçün öz varlıqlarını yaddan çıxarma psixologiyasına girmişdilər.

1 əjdaha

dasein
#277710


08.09.2018 - 13:21
+115 oxunma



hamısını göstər

üzv ol

...