4. Talassemiya.
Azərbaycanda geniş təsadüf olunan irsi xəstəlik
Xəstəlik resessiv olub autosom * qeyri-cinsi xromosomlardakı bir gendə baş verən dəyişiklik zamanı meydana çıxır. Nəticədə qanda hemoqlobinin sintezi pozulur. Talassemiya xəstəliyinin iki forması var. Bunlardan birincisi talassemiya daşıyıcılığıdır. Belə insanlar zahirən tamamilə sağlam olsalar da, özlərində xəstə geni daşıyır və onları irsən öz uşaqlarına ötürə bilirlər. Talassemiya genini yalnız bir valideyndən alan uşaq talassemiyanın daşıyıcısına çevrilir. Belə uşaqlarda yüngül formada qanazlığı olsa da, onlarda ciddi müalicə tələb olunmur və qanda dəmirin miqdarı, adətən, normada olur.

Talassemiyanın ikinci ən ağır forması böyük talassemiya adlanır. Böyük talassemiyaya bu xəstəlik genini hər iki valideyndən alan uşaqda rast gəlinir. Bu, erkən uşaqlıq dövründə inkişaf edən ağır irsi qan xəstəliyi hesab edilir. Talassemiya ilə doğulmuş uşaqlarda xəstəlik müəyyən müddət ərzində gizli keçir və 4 aylığına kimi onda heç bir xəstəlik halı müşahidə edilmir. Bu aylardan etibarən xəstə uşaqların qanında hemoqlobinin miqdarı azalmağa başlayır. Nəticədə qanda oksigen çatışmazlığı səbəbindən onlar tez yorulur, rəngləri solur, iştahları və yuxuları pozulur. illər ötdükcə belə uşaqlar fiziki inkişafına görə həmyaşıdlarından geri qalırlar. Onların qaraciyər, dalaq, ürək və s. daxili orqanlarında və sümüklərində dəyişikliklər baş verir. Böyük talassemiya xəstəliyi olan uşaqları müalicə etmək üçün onlara ömürboyu hər ay qan köçürmək lazımdır. Ancaq bu özü də sonda xəstə uşaqda digər problemlərin yaranmasına gətirib çıxarır. Belə müalicə alan uşaqların orqanizmində dəmirin miqdarı artır. Artıq dəmir xəstələrin daxili orqanlarında yığılır, bu isə, öz növbəsində, daxili orqanların fəaliyyətini pozur. Bunun nəticəsində xəstələrdə ürəkdamar çatışmazlığı, qaraciyər xəstəliyi və endokrin pozğunluqlar meydana gəlir. Buna görə də xəstələrin bədənində olan artıq dəmiri orqanizmdən xaric etmək üçün xüsusi preparatlardan istifadə edilir.

Azərbaycanda talassemiya xəstəliyinin geniş yayılmasının başlıca səbəblərindən biri qohum nikahlarıdır. Xəstəlik, əsasən, bu nikahlardan törənən övladlarda üzə çıxa bilir.
ayrıca baxmanızı tövsiyyə edirəm
https://i.imgur.com/xhLIenI.gif

ingilis.
https://i.imgur.com/T6N2KW0.jpg

Rus

Istinadlar; TIBBI BIOLOGIYA Və GENETIKANıN əSASLARı lll CILD
buraya bir şey qeyd etmək istəyirəm, çox üzgünəm ki materialları sizinlə paylaşa bilmirəm. yəni, istərdim ki kitabı Pdf olaraq tapıb, sizinlə bölüşəydim. lakin müəllif hüququnun pozulacağından, paylaşa bilmirəm.