6. HiV (qazanılmış immun çatışmazlığı virusu) qan və qorunmayan cinsi əlaqə yolu ilə ötürülən və bədənin müxtəlif toxumalarında yerləşə bilən, ancaq immunitet sisteminə əsas təsirlərini göstərən bir virusdur.

HiV immunitet sistemini boğur və vücudu infeksiyalara qarşı həssas edir, əsasən CD4 T lenfositlər (CD4 hüceyrələri) adlanan ağ qan hüceyrələrini məhv edir. Nəticədə normal şəraitdə müalicə edilə bilən vərəm, ishal, menenjit, sətəlcəm kimi xəstəliklər orqanizmə ciddi ziyan vurur, bəzi hallarda xərçəng xəstəlikləri də müşahidə olunur.

Günümüzdə HiV üçün hazırlanmış dərmanlar, virusun bədəndə çoxalmasını və immunosupressiv təsirini əngəlləyir, HiV pozitiv insanların uzun və sağlam bir ömür sürməsini təmin edir. Bunun üçün müalicəyə erkən başlamaq və mütəmadi olaraq həkim nəzarəti altında davam etmək vacibdir.

QiÇS nədir?
QiÇS Qazanılmış immun Çatışmazlığı Sindromunun (Qazanılmış immun Çatışmazlığı Sindromu) qısaltmasıdır. HiV virusunun yaratdığı QiÇS immunitet sisteminin infeksiya və xərçəng xəstəliklərinə qarşı həssas olduğu və həyati təhlükəsi olan mərhələdir. Yanlış bilinənlərin əksinə olaraq, HiV-ə yoluxan hər bir insanda QiÇS baş vermir.

HiV virusuna qarşı hazırlanmış antiretrovirus dərmanlar sayəsində immunitet sistemi infeksiyalarla ciddi ziyan görmədən mübarizə aparır, buna görə də bədən müqaviməti azalmır. HiV-ə yoluxduqdan sonra dərman müalicəsinə əlavə, insanın yaşayış şəraitinə və bədən müqavimətinə görə QiÇS baş verməyəcək və 5-15 il və ya daha çox müddətdə baş verə bilər.


Bir çox xəstəlikdə olduğu kimi, HiV infeksiyasının müalicəsində və gedişində erkən diaqnoz və buna görə erkən müalicə vacibdir. Erkən diaqnoz nəinki ömrü uzadır, həm də ötürülmə nisbətlərini azaldır.

Qorumasız cinsi əlaqədə olanlar, HiV pozitiv qanla cinsi əlaqə quranlar və ya açıq dəri ilə təmasda olanlar, steril olmayan iynələr və pirsinq alətləri istifadə edənlər mütləq HiV testindən keçməlidirlər.

Testin dəqiq olması üçün qan içində antikorlar meydana gəlməlidir, bu səbəbdən HiV testi virusla təmasdan 4-6 həftə sonra ən dəqiq nəticələr verir.

Ölkəmizdə HiV testi şəxsin məxfiliyinə hörmətlə həyata keçirilir. HiV / AiDS-lə bağlı səhiyyə müəssisələrinə müraciət edən, müalicə və testlərini aparan xəstələrin və ya yeni təyin olunmuş HiV-pozitli şəxslərin şəxsiyyəti barədə məlumatlar kodlaşdırma ilə bildirilir.

Şəxsin iiV-ə yoluxması halında Səhiyyə Nazirliyinə bildiriş məcburidir, lakin yuxarıda göstərilən qaydalara riayət etməklə həyata keçirilir. HiV pozitif insanların müalicəsində psixososyal dəstək özləri və yaxınları üçün vacibdir.

Ölkəmizdə HiV-ə yoluxan insanlar və onların yaxınları üçün sosial və hüquqi dəstək verəcək bir çox dərnək var. HiV testi məcburi nikah öncəsi testlər arasındadır, lakin HiV pozitiv olması evliliyin qarşısını almır.

Ötürülmə yolları
HiV insandan insana yoluxur. Virus, HiV pozitiv şəxslərin qanında, spermasında, vajinada və ana südündə olur. Həm kişilərdən, həm də qadınlardan yoluxa bilər.