baş verəcək olan görüş demək olmazdı ki, məsələni tamamilə həll edəcəkdi. sadəcə yeltsin və nazarbayevin vasitəçiliyi ilə əldə olunan, ancaq təsdiqlənməyən jeleznovodsk razılaşmasının tərkib hissəsi olaraq həyata keçiriləcəkdi. yəni, nəticəsi tam surətdə demək olmaz ki, həledici olacaqdı. ancaq baş verən hadisə bütün sülh danışıqlarını baltaladı, məsələnin diplomatik yolla həll olunmasının üzərindən xətt çəkdi... onu da qeyd edim ki, azərbaycan ermənistana verilən qazı 4 noyabrdan etibarən kəsmişdi, və erməni tərəfi qaz verilmədikcə sülh danışıqlarından imtina edəcəyini bildirirdi.
hadisələrin kimin tərəfindən nə üçün və necə törədilməsini kənara qoysaq (mütəllibovun tərəfdarlarından olan hacı əbdülün dediyinə görə bunu azərbaycanın özünümüdafiə dəstələrinin komandirlərindən biri, sonradan həbs də olunmuş "qatır məmməd" ləqəbli yaqub rzayev ona verilən əmrin əsasında bilməyərəkdən törədib və ya bəzi xarici tədqiqatçılara görə erməni tərəfi törədib və ya rus kəşfiyyat orqanlarının hadisədə əli var və s. ) hadisələrdən ən çox azərbaycanda faydalanan azərbaycan xalq cəbhəsi oldu. onların ayaz mütəllibova təzyiqi nəticəsində danışıqlardan tamamilə imtina edildi, 360 deputatlıq ali sovet ləğv edildi və əvəzinə yarısını cəbhəçilərin təşkil etdiyi 50 deputatlıq milli şura yaradıldı, və dağlıq qarabağın muxtariyyət statusu 26 noyabr 1991-ci ildə ləğv edildi
. eyni zamanda dağlıq qarabağın inzibati bölgüsü də dəyişdirildi, hazırkı formasını aldı, stepanakert xankəndi, mardakert ağdərə, martuni xocavənd adlandırıldı. Azərbaycan de-yure olaraq ssri-nin tərkib hissəsi olduğuna görə, bu qərar qanunsuz idi. çünki sovet konstitusiyasına əsasən, ancaq ssri ali sovetinin qərarı ilə belə bir dəyişiklik edilə bilərdi. bunun nəticəsində, dağlıq qarabağ erməniləri də qeyri-qanuni referendum keçirərək, 10 dekabr 1991-ci ildə dağlıq qarabağın müstəqilliyinə səs verdilər. de waal bu "qanunların müharibəsini" belə şərh edir:"The “war of laws” had reached its reductio ad absurdum, and any compromise was now impossible."
qeyd.
həlak olanların hamısı ayaz mütəllibova tamamilə loyal adamlar idilər. məsələn, aşağıdakı nitqdə daxili işlər naziri məhəmməd əsədovun ayaz mütəllibova öz dəstəyini necə ifadə etməsini görə bilərsiniz:
(youtube: 
)
)mənbə.
https://en.m.wikipedia.org/wiki/1991_Azerbaijani_Mil_Mi-8_shootdown
https://en.m.wikipedia.org/wiki/Zheleznovodsk_Communiqué
https://azlogos.eu/dagliq-qarabag-muxtar-vilayəti-əraziləri/
black garden, thomas de waal
şərhlər: