59. Rusiyanın hələ də qarışmadığı müharibə. Söhbət mövqe nümayiş etdirməkdən və yaxud tərəfləri danışıqlara, sülhə çağırmaqdan getmir. Faktiki olaraq, bu müharibəni Rusiya özü öz əlləri ilə yaratmışdır və bu konfliktdən ən çox faydalanan ölkə yenə Rusiyadır. Rusiya isə illərdi dəstəklədiyi Ermənistanı ən vacib məqamda dəstəkləməkdə boyun qaçırır. Hətta paşinyanın telefonlarına belə putin məhəl qoymur.

Ümumiyyətlə, paşinyan hakimiyyətə gələndən sonra Rusiya ilə Ermənistan arasında soyuq münasibət yaranmağa başladı. Çünki paşinyan qərbə, əsasən də amerikaya meyl edir və ölkəyə demokratiya gətirmək istəyirdi. Bunun üçün isə, birinci atdığı addım Rusiyanın qafqazda olan təzyiqindən yaxa qurtarmaq üçün gördüyü tədbirlər idi. Amerika və qərbdə olan bəzi qüvvələr isə Paşinyanın bu siyasətini dəstəklədiyinə görə, Rusiya açıq şəkildə ermənistanın üzərinə gedə bilmirdi.

Real səslənməsə də, təxminim bu yöndədir ki, hal-hazırda gedən Qarabağ müharibəsinin başlanmasına səbəb olan qüvvələrdən biri Rusiya olmuşdur. Bir növ Rusiya Qafqazda kimin ağa olduğunu Ermənistana göstərmək istəyir. Bugünə qədər Azərbaycan və Ermənistan arasında olan kiçik konfliktlərin hamısında Rusiya araya girərək iki tərəfi də sakitləşdirməyə nail olmuşdur. indiki müharibədə isə Rusiya zahirən məsələyə münasibət bildirərək tərəfləri atəşkəsə çağırsa da, faktiki olaraq heçnə etmir. Belə fikirləşin ki, Qarabağ Rusiyanın həm Azərbaycana, həm də Ermənistana qarşı ən böyük "kozurudur". iki dövlətdən hərhansı biri xarici siyasətdə başqa tendensiyalara meyl etsə, Rusiya bu "kozuru" ortaya qoyur. indi də Rusiya Ermənistana kömək etməyərək və yaxud məsələyə qarışmayaraq Paşinyana Rusiyanın onun yanında olmayacağı təqdirdə nələr ola biləcəyini göstərməyə çalışır. "qaqaş, uje prezident putin zad hərləmir e, məsələyə əməlli-başlı girişib" deyənlər gəlmədən onu demək istəyirəm ki, ilham Putini hərləməsəydi, birinci Nəcməddin Sadıkovu işdən çıxardardı. Nəcməddin Sadıkovun Rusiya ilə sıx bağlılığı var. Biraz araşdırsanız, bunun siz də fərqinə vararsınız.

Sual yarana bilər ki, bəs Ermənistan Amerika və qərbə meyl edirsə, nəyə görə indi Amerika Paşinyana kömək etmir. Yenə burda təxmin yürüdəcəm. Mənim fikrimcə, bu hal-hazırda amerikada olan iqtidarla bağlıdı. Belə ki, Trumpın daxil olduğu Respublikaçılar partiyasının yəhudi lobbisi ilə əlaqəsi böyükdür. Yəhudilər isə Ermənistan - Azərbaycan münaqişəsində Azərbaycanın tərəfini tuturlar və bunu da hər yerdə dilə gətirirlər. Digər tərəfdən isə Amerikada bu yaxınlarda prezident seçkiləri olacaq və bu seçkidə trumpın ən böyük rəqibi, və çox güman ki, prezident seçiləcək namizəd demokratlar partiyasından Joe Bidendir. Bir tərəfdən demokratlar partiyasının erməni lobbisi ilə əlaqəsi, digər tərəfdən isə Joe Biden'in erməni soyqırımını tanıması onu deməyə imkan verir ki, Joe prezident seçilsə, bu münaqişənin Ermənistanın xeyrinə həll olunması üçün əlindən gələni edəcək. Bidenin prezident seçilməsinə isə 1-2 ay vaxt var hələ ki. Buna görə də, bu vaxta qədər Azərbaycan nə qədər irəli getməyi bacarırsa, getməlidir ki, danışıqlar masasına güclü tərəf kimi otursun.

Lakin Ermənistan, deyəsən, amerikanın hərəkətə keçməyini gözləmək istəmir. Elə bugün Paşinyanın işdən çıxardığı 4 aylıq təhlükəsizlik rəhbəri Rusiyada təhsil alan və rusmeyilli kadrları sistemdən uzaqlaşdırmağa başlamışdı. Hazırda ermənilər bu hərəkəti Rusiyaya jest kimi dəyərləndirir. Yəni Paşinyan bu hərəkəti ilə Putinin könlünü almağa çalışır. Çox güman ki, bu müharibədən sonra Paşinyanın qərb yönümlü siyasəti iflasa uğrayacaq və inqilabdan əvvəlki vəziyyətinə qayıdacaq. Ya da ki, münaqişə 1-2 ay uzanacaq və Joe Biden qafqazda Rusiyanın mövqeyini zəiflətmək üçün işə al atacaq.