Təcrübələrin fövqündə duran düşüncələr tematikası. Şərqdə bir çox aspektdən qərbdən daha dəqiq və dərin araşdırılmışdır. Həm qaldırılan problemlər, həm də izahlarına görə qərbdən çox öndədir. Aydınlanma dövrünün bir çox problemi şərq üçün çoxdan dəqiq həllini tapmış məsələdir.