195. özünü və öz ətrafındakıları həddindən artıq alçaltmaq. azərbaycanlılara xas olan ən mühüm xüsusiyyətlərdən biri odur ki, əsasən siyasi və sosial mənada həmişə öz ölkəsini və ya milləti tarixdə unikal bir nümunə kimi göstərməyə çalışırlar. hara baxırsan hərə bir tərəfdən danışır bizim millət elə, bizim millət belə, rüşvət bizim qanımızdadır, rüşvət bizim mədəniyyətin bir hissəsidir və.s
hələ yadımdadır bakalavr oxuyan vaxtı tələbə yoldaşlarımla rüşvət filan haqqında danışanda çoxu deyirdi ki, digər xalqlarla müqayisədə azərbaycanda korrupsiya və rüşvət artıq milli mədəniyyətin bir parçasına çevrilib və rüşvət təkcə insanların qayda-qanuna əməl etməsi ilə düzələcək birşey deyil. hələ gənc nəsil (hətta deyərdim o danışdığım adamların çoxu da savadlı, ağıllı adamlar olublar.) belə fikirləşirsə, day indi bunu eşidəndən sonra rüşvət bizim qanımızdadır deyib boş-boş danışan və 50 ildi rüşvətə haqq qazandırmış yaşlı nəsili necə qınayasan axı?
belə lap dərinə getsək, rüşvət təkcə azərbaycanlıların yox ümumiyyətlə bütün insanların qanındadır amk. dünya tarixinin 99.9%-ı ərzində insanlar korrupsiyanın normal bir vərdiş olduğu sosial sistemlərdə yaşayıblar. elə bilirsiz o boyda konstitusiya, qayda-qanun, leqal institutlar, azad məhkəmə, hakimiyyət bölgüsü zad hamısı boş-boşuna quraşdırılıb? yox. bunların hamısı insanoğlunu korrupsiya mədəniyyətindən təmizləmək və dağıdıcı davranışların qarşısına sərhəd qoymaq üçün son 200-300 ildə qəbul olunmuş idealist,utopiyavarı sistemlərdir, hansı ki hal-hazırda dünyada bir qisim ölkələr tərəfindən sosial mühəndisliyin uğurlu bir nümunəsi kimi insanlar üzərində tətbiq olunur. get 2500 il əvvəl mesopotamiyada yaşamış adi bir kəndliyə de ki kral da adi vətəndaş da qanun qarşısında bərabərdir, deyəcək dur tullan ala dəlisən nəsən.
"rüşvət mədəniyyətini", "qandakı rüşvət"i yox eləmək istəyirsənsə bunun qısa bir yolu var, sadəcə qanunlara tabe olmalısan və ya ölkə administrasiyası olaraq bunu insanlar arasında cəza sistemi ilə məcbur etməlisən. ən çox bilinən və ən sadə sosial mühəndislik üsuludur bu. insanların çoxu niyə cinayət törətməkdən və ya oğurluqdan çəkinirlər? çünki bilirlər ki, böyük ehtimal bunu eləsələr poxa düşəcəklər və ya poxa düşməyəcək formada eləmək üçün lazım olan bacarıq + cəsarət insanların çoxunda yoxdur. səbəb budur, ona görə yox ki bəzi insanlar yaxşı insanlardır bəziləri isə pis, və ya bəzi xalqların qanında rüşvət var bəzilərində yox.
ona görə də rüşvət bizim mədəniyyətimizdir deyib rüşvətə haqq qazandırmağa, adi qanun pozuntusuna əlavə ad axtarmağa ehtiyac yoxdu.