45. okay başlayaq. bayaq yuxuda bunu düşünmüşəm çünki

elm adamlarının politically correct və sjw kimi davranmağa başlaması və ya dünyanın bu bataqlığa batmasına göz yummaları. narahat edir məni

bu günlərdə feynmanın cargo cult science adlı yazısını oxuyurdum. bu yazı haqda da qısa zamanda yazacam

feynman yazıda müxtəlif iddiaları araşdırır (parapsixologiya, din və s.) və yazının əsas mahiyyəti budur: biz bəzi şeyləri "belə" olsun istəyirik deyə təəssüf ki "belə" olmur

yəni biz ruh var olsun istəyirik deyə, dünyagörüşümüzlə uyuşur deyə ruh var olmur. biz tanrı var olsun istəyirik deyə, inanmaq istəyirik deyə təəssüf ki tanrı var olmur və sairə və ilaxır

fəlsəfədə belə bir mövzu var idi. atıram məsələn təbii açıqlana bilməyən bir hadisə müşahidə edirik. buna möcüzə də deyilir, paranormal da deyilir və s. * möcüzənin tərifini belə verdiyim üçün hume öldürərdi məni, ayaqüstü yazıram, detayları keçin

hər kəs bu paranormal hadisəni öz background inancına görə şərh edəcək. yəni xristian üçün bu tanrının bir işarəsi olacaq, digər dindən biri üçün öz tanrısının bir işarəsi və s və ilaxır

məsələn:

1. məryəmin heykəli ağlayır (uydurmuram bunu, xristianlar dəfələrlə kilisədə məryəmin heykəlinin ağladığını iddia ediblər, məşhur temadır, ququllayın inanmırsızsa)
2. xristian tanrısı var, həqiqətdir
3. məryəmin heykəli ağlayır çünki xristian tanrısı insanlara işarə vermək istəyir

okay burdan direkt nəticə olaraq belə çıxır ki məryəmin heykəlinin niyə ağladığını təbii-naturalist olaraq açıqlaya bilmiriksə deməli heykəli ağladan tanrıdır və işarə vermək istəyir

amma problem ikinci sətirdə yaranır. ikinci sətirin doğru olduğunu qəbul edirik, amma əlimizdə ikinci sətirdəki iddiamızı əsaslandıracaq bir elmi evidence yoxdur. xristian tanrısının doğru olduğunu hardan bilirik? ikinci sətir biz inanmaq istədiyimiz üçün həqiqət olaraq qəbul etdiyimiz bir hipotezdir və hadisələri həmin inancımıza görə şərh edib üçüncü sətirdəki nəticəni çıxarırıq. bəlkə də milyardla insan hər gün dəfələrlə bu xətanı edir, fərqinə varmadan

sətirləri dəyişək. deyək ki mən yadplanetlilərin varlığına inanıram

1. məryəmin heykəli ağlayır
2. yadplanetlilər var, həqiqətdir
3. məryəmin heykəli ağlayır çünki yadplanetlilər insanları trollayır

üstdəki ilə bir fərqi qalmır düzdür? ikinci sətirə inandığınız istənilən şeyi qoya bilərsiz. hörmət edirəm, inanclarınızda azadsız amma təəssüf ki biz inanırıq deyə inandığımız şeylər həqiqətdir demək olmur.

ikinci sətirə hər kəs öz background inancına, dünyagörüşünə görə istədiyi şeyə qoya bilər. bəs bu cür təbiəti öyrənə bilərikmi? bu cür irəliləyə bilərikmi? qətiyyən.

buna görə də elm var. üstdəki mövzular üçün theism and explanations, miracle myth kimi kitablara nəzər yetirə bilərsiz, mən isə keçim entrymin məğzinə.

məni narahat edən şey elm adamlarının artıq politically correct davranmağa başlaması, həqiqətləri hər kəsin xoşuna gələcəyi formada bəzəməsi və yavaş-yavaş sıçıb batırmağımızdır. illərdir azlıqların hüquqlarının tapdalanmasını, dünyadakı ədalətsizlikləri və s. protest edən insanlar bu gün az qala dünyanı öz görmək istədikləri kimi inşa etməyə, həqiqətləri manipulyasiya etməyə və bu dəfə də səsini çıxaran hər kəsi irqçi, homofob, heyvan düşməni x, y deyə damğalamağa başlayıblar.

james watson qaradərililər ağdərililərdən daha az zəkaya sahibdir dediyi üçün bütün elmi ünvanları əlindən alındı və ona verilən nobel mükafatını satışa çıxaracaq vəziyyətə salındı. ən ağla gələn nümunələrdən biri budur. mən burda james watson haqlıdır ya yox mübahisəsi etmirəm, demək istədiyim şey ən üstdə nümunə verdiyim kimi biz qaradərililərin də ağdərililər qədər zəkalı olduğuna inanmaq istəyirik deyə bu o demək deyil ki inancımız həqiqətdir.

bir daha qeyd edirəm. mən qaradərililər ağdərililərdən daha az zəkalıdır demirəm. amma belə bir şey sırf biz istəmirik deyə o demək deyil ki həqiqət ola bilməzdi. biz hər kəsin eyni zəkaya, eyni bacarıqlara və s. və ilaxır sahib olduğu, hər kəsin bərabər olduğu bir dünya arzu edirik deyə o demək deyil ki dünya belədir. mən də uşaq nağıllarındakı kimi bir dünya istəyərdim amma əlimizdə olan budur. dünya ədalətsiz və vəhşidir, çəhrayı eynəklərinizi çıxarın artıq. dünyanı olduğu kimi yox harmoniya içində, möhtəşəm bir yer kimi təsvir etməyə başlamışıq və fərqinə varmasaz da bu axmaq düşüncə insanları get gedə zəiflədir, gücsüzləşdirir.

o gün bir qız koronavirus səbəbilə intihar edib məsələn. bir virus bütün dünya xalqlarını dərbədər salıb, ailəm daxil olmaqla hər kəs psixoloji olaraq çöküb, bəs nə gözləyirdiz ki dünyadan? önümüzdəki illərdə daha ciddi problemlərimiz olacaq, koronavirus gələcəkdəki qarşılacaşağımız problemlərlə müqayisədə çox kiçik qalacaq. histeriyadan, uşaq nağıllarından uzaq olun.