254. salam.

detachment filmində Henry Barthles'in bu cümlələri ilə başlamaq istəyirəm.
"I'm young and I'm old, I've been bought and I've been sold, so many times. I am hard-faced, I am gone."

Nə qədər duyğu həyatımı ikinci plana atıb, nəzəri və rasional düşüncə həyatıma daha çox vaxt ayırmaq istəsəm də, hər ikisinin bir-biri ilə sıx əlaqədə olduğunu diqqətimdən qaçırmışam. Birini ön plana çıxardıqda digərini daxilimdə basdırmalı oluram və istənməyən anlarda üzə çıxır.

1 il öncə bağlı olduğum ali və müqəddəs fikir var idi. Ona həddindən artıq bağlı, sadiq və aşiq idim. Allaha eşq yolu ilə çatmaq istəyirdim. Füzulinin qəzəllərini oxuyaraq, Füzulinin vəsf etdiyi gözəlliyi Allahı düşünərək oxuyurdum. O həm dərdim idi, həm də dərdimə təbib. Artıq o hal almışdı ki, o'ndan başqa heç bir şey məni maraqlandırmırdı. bir dəfə istəmədən etdiyim əməlin "xamaneinin fiqh dəftərçəsi"ndən günah olduğunu öyrəndim, hönkür-hönkür ağladım. Daha sonra isə, "mənəvi zənginliyimi" artırmaq üçün islami ədəbiyyat oxumağa başladım. mürtəza mütəhhərini oxuyaraq fəlsəfə ilə tanışdım. Fəlsəfə ilə tanışlığım ilə birlikdə həyatımın tamamını əhatə etmiş duyğu öz sahələrini yavaş-yavaş itirməyə başladı. Artıq rasionallıq tədricən həyatımda yer almağa başladı. Düşünmə fəaliyyətinə qədəm qoyduğum andan şübhələr də özü ilə birlikdə gəlirdi. Elə şübhələr olurdu ki, biraz düşünərək, daxilimdə, əksini isbat edə bilirdim. Ancaq elə etirazlar var idi ki, özümü aid etdiyim "ordu"da ona qarşı gələcək qədər güclü fikirlər yox idi. Beləliklə, ağrılı-əzablı gecələrim başladı. Bir neçə ay şübhələrin nəliyi və necəliyi ilə özümü məşğul edərək əzablar çəkdim. Lakin, ən ağır və son zərbələrdən biri Nietzsche tərəfindən gəldi. Onun will to power məfhumu bütün yaxşılıq, düzgünlük sistemlərimin üstündən xətt çəkdi. Həqiqətən də, yavaş-yavaş tanrını öldürdü. Artıq namaz qılarkən, rüku və səcdədə olarkən Allahın eşqini deyil, Allahın həqiqətən də var olub-olmamasını düşünürdüm. Belə namaz qılmaqdansa, bir müddətlik namazı kənara ataraq düşüncə həyatıma üstünlük verib özümdə natamamları tamam etdikdən sonra qərarımı verərəm deyə düşündüm. Beləliklə, metafizika sahəsinə baş vurdum. Lakin, tədricən bu mövzu da, məndə aktuallığını itirdi və metafizikanı lazımsız, faydasız, gərəksiz bir sahə kimi görməyə başladım.

Alber kamyünün "Yad," Jean-Paul-Sartrenin "Bulantı" əsərlərini oxuduqdan sonra daxilimə çıxması çox qüvvə tələb edən "heçlik dalğası" daxil oldu. Artıq mənim üçün heçnəyin mənası qalmamışdı. Vətən müharibədədir? Neyləyim. Babam öldü? Neyləyim. Atamı həbs etdilər? Neyləyim. Qeyri-müəyyənlik və heçlik burulğanında qala-qala məhv olurdum. Özümü heçbir mövqedə,"ordu"da aid etmədiyimdən heçliyə sığınmışdım. Heçnəyə bağlı olmayaraq azad olduğumu xəyal edirdim. Halbuki, heçnəyə bağlı olmamaq hərşeyə bağlı olmaq demək idi. "əxlaqi cəhətdən Yaxşı" olmağın vacib olmamasını düşünərək "əxlaqi cəhətdən pis" olurdum. Bir neçə dəfə qeyri-müəyyənlikdən azad olub özümü hardasa görməyə çalışdım, alınmadı.

Sözlük, artıq heçbir əxlaqi sistemim, özümdən üstün saydığım ali fikirim olmamasından bitkinlik hiss edirəm. Hərşeyi öyrənməyə çalışıram, birşeyi öyrənməyə çalışmıram. diqqətimi bir mərkəzə verə bilmirəm, dağılıram.

I realized something today. I'm a non-person, sözlük. You shouldn't be here, I'm not here. You may see me, but I'm hollow.