Savant Sindromu isə əsasən, əqli zəifliyi olan şəxslərin müəyyən bir sahədə ortalamanın üstündə bacarıqlar nümayiş etdirməsi ilə müşayiət olunan vəziyyətdir. Bu bacarıqlara sürətli hesablama, rəssamlıq, musiqi bacarığı və s. aiddir. ən çox rast gəlinəni kalendar savantlarıdır. Məsələn, ilin istənilən gününün həftənin hansı gününə düşdüyünü sürətlə hesablaya bilirlər.
Savant sindromu ilə bağlı yanlış bilinən bir neçə məlumatı paylaşmaq istəyirəm. Adı autizm və asperger sindromu ilə yanaşı işlənsə də, sadəcə bu sindromlarda deyil, digər intellektual geriləmə yaşayan şəxslərdə də rast gəlinir. autistik insanların isə Ortalama 10%-ə qədərini təşkil edir. 2 qrupa bölə bilərik – yarısı autizm və ya asperger sindromlu, qalan yarısı mərkəzi sinir sistemi zədələnmələri (inkişafdan qalma da ola bilər) və xəstəliklərinə sahib şəxslərdə. Yəni bütün autistiklər savant, bütün savantlar autistik deyil.
bütün savant sindromlular aşağı iq-yə sahib olurlar? – yox. əksəriyyət 70-dən aşağı iq-yə sahibdirsə, bu sindrom özünü normal intellekt səviyyəsi (125 iq-yə qədər) olan insanlarda da göstərə bilir.
Bir üstünlük kimi səslənir, amma savant sindromu neyro-psixoloji bir pozğunluqdur. Yəni Mexanizmini nevroloji pozğunluqla açıqlamaq olar. Bunun da səbəbi daha çox beyinin sol yarımkürəsinin gicgah payının ön hissəsi ilə əlaqələndirilir (left anterior temporal lobe). sonradan qazanılma savant sindromu bu nahiyənin travma və zədələnmələri nəticəsində ortaya çıxır. Belə ki, bu anatomik nahiyə semantik yaddaşla əlaqəlidir. Savant sindromunda gözlənilməz şəkildə yaddaş və digər funksiyaların irəliləməsinin müşayiət olunmasına baxmayaraq, nitq, oxuma, yazma, dərketmə kimi proseslərin zəif olduğunu görmək olar.
Sidney universitetinin alimi allan snyder-ə görə, əslində hər birimizin içində bir rain man var. Süni şəkildə Beyinin müvafiq nahiyəsinin stimulyasiyası ilə müvəqqəti olaraq o mental funksiyanı aradan qaldıra və "savantlığı" aktivləşdirə bilərik.
Aşağıdakı şəkildə elektrik cərəyanının yaratdığı maqnit sahəsi ilə latl bölgəsinin induksiyası göstərilib. Bu təkrarlanan transkranial maqnetik stimulyasiya (Repetitive transcranial magnetic stimulation) adlanır.
amerikanın meqasavantı kimi tanınan kim peek makrosefaliya ilə doğulmuşdu və beyin yarımkürələrini əlaqələndirən corpus callosum ageneziyasına sahib idi. bu vacib törəmə iki yarımkürəni əlaqləndirən sinir liflərindən ibarətdir. bu səbəbdən kimdə sağ və sol lobların bir-birindən əlaqəsiz inkişaf etdiyini və fərqli funksiyalar yerinə yetirdiyini demək olar.
mənbə:
https://agnesian.com/blog/savant-syndrome-2013-myths-and-realities
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2677578/
https://en.wikipedia.org/wiki/Savant_syndrome
https://www.wired.com/2012/07/unlock-inner-savant/