4. Ən sevdiyim mövzudu və bu haqqda bildiklərimidə paylaşıram. Xoş mütaliələr sizlərə.
Narkotika hər şeydən qabaq fizioloji asılılıq yaradır .insan bədəni hansısa maddəni istəyir və insanda o maddə çatışmayanda bədən tələb edir. Baş ağrısı yuxusuzluq üzün qızarması və b əlamətlər rast gəlinir Statistika da göstərir bunu ki narkotiklə ilk tanışlıq yeniyetmə və gənclik yaşlarında baş tutur
Yeniyetmələrin narkomaniya asılılığına düçar olmaları hazirki dövrün ən aktual məsələsidir. ilk istifadəyə başlanma yaşı əksərən yeniyetmə yaşları olur 11 -15 yaş arası götürülür
Dünyanın əksər ölkələrində narkotika istifadəçilərinə əsl vətəndaş kimi yanaşılır onlara qayğı və dəstək verərək bu bəladan onları qurtarırlar
Ki bunların sayəsində kifayət qədər narkoman normal həyata qaytarılıb
Mərkəzi Sinir Sisteminə spesifik təsir göstərən və tez bir zamanda asılılıq yaradan maddələrə narkotik maddələr deyilir. Narkotik " narke" sözündən götürülüb yunan dilindən tərcümədə mənası " yuxu, bihuşluq" deməkdir və " mania" - cəzb etmə, ağılsızlıq deməkdir. Narkotik maddələrdən əvvəlcə tibbdə istifadə etməyə başlanılıb. Bu elə bir maddədir ki , insan düşüncəsinə təsir edir və müəyyən mənada beyni tənzimləyir. Bu cür tənzimləmə hər cür psixoloji və fiziki defektlərlə nəticələnə bilər. Bu o deməkdir ki , narkotiklər hissləri , əhval ruhiyyəni , düşüncəni dəyişməyə qadirdir.
Hansı ki bu bəla insanlarda fizioloji, psixoloji asılılıq yaradır . Bu asılılıq isə onun şəxsiyyət kimi inkişafını ləngidir hətta yox edir desək yanılmarıq ...
Mənlik hissinin yox olması özünü göstərir bu şəxslərdə..
Yaş həddinə nəzər salsaq isə statistikaya əsasən infeksion narkotik istifadə edən gənclərin əksəriyyəti ailəli və 35 yaşadək olanlardır. Demək olar ki narkomanların 80% i 24 -36 yaş həddindədir.
Ağ ölüm insan həyatinda sağalmaz fəsadlar yaradır. Ekspertlər hesab edirlər ki gənclərin narkomaniyaya meyllənməsinin başlıca səbəbi işsizlik , düşdüyü mühit, onu əhatə edən tufeyli həyat, hər şeydən dadmaq istəyi, özünü təsdiq arzusu , oğru aləminə maraq və digər amillərdir ..
2014 cü ildə Azərbaycanda narkomanlaeın sayı kəskin şəkildə artaraq 27 mini ötüb.. indinin özündə də davamlı şəkildə artım özünü göstərir
Ekspertlər bildirir ki əvvələr Azərbaycanın böyük şəhərlərində özünü göstərirdirsə indi hər bir bölgədə müşahidə olunur
Narkomaniyanın yayılması millətin sağlam həyat tərzi üçün təhlükə törədir. Narkotik maddələrin qəbul edilməsi ilə insan fiziki və psixoloji cəhətdən məhv olur. Narkomaniya yaddaş və təfəkkürü pozur,həyata siyasi proseslərə qarşı laqeydlik yaradır. Cəmiyyətin böhranlı dövründə narkomanlıq artır,sosial münasibətlərə mənfi təsir göstərir.
Narkomaniya orqanizmin zəifləməsinə bədənin arıqlamasına və fiziki gücün düşməsinə gətirib çıxarır.Orqanizmin zəhərlənməsi daxili orqanların qaraciyər və böyrəyin zəhərlənməsinə gətirib çıxarır.Narkomanlar içərisində ən geniş yayılmış xəstəlik hepatitdir. Ən qorxulu xəstəliklər orqanizmə qan vasitəsilə daxil olur və vena vasitəsilə qəbul olunan narkotiklərdən istifadə edən narkomanlar qan ilə tez-tez rastlaşırlar. Rəsmi statistikaya görə son beş ildə Azərbaycanda narkomanların sayı 10 dəfə artıb. Son məlumatlara əsasən respublikada narkomanların rəsmi sayı 31 mindən nəfərdən artıqdır. Azərbaycanda daha geniş istifadə olunan narkotiklər tiryək,heroin, çətənə, həşiş, ekstazi, kokain. və LSD-dir.
Dünyada 2 milyon narkoman var ki,onların 40-45% qadın və uşaqlardır.
Ən çox cənub bölgəsində və iranla sərhəd olan bölgələrimizdə özünü göstərir bu hal..
Hansı ki cənub bölgələrində 14 15 yaşlı yeniyetmələrin də istifadəçi olduğu qeydə alınıb
Disforiya sözü qəbul etməmək, həddindən artıq aqressiyadır
Mərkəzi Narkoloji Dispanserin açıqlamasına görə 2013 cü ildə Azərbaycanda 28376 nəfər rəsmi qaydada olan narkotik istifadəçiləridir hansı ki onlar qeydiyyata alınıblar. Lakin kifayət qədər siyahiya düşməyən şəxslər də var ki bunların içində qadınların sayının da yetəri qədər olduğu görülür
Fizioloji asılılıq olaraq insan bədəni həmin maddəni istəyir və maddə olmadığı üçün bədəndə müəyyən mənfi davranışlar müşahidə olunur. Bədən tələb edir o boşlugu.. doldurmaq üçün hər üsula əl ata bilərlər.. hansı ki bu oğurluq, cinayət , adam öldürmə və s kimi rast gəlinir. Təsadufi deyil ki oğurluq edən şəxslərin 10 - dan 7 ,8 də üzərindən narkotik maddələr aşkar olunur..
Ən təhlükəli yaş dövrü yeniyetməlik olduğundan bu sahədə valideyn müəllimlərin üzərinə böyük iş düşür. Bu barədə maarifləndirmə işləri aparılmalıdır . Nəyin doğru nəyin yalnış olduğun izah edilməlidir şagirdlərə .. ən çox da məktəb psixoloqları və valideynlər bu mövzuya ciddi yanaşmalıdır..
Maddəni tapa bilmədikdə kəskin ağrılar başlayır və o buna tab gətirə bilmir. Bu ağrını narkomanlar bütün bədən sümüklərini bir bir sanki sınırmış şəkilində ağrı verir kimi nümayiş etdirirlər
Narkotik maddələrin bir çoxu şprislə qana ötürüldüyündən və narkoman qrupları daxilində eyni şprisdən istifadə edildiyindən narkomanlar arasında QiÇS və başqa xəstəliklərə tutulmuş insanlar çox olur. Narkotik maddə alverçiləri heroin və kokaini yuyucu toz və ya şəkər tozu qatıb satırlar, ona görə də narkomanda şəkər diabeti tez inkişaf edir. Əgər “xalis mal”, yəni heç bir qarışığı olmayan narkotik maddə qəbul olunarsa, zəhərin güclü təsirindən o saat ölmək olar. Ən dəhşətlisi odur ki, bir neçə dəqiqə ərzində baş beyin zədələnə və bununla da yaşaya-yaşaya şikəstlik əmələ gələ bilər. Belə halda adam düşünmək, hərəkət etmək, reaksiya vermək qabiliyyətini itirir, danışmaq və müxtəlif əşyalardan istifadə etmək imkanından məhrum olur. Bu vəziyyət illərlə davam edə bilər.
Əziyyət çəkənlərin əsas yaş həddi 25 -29 arasında dəyişir.
Kokain qəbul olunanda özünü pəncərədən atmaq istəyir

imenni heroindən daha çox ölürlər
Narkotikdən istifadə edən qadınların sayı kifayət qədərdir . Faciə narkoman qadının bunun üçün pul tapa bilməməsi ilə başlayır və sürüklənir... əvvəlcə evdən daha sonra küçədə oğurluq edir və insan alverçilərinin toruna düşür. Eyforiya və disforiya özünü göstərir.
Mütəxəssislər hesab edirlər ki erkən yaşından narkotik qəbul edən insanın orta ömrü 35 -40il olur. Onların fikrincə narkoman maddə qəbul edərkən ən azı 10 15 nəfəri də narkomanlıga cəlb edə bilər
Ağciyərə danılmaz təsiri var
Sinir sistemini ləngidir öldürücü təsir göstərir, lomka sindromuna gətirib çıxarır. Ürəkbulanma , hallusinasiya( qarabasma) yuxulama halı və s müşahidə edilie
Narkomaniyanın profilaktikası, tibbi və psixoloji müalicəsi

Narkomaniyanın profilaktikası ailədən başlanır . Ailənin dəstəyi mütləqdir bu dönəm ərzində. Güvəni aşılaması , mənəvi və maddi olaraq arxasında dayanması vacib şərtdir
Narkotik maddələr müxtəlif çeşidlidir. Daha çox yayılanları xaşxaş tiryək marixuana heroin kokain və s. Dir
insanların saglamlıgına bərpardilməz ziyan vurur, fiziki qüvvələri tukəndirir bədən çəkisi birdən birə azalır. Ümumi zəhərlənmə baş verir
Müalicə 4 etapdan ibarətdir
1Pasienti vəziyyətdən qurtarmaq ..hansı ki bu vəziyyət psixoz adlanır. Şəxsin psixikası tamamilə pozulma müşahidə olunur

2toksik maddələrin bədəndən çıxarılması mərhələsi. Bu etapda narkoloq, tibb işçiləri və psixoloqlar birgə əməkdaşlıq edirlər və bu müddət 10 12 gün çəkir . Arada 1 həftə istirahət və dinclik üçün yaradılır ki orqanizm özünü bərpa edə bilsin

3mərhələ psixoloq və psixo terapevt yardımı almaqdır . 21 ci gündən etibarən başlanır by müddət. Əsas məqsəd burda maddələrə qarşı tənqidi fikrin formalaşdırılmasıdır .. və bu zaman motivasiyalı intervüdən istifadə edilir

4mərhələ isə terapiyalara keçişdir . Burada koqnitiv davranış terapiyası, hipnoterapiya, qrup terapiyası və şəxsin sosial adaptasiyası təmin olunur
Hamiləlik dönəmində narkotik və bu kimi zərərli maddələri qəbul etmək dölün inkişafına kəskin şəkildə mənfi təsir edir
Əlavə olaraq isə 12 addım terapiyası, koqnitiv bihevioral terapiya, rasional terapiya vasitəsilə mənfi davranışlarını aradan qaldırılması mümkün olur
Son illər kimyəvi lab-da hazirlanan yeni sintetik narkotik maddələr meydana gəlmişdir. Xüsusilə təhlükəlidir çünkü ilk dəfə qəbuldan öldürmək qabiliyyətinə malikdir
Dəri, dərialti törəmə , qan damar sistemi , ürək və qaraciyər ən çox ziyan görən orqanlar sırasindadir
Narkomaniya ilə mübarizə uzunmüddətli, çoxşaxəli, geniş maliyyə vəsaiti tələb edən dinamik bir prosesdir. Problemin ictimai təhlükəliliyi isə ondan ibarətdir ki, bu cinayət həmişə gizli şəraitdə baş verir, nəzarətdən kənarda qalır və durmadan artır. Narkomaniya digər vərdişlərə görə daha təhlükəlidir: narkodilerlər - narkotikləri satan insanlar həmişə yeni alıcı axtarışında olur. il əzində hər bir təcrübəli narkotik istifadəçisi 4 nəfəri narkotikə cəlb edir, bunların da əksəriyyəti uşaq və gənclərdir. Onlar maddi imkanı aşağı olan gəncləri tapdıqları kimi, asanlıqla maddi imkanı çox yaxşı olan gəncləri də tora sala bilirlər. Valideynlər və övladları arasındakı yaxşı münasibət narkotiklərə qarşı mübarizədə böyük rol oynayır. Valideyn hər zaman övladı ilə ünsiyyətdə olmalıdır.
Amma əksər narkomanlar düşünür ki ailəm üçün uşağımçün anam atam üçün qurtulum və s.. psixoloqlar həmişə qeyd edirlər ki gərək onlar özləri dərk etsin ki mənə ziyan vurur birinci ailəmdən qabaq övladmdan qabaq.. Özü dərk edib düzgün yola qayıdanda nəticə də daha tez olur və əzm göstərur
Unudulmamalıdır ki, narkotik asılılığını aradan qaldırmaq çətin olsa da, bu, mümkündür. Narkotiklərdən istifadə edənlərin erkən müraciəti çox hallarda uğurlu müalicə ilə nəticələnir. Narkotik istifadəçiləri (narkomanlar) çox vaxt qısa zamanda ailəsini, dostlarını, işini, əmlakını, sağlamlığını və həyatlarını itirmiş olurlar. Bu uçuruma sürüklənməyi saxlamaq hər bir gəncin öz əlindədir və bu işdə də onlar tək deyillər. Belə problemli gənclərə yardım etməyə hazır olan onlarla təşkilat və mütəxəssis var.