437. cücərən ən qədim toxumun hekayəsi.

Min illər əvvəl israilin cənubunda judea’da bu bölgəyə məxsus bir xurma növü yetişir və bölgənin simvolu olur. 14-cü əsrdə, iqlim dəyişikliyi və torpaq quruluşunun pisləşməsi ilə insanlar bu xurmanı yetişdirməyi dayandırdılar və hətta incildə qeyd olunan judea xurması tarixə qarışır.

1963 ilə 65 ili arasında aparılan bir qazıntıda, Nəcəf çölündə bir Şüşşədə bu xurmanın toxumları tapılır və toxumların yaşlarını təyin etmək üçün laboratoriyaya göndərilir. Aparılan araşdırmalar nəticəsində toxumların 2000 yaşı olduğu müəyyən edilir və 2005-ci ilə qədər bir universitetdə saxlanılır və 2005-ci ildə təcrübə məqsədi ilə torpağa əkilir.

Tarixi toxumlar tarix boyu dəfələrlə tapılmışdır, lakin heç biri torpağa əkildikdə cücərməyi bacarmamışdır. bu dəfə vəziyyət başqa cür inkişaf edir. saxsıya əkilmiş toxum yaşıllaşır və böyüməyə başlayır. 2008-ci ildə 1,4 metrə, 2011-ci ildə 2 metrə çatan metuselah adlı ağac həmin il qazandan çıxarılır və bölgədəki ətrafçı kəndlərdən biri olan keturaya əkilir.