5. məqsədiniz sadəcə təhsil vermək deyilsə, güclü psixologiya, əzmkarlıq ya da vecsizlik sizi ayaq üstə tutacaq şeylərdəndir.

yox, əgər, mənim kimi uşaqların yanında 3 yaşınıza dönürsünüzsə, birlikdə cizgi filminə baxırsınızsa, səhər idman etmək üçün yuxunuzdan kəsib səhərin 8-i uşaqlarla bulvara düşürsünüzsə, sırf məhlədə birinin konki almağa imkanı yoxdur deyə, uşaqlardan əskik qalmasın deyə özünüzə birini alıb "al hələlik sən sür, mən istəmirəm" deyirsinizsə, yeri gələndə yedirdib, yeri gələndə öz paltarınızı belə ütüləmədiyiniz halda uşağın paltarını çıxardıb ütüləyirsinizsə, bütün yalanlarını sizə deyəcək qədər dost olursunuzsa, kül sizin təpənizə. ağlınız olsun, sonra götlərinin qırağına da almayacaqlar sizi, valla. nə uşaqlar, nə də valideynlər.

yaxşı, indi fikirləşirəm ki, axı mən bütün bunların heç birini dəyər görmək üçün, özümü sevdirmək üçün, şəxsiyyət bazarında az tapılan qiymətli nəfis xüsusiyyətlərə malik olan birinə dönüşmək üçün etməmişəm axı. mən əsas şeyi - sevməyi bilirdim axı. özünü sevdirmək və bunun üçün qurmacıq şeylərə nə ehtiyac var? okay, bu mövzuya toxunmayacam hələlik, qoydum qırağa. bəs insaniyyət, birlik, bərabərlik öyrətmək istədiyin halda ağzına poxu təpmələri necə? bilirsiz hardan qaynaqlanır? bəli, valideyndən. özü insan olmamış "insan" yetişdirənlərdən, ən ali məqsədi və uğuru 2 oğlan doğub normal əyin-baş, yemək-içmək, kitab-dəftərlə təmin edərək, özü də bilmədən gələcəyin puritan nəslinə tövhə vermək olanlardan, uşağına yalnız və yalnız təhsil aşılayanlardan...

bütün günü fikrimdə 3 uşaqla yaşadığım, aparmağa məcbur olduğum söhbətlər dolanıb, fikirləşməkdən dəli olmuşam..

səhər 3-də oxuyan şagirdim telefonumun köhnəldiyini xəbər verəndən sonra tiktok çəkib-çəkmədiyimi soruşdu. atası çəkirmiş, maraqlı imiş. hələ bir qonşuluqda qız var imiş 17 yaşında o da tiktoker imiş. özü də tərbiyəsizdi, müəllimə. bilirsiz qısa şortik geyinir o yaşda, dırnaqlarını uzadır, oynuyub eliyir. həmd olsun, valideynin uşağa aşıladığı tərbiyə göstəricilərinə bax. anası evdə məcburi quran oxutdurur bu qıza. hansı qız ki, cizgi filmdə qaradərili personajı görən kimi üz-gözünü turşutdu, iyrəndiyini dedi, çox qara olduqları və qırmızı yekə dodaqları olduğu üçün mundar göründüklərini dedi. birinci sakit qarşıladım, uşaqdı, başa salmalıyam, öyrətməliyəm bərabərlik anlayışını heç olmasa ucundan-qulağından. mənə mənasızcasına, "yox, ay eşşək, dedim iyrəncdi vəssalam, nə çərənləyirsən boş-boşuna?" deyərmişcəsinə atdığı baxışdan sonra dilimi qoydum qarnıma. o gücüm və həddim yoxdu əməllicə yuyulmuş beynə nəsə çatdırmağa..

axşamçağı da dərsə başlamamışdan əvvəl dedim günü gəlmişkən bir az iqlim dəyişikliyi, ümumdünya tualet günü haqqında məlumatlandırım uşaqları. dünyada nə var-nə yox az-maz bilsinlər. tualet sözünə güldülər, yaxşı, bəs iqlim dəyişikliyinin törətdiyi xəstəliklər haqqında, ölən uşaqlar haqqında danışanda və nə cür yaşadıqlarını göstərəndə gülməkdən yerə yıxılmaları necə? yenə əlimdən heç nə gəlmədi mən yetimin.

3-cü hadisə 11 yaşlı oğlan uşağının paylaşdığım əsgərlərin videosuna reply ataraq "məndə də var bu video, müəllimə, ancaq oğlan köynəksizdi deyə paylaşmamışdım. utandım əvəzinizə" deməsidi. 2 saatdı təsirindən çıxa bilmirəm, içinə pox. o video idi ki, əsgərlərdən biri "a şəhid olanda bu videonu paylaşacaqlar e, mədəni olun" deyirdi digərlərinə.. o video ki, görəndə içimi sızlatmışdı, ürəyimi üzmüşdü şəhid olacaqlarını bu qədər normal deməkləri və bunun artıq bir missiyaya çevrilməsi..
mənə "utandım əvəzinizə" deməyini qoyuram bir qırağa, 17 yaşlı bacısını əmisioğluna nişanlandırmalarını fəxrlə, kişilənərək deməsi, qadının-qızın özünəfikir verməyini tərbiyəsizlik adlandırması necə?...

bax, bu yerdə məni ağlamaq tutur, içim sızıldayır. həm əsəbiləşir, həm də üzülürəm. alın, bu da sizə "bərabərlik" sözünü "hamı eyni cür olmalıdı" kimi başa düşən cəmiyyətin uşaqları!
deyəsən yavaş-yavaş uşaqlara qarşı baxışım dəyişir. onların da böyüyüb radikallıq saçacaqları düşüncəsi və ehtimalı məni soyudur hər şeydən. əlimdən heç nə gəlmir, mən təkəm, onlar çox. əlimdən heç nə gəlmir, çünki acizəm bu radikallığın qarşısında, hə.. aciz...

nəysə ki, ağılla savadın fərqini bilmədən uşağına tərbiyə edən valideynlərlə qarşı-qarşıya olur adam. əziyyətinin hədər getdiyini biləndə də hər şeydən əlini üzüb "elə bu cür də çürüyün, buna layiq və məhkumsuz" deyib yoluna davam edir, ya da etmir, orda da qırılıŕ bütün mənəvi bağları.
eh, görək bundan sonra başımıza nə gəlir..