12. üz baxımı və dəriyə qulluq istər qadın, istər kişi olsun hərkəsin müəyyən dərəcədə etməsi lazım olan birşeydir. hərənin bununla əldə etmək isədiyi nəticədən aslı olaraq isə dərəcəsi arta və azala bilir. ən önəmli faktorlardan biri isə büdcədir. almağa başlamadan öncə büdcənizi nəzərə almalı ona uyğun məhsullar və alternativlər tapmalısınız.
ilk öncə onu deyim ki, evdə məişət məhsullarının əksəriyyətinin (bax: limon)

(bax: yumurta)

üzə tətbiqinə qarşıyam və entrymdə bunlara demək olar ki, yer verilməyəcək. qarşı olmağımın da tutarlı səbəbləri var və xüsusi ilə problemli dəriniz varsa uzaq durulmalı olan şeylərdir. ilk öncə müsbət reaksiya verirmiş kimi görünsə də bilməm alma sirkəsi, soda, limon kimi şeyləri qarışdırıb tonik kimi istifadə etmək uzun vədədə daha da dərinizin qoruyucu bariyerini pozaraq, problemlərinizi əksər hallarda artıracaqdır. aloe məsələn birçox baxım məhsullarının tərkibində görmək olar. amma niyə evdə məsləhət görmürəm? çünki məhsulların tərkibində istifadə olunan aloe xüsusilə üz üçün qıcıqlandırıcı ola biləcək şeylərdən təmizlənir və beləliklə dərinizdə əks reaksiya vermə ehtimalı 0-a enir. (təbii ki, məhsulun keyfiyyəti və orijinallığından çox şey aslıdır) kimsə gəlib deyə bilər ki, mən üzümə bunları etdim evdə üzüm çox yaxşı oldu. ne mutlu sizə -* amma hər dəri individual olduğu kimi əksər problemli xüsusilə də səpgiyə meyilli və həssas dərilər üçün problemi birə beş artıran şeylərdi bunlar.
gəlin keçək qulluğa. ilk öncə hamının etməsi gərəkən iki bəsit addım var: üz yuma və nəmləndirmə. üz yuma yenə də problemdən və dəri tipindən asılı olaraq individual olmalıdır. tərkibi çox kəskin olduğu üçün dəridə bütün nəmi aşındıraraq dərinizi saharadan daha quru edəcəyi üçün sabunla üz yumaq qətiyyən məsləhət görülmür. aha yağlı dərim var, sabunla yusam balanslaşacaq deyə də düşünməyin çünki dərinizdəki bütün nəmi apardıqdan sonra sabun, bir müddət quruyan dəriniz bunu kompensasiya etmək üçün daha çox yağ ifraz etməyə başlayacaq. ona görə də məqsəd dərini qurutmaq deyil balanslaşdırmaq olmalıdı. hər dəri növünə uyğun, istənilən qiymətdə üz yuma gelləri, köpükləri var. kiçik bir axtarışla özünüzə uyğununu tapa bilərsiz. Səpgiyə meyilli dərilər tərkibində salisil turşu, benzoyl peroxide kimi aktiv inqredientlər olan məhsullara, quru dərilər isə daha yumuşaq və nəmləndirici üz yuma gellərinə üstünlük verə bilərlər.
ikinci hamı üçün önəmli olan etap isə nəmləndirmədi. yenə də üz yuma kimi burda da hər növ, çeşitbəçeşit məhsullar var. normal dərili insanlar üçün xüsusilə asan olan bir hissədir. lakin problemli dəriniz varsa arko kremlərindən uzaq olun tərkibinə baxsaz içi dərinizi daha da problemli edəcək inqredientlərlə zəngindir. ümumiyyətlə inqredientlər ilə müəyyən tanışlıq problemli dərili insanlar üçün önəmlidir. elə bunu nəzərə alaraq da işinizi rahatlatmaq üçün məhsulların tərkibini analiz edən xüsusi saytlar da yaradıblar -*
http://cosdna.com/eng/
https://incidecoder.com/
inqredientlərdən danışmışkən əksər məhsullarda qaçmalı olduğunuz alkohol denat və digər "pis alkoqollar" var məsələn. yuxarıdakı entrylərdən birində də bunun haqqında danışılıb deyə çox uzatmadan belə bir tips verə bilərəm ki cet"yl" alcohol, stear"yl" alcohol kimi sony "yl" ilə bitən spirtlərin əksəriyyəti(!) yaxşı alkoqol sayılır və əksərən problem yaratmır. Amma alcohol, alcohol denat, ethanol və s. kimi inqredientlər gördünüzsə işıq sürəti ilə uzaqlaşın. Digər problemli və həm də problemsiz sayıla biləcək inqredient ətir(fragnance, parfum) ola bilər. Əslində məhsullarda heçbir işə yaramayan bu tərkib hissəsinin tək məqsədi məhsula daha xoşagəlimli iy verməkdir. Yəni ki, olub olmamasının məhsulun effektliyinə qətiyyən təsiri yoxdu. Lakin birçox həssas dərili insanlar üçün əsl problem mənbəyidir və həssas dərili insanlar gördükləri yerdəcə qaçmalıdırlar. Normal dərili insanlarda da problem yaratma şansı var, lakin əksər insanlarda aşağı dozalarda istifadə olunduqda problem olmur. (aşağı deyirəm çünki özüm məsələn vichy ağ gil maskasındakı kəskin ətirdən çox narahat olsam da, elizaveccanın hyaluron turşusu tərkibli serumundakı cuzi miqdarda ətir problem yaratmadı). Xüsusilə üz yuma vasitələrində gördüyümüz və çalışdıqca üst sırada olduqda ikinci dəfə düşünməli olduğumuz bir tərkib hissəsi sodium laureth sulfate kimi sulfatlar ola bilər, çünki uzun müddətli istifadədə əksər hallarda dərinin lipid mantiyasını zədələyir. Xoşbəxt olmayan dəri isə özü ilə birlikdə problemləri də gətirir. Səpgiyə meyilli problemli dərilərin qaçmalı olduğu inqredientlər isə efir yağlarıdır. (bknz: essential oils) Bunlara məsələn ginger, jasmine, lemongrass əsasən nəmləndiricilərin tərkibində rast gəlinən yağlar aiddir. Lakin bütün yağlarmı pisdir səpgiyə meyilli insanlar üçün? xeyr, məsələn rosehip, squalane, grapeseed kimi yağlar əsasən "acne safe" sayılır və əksər hallarda problem yaratmır. hardasa kokos yağının isə səpgili dərilər üçün möcüzəvi inqredient olduğunu oxusaz, həmin yerdən və reklam olunan məhsuldan uzaqlaşın, çünki tam əksidir deyə bilərik. Daha çox su bazlı və hyaluron turşusu tərkibli nəmləndiricilər sizin dostunuz sayıla bilər. Bəs quru dərilər? onlar üçün təbii ki, daha ağır nəmləndiricilər lazım olacaq. Xüsusilə qışa nəmləndiricilərini qurşanaraq hazırlaşmalıdılar çünki bu onların ən ehtiyacı olacağı silahdır. Ümumilikdə, quru dərilər üçün nəmləndiricilərdə əksər ingredientlər problem yaratmasa da ən sevilənlər yenə də hyaluron turşusu və gliserindir deyə bilərəm.
Bu ikisini baza olaraq götürsək digər məhsulları problemə və məqsədinizə görə seçərək bu ikisinin arasında istifadə edə bilərsiz. istifadə etmə sırasına görə hər biri haqqında qısa yazacam.
üzümüzü yuduqdan sonra istifadə edə biləcəyimiz ilk məhsul tonik və ya essensiyadır. üz yuma vasitələrinin phi dərimizdən fərqləndiyinə görə əsasən üzün ph balansını tənzimləmək və üz yuyarkən dərinin itirilən nəmini qaytarmaq funksiyası daşıyır. o qədər də önəmli bir mərhələ deyil, olsa da olar olmasa da. çox quru dərilər nəmləndirici toniklərdən daha çox fayda görə bilərlər.
tonikdən sonra istifadə edə biləcəyimiz məhsul toner və ya lasyondur. yağlı və səpgiyə meyilli dərilər üçün önəmli olan tonerin məqsədi dərini dərindən təmizləməkdir deyək. əsasən tərkibində turşular olan tonerlər istifadə olunur və bu turşular özləri isə aha və bha olaraq iki yerə bölünür. Aha (baxma: alpha hydroxy acids) dərinin daha üst qatlarında işləyir və əsasən quru dərili insanlara məsləhət görülür. Dərinin üst qatındakı ölü dərini təmizləyərək, dərinin yenilənməsini sürətləndirir. Aha turşuların ən çox istifadə olunanlarına glycolic acid, mandelic acid, lactic acid misal göstərə bilərik. Bha (baxma: beta hydroxy acids) turşuların ən çox istifadə olunanı isə tez-tez gördüyümüz salisil tuşusudur. burda bir daha turşu sözünü vurğulamaq istəyirəm, spirt deyil salisil turşusu. salisil spirtinin tərkibində salisil turşusu olsa da əsas tərkibi etil spirtidir hansı ki əvvəldə də etil spirtindən uzaq durmalı olduğumuz demişdik. maksimum istifadə edəcəyiniz yer tutalım ki, nəyisə sıxdız üzünüzdə üzərindən dezinfeksiya etmək üçün vura bilərsiz. bunu da dərini daha az qurudan dəri üçün antiseptik məhlul olan xlorheksidinlə əvəz edə bilərsiz. qiyməti təxminən spirtlə eyni civarda olmalıdır. nəysə ki qayıdaq bha turşulara, bunlar dərinin aha turşularından daha dərin qatlarında da işləyərək məsamələri dərindən təmizləyir. ona görə də problemli dərilər üçün xüsusilə faydalıdır deyə bilərik. alarkən diqqət etməli olduğunuz nüans tərkibində salisil turşusunun miqdarının 2%dən çox olmamasıdır, çünki ondan çoxu evdə istifadə etmək üçün münasib deyil və dərinizi daha da zədələyə bilərsiz.
bundan sonra artıq serumları, boosterləri nə istifadə edirsinizsə əlavə edirsiz nəmləndiricidən öncə. bunlar isə yenə də problemə uyğun seçilir. məsələn yaşlanma əleyhinə retinol, collagen, CoQ10, piqmentasiya əleyhinə yenə də retinol, vitamin c, niacinamide tərkibli, səpgilər əleyhinə retinol, salisil turşu, azelaic acid, niacinamide kimi, quruluq üçün isə hyaluron turşusu tərkibli serumlar işlətmək olar. Əgər həkimin yazdığı və ya istifadə etdiyiniz topikal krem və ya maz varsa o da ya bu mərhələdən sonra, ya da nəmləndiricini dəriyə tətbiq etdikdən bir müddət sonra istifadə edə bilərsiz.
Səhərlər nəmləndiricidən sonra istifadə etməli olduğunuz və çox önəmli olan gündən qoruyucu kremi isə unutmayın. Xüsusilə də dəriniz həssasdırsa, və ya turşular, retinol, vitamin c, tretinoin, adapalene kimi məhsullar varsa rutininizdə günəşdən qorunmaq çox önəmlidir, çünki hər biri günəşə qarşı həssas edir dərini və piqmentasiya riskini artırır. Ümumiyətlə isə günün ultrabənəvşəyi şüaları dəri xərçənginin ən başlıca risk faktorlarındandır, ona görə də spf deyib keçməyin.
Digər də həftədə bir-iki dəfə gil, nəmləndirici maskalar və başqa məhsullar da əlavə edə bilərsiz. Gündəlik makyaj istifadə edirsizsə axşam misellar su, hirofil yağ və ya balm ilə iki mərhələli təmizləmək önəmlidir dərinin tam makyajdan təmizlənməsi üçün.
Evdə illa da nəsə etmək istəyirsinizsə ağlıma gələn, xüsusilə də quru dərilər üçün işə yaraya biləcək məhsul yəqin ki, baldır. təbii humektant sayıldığı üçün maska kimi istifadə etmək olar. Amma bunun üçün tərkibində şəkər qatılmamış təbii bal tapmaq önəmlidir. yəni ki, hər əlinizə gələn balı da üzünüzə sürtməyin. Problemli, səpgili dərilər isə işlədərkən daim ehtiyatlı olmağı unutmamalıdırlar.
Quru dərilər üçün isə nəmlədiricinin üzərindən vazelin(saf petrleum jelly amma) sürtmək qışda çox kömək edə bilər, lakin vazelinin özü okklusivdir, yəni nəmləndirici xüsusiyyəti yoxdur sadəcə dəridəki nəmi dəridə saxlamağa kömək edir. Yəni ki, nəmləndirici istifadə etmədiyiniz halda dərinizə çox da köməyi olmayacaq.