14. Əvvəla ərəb/fars sözləri bizdə çoxdur, türk dilindən söz keçsin bizə və s və s deyənlərin bir çoxu bilmir ki, türk dili də ərəb/fars/yunan/ fransız/ Avropa sözləri ilə doludur. Bir yerdə gördüyüm qədəri ilə 14.000 alınma söz var imiş. Dəqiq bilmirəm. Bir çoxunuzun işlətdiyi, bizdə yoxdur deyib, ayıb gördüyü "yuh" sözü, fars sözüdür. Komik sözü fransız/latın, Şapsal yunan və ya adabter/zaryadka sözünü bəyənməyib, xarici sözdür deyib, türklerin "şarj/şarj etmek" sözlərini işlədənlər, (ki, adabter/zaryadka sözlərinin qarşılığı yükləmə/yükləyici olaraq müəyyən edilib) nə isə, bilmirlər ki, şarj sözü fransız sözüdür. Yəni, türk dilindən türk sözü alırıq, azərbaycan dilində ərəb sözü elə belə, deyənlər, dilimizə fransız, yunan, avropa sözləri soxurlar. 1)
2) bir dildə nə qədər söz olur,olsun insan gündəlik həyat zamanı müəyyən sözlərdən istifadə edir. Yəni türk dilinin lüğətində bizdən daha çox söz olsa da, bizim dil onların dilindən əksik qalmır. Mən heç vaxt öz fikrimi ifadə etməkdə əziyyət çəkməmişəm. Nə də ki, türk sözlərindən istifadə etmirəm, azərbaycanlıların istifadə etdiyi kimi. 3) günlük həyat zamanı istifadə olunan bəzi söz və feiller var ki, bizdə onun iki qarşılığı olur. Məsələn: anlamak- başa düşmək, anlamaq. Düşünmek- düşünmək, fikirləşmək. Kullanmak-istifadə etmək, işlətmək. Kayb etmek (oyunu) uduzmaq, məğlub olmaq,(bir şeyi) itirmək, kayb olmak- azmaq, itmək. Kazanmak (pul) qazanmaq, kazanmak (oyunu) udmaq, qalib olmaq. Yardım etmek -yardım etmək (eləmək/göstərmək), kömək eləmək. Güvenmek- güvənmək, arxayın olmaq. Məsələn türklərdə də arxayın olmaq yoxdur! Yalnız olmak- tək olmaq, yalnız olmaq, yalqız olmaq, tənha olmaq. Savaş- savaş, müharibə, dava, kavga etmek- dava etmək,dalaşmaq. Uyanmak- oyanmaq, ayılmaq. Hatırlamak- xatırlamaq, yada düşmək, unutmak- unutmaq, yaddan çıxarmaq,Doğmak- doğulmaq, dünyaya gəlmək. Nəyi zəngin deyil dilimizin? Hansı fikrinizi ifadə edə bilmirsiniz? Əlbəttə ki, bizim xalq kitab oxumur, bütün günü türk kinolarına, türk dublajlarına baxır, güya böyük bir şey edirlərmiş kimi, özlərindən gedə-gedə fəlsəfə tipli türk kitablarını oxuyurlar. Və türk dili ilə bu qədər iç-içə olduqda bəzi deyimlər,sözlər insanın dilinə düşür. Və bəzi deyimlər bəli, azerbaycan dilində olmaya bilir. Necə ki, azərbaycan dilində olan sözlər və deyimlər də türk dilində yoxdur. Məsələn "iti azmaq", "boyunu yerə soxmaq" , " fikrə getmək", "özündən çıxmaq", "dərdə düşmək", "qanı qaralmaq" "yerişinə haram qatmaq" "gözü su içməmək" "gözü kəlləsinə çıxmaq" "ağzına su almaq" "dilotu yemək" "mənəm-mənəm demək" "gözdən qaçmaq" "ürəyi yanmaq" "dil-dil ötmək" "burnunun ucu göynəmək, ürəyi axmaq" bunları da türk dilinə tərcümə etmək olmur. Əgər bizim də çoxlu film, dublajlarımız olsaydı, əgər bizdə güclü dövlət olsaydıq onda onlarda bizim sözləri işlədəcəkdilər və türk dilinə tərcümə edə bilməyəcəkdilər. Onda zəngin dil bizim dil sayılacaqdı. "Zengin-varlı, zəngin", " fakir-kasıb, fəqir" !!!!