1. (bax: fond toplusu)

asimovun fond hekayəsinin davam kitabı. 2 hekayədən ibarətdir. 1-ci hekayə ayrılıqda güclü olmasa da, hətta 2-ci hekayəyə macəra və süjet xətti cəhətdən yaxınlaşa bilməsə də, 2-ci hekayəni gücləndirən bir hekayədir. hətta belə deyim 1-ci hekayəni oxumadan 2-ci hekayəyə birbaşa keçid etsəydik, çox böyük ehtimal hekayənin vuruculuğu bu qədər güclü olmazdı. 1-ci kitabda olduğu kimi yenə xarakter bolluğu var kitabda. buna görə adların hamısını yadda saxlamaq imkansızdır (mənə görə).

indi spoilerli hissəyə keçim. 1-ci hekayədən bir az bəhs edib əsas vurucu olan 2-ci hekayəyə keçid almaq istəyirəm.

--- imperiyanın sərhəddi---

1-ci hekayədə imperiyanın "ulan bu sehrbazlar kim ola ki?" sualını verən cəsarətli və güclü generallarından olan bel riose-in axtarışa çıxaraq siwenna-ya qədər gəlib çıxması və ducem barr-ı taparaq "hass... fond deyə bir şey qurmuşdu bu imperiya?" deməsiylə fonda müharibə elan etməsi ilə başlayır. ələ keçirilən tacir lathan devers-in "imperiya nağıl deyildi aq?" modunda gəzməsi güldürdü nə yalan deyim. trantor-da xəstə imperator ii cleon-un və vəziri brodrig-in bu cəsarətli gənc barədə düşüncələri və ümumiyyətlə imperiyanın gəldiyi son nöqtə seldon planının necə uğurla davam etdiyini göstərir.

onsuzda kitabda tez-tez seldon planının qüsursuzluğu və fondun məğlub olmayacağı vurğulandığı üçün biz də eyni şeyi fikirləşirik. bu dəfə necə qalib gələcəyini oxumaq üçün davam etdim hekayəyə desəm yeridir. barr və devers-in trantor-a gedərək imperatora öz vəzirini satmaq kimi aşırı mənasız və gülünc planla həll olunacaq deyə çox qorxdum, ancaq hekayə öz ciddiyətini qorumuşdu. "sizin kim olduğunuzu gəlməzdən əvvəl bilirdik. neçə minillik imperiyayıq, 2 agentlə məğlub olacıyıq, xıyarlar?!" çıxışını eşitdikdə sakitləşdim. daha sonra xəstə imperatorun vəzir və generalın ona qarşı plan qurduğundan şübhələnib trantor-a çağırıb edam etdirməsi çox gözəl bir məntiqə oturduldu.

ikinci olaraq, fondda başlayan "idarəçilərin masada oturub özlərinə və seldona inanmaları və hakimiyyətlərini möhkəmləndirməyə çalışmaları" təməlinin qurulması da 2-ci hekayə üçün gözəl bir giriş oldu. sonunda seldon planının həmişə işə yarayacağı və fondun heç vaxt məğlub olmayacağı gözə soxuldu. onsuzda növbəti hekayədə də bu hekayənin sonunda deversin sürgün edilərək hardasa öldüyü-öldürüldüyündən bəhs edilir.

2-ci hekayə niyə gözəldi? oxuyucuya belə inandırılmış seldon planı bir mutantı hesablaya bilmədiyi üçün suya düşdü. the mule kimi bir xarakter fond üçün qeyri-adi dərəcədə qeyri-real bir xarakterdir. lakin növbəti kitablarda qeyri-real şeylərin sayı artdığı üçün bu hətta ən normalıdı deyə bilərik. tacirlər və hökümət arasındakı vətəndaş müharibəsi qığılcımları, əsrlər sonra qayıtdıqları seldon mağarasında seldonun holoqramının əlaqəsiz bir tarixi hadisədən bəhs etməsi, bu vaxt fondun işğalı enfes yazılmış hissələr idi.

ebling miss ilə birlikdə magnifico, bayta və toranın dağılmış imperiyaya gedişləri, imperiyanın küllərinin qaldığını və sönməkdə oluşuna şahid olmağımız, trantorun hələ 100 il əvvəl insanlarla dolu ikən və galaktikanı idarə edərkən indi boş və zavallı görünməsi gözəl təsvir edilmişdi. gözümün qabağına gətirərkən təsirləndim.

ebling-in 2-ci fondu tapması və baytanın onu öldürməsi ilə "əslində bunlar baş verib" sekansı gözəl yazılmışdı. magnifico-nun the mule olması barədə bir çox ipucu var idi. təəssüf ki, gözlənilən zərbəni vura bilmədi son səhnə. amma the mule-un onlara heç nə etməməsi, sadəcə bir düşüncəylə yox edəcəkkən arxasına çönüb getməsi təsir edici və məncə epik bir səhnə idi. fondun qalib gələ bilmədiyi mutanta bayta darell qalib gəlmişdi (baytanın hekayəsi bir mənada bitsə də, növbəti kitabda nisbətən davamı var). imperiyanın son parçalarını oxuduğumuz və son sətirlərə artıq dağılmış trantor-da son verdiyimiz kitab aşırı gözəl və zövq verici idi. the mule bəlkə də fond seriyasının indiyənə qədər oxuduğum ən orijinal və gözəl xarakteri idi.

--- imperiyanın sərhəddi---