Rövşən. 52 yaş. Rusiyada yaşayırdı. O mühitdə uğurlu idi. Atası “öləcəm” gəl deyə sıxışdırdı. Gəldi. Bura göndükdən sonra sanki peşəkar həyatı söndü. Özünü tapa bilmir. Atası uğrunda xaricdəki karyerasını qurban verdi. Amma atası razıdır ki, oğlu yanındadır.
Leyla. 34 yaş. Anasının toyda seçdiyi oğlanla ailə qurdu. Daha doğrusu, ərə getdi. 3 övladı var. Tanımadığı və anasının istədiyi bir oğlanla ailə quran Leylanın bu dünyada həyatı iki hissəyə bölünüb – həyat yoldaşına xidmət etmək və uşaqlara baxmaq. Özü üçün artıq uzun müddətdir ki, yaşamır. Amma anası rahatdır ki, qızı zamanında ərə getdi, evdə qalmadı.
Rauf. 40 yaş. Mühəndis olmaq istəyirdi. Atası və anası “müəllim ol, başuvu sal aşağı, işlə, səsün çıxmasın” sözləri ilə onu sıxışdıraraq müəllim etdi. Bədbəxt müəllimdir. Amma atası və anası rahat gözlərini yuma bilərlər – oğullarının stabil maaşlı işi var.
Zəhra. 45 yaş. illərdir həyat yoldaşı ilə bir evdə iki düşmən kimi yaşayırlar. Amma atası boşanmasına icazə vermir – camaat nə deyər? Xanım bədbəxtdir. Amma atası dikbaşdır – qızı ərdədir və boşanmış deyil.
Günel. 28 yaş. Dizayner olmaq istəyirdi. Amma anasının arzusu güneli tibb bacısı kimi görmək idi. Tibb kolejinə daxil oldu. Tibb bacısı oldu. Hər gün xəstəxanaya gedir. Xoşbəxt deyil. Hər gün deyil. Amma anası qızını qonşulara sistem qoymağa göndərəndə fəxr edir.
Rafiq. 43 yaş. Sevdiyi xanımla ailə qurmasına icazə verilmədi. Anası ona başqa, ev uşağı olan bir qız tapmışdı. O qızla ailə qurdu. 2 övladı var. Sevgilisi var. Həyatı iki hissəyə bölünüb – ailə və sevgili. Beyni bəzən donur. Çıxışı araqda görür. içir və hər şeyi unudur. Səhərə qədər. Amma anası ona ev qızı aldığına görə sevinir.
Namiq. 38 yaş. Dövlət qurumunda işləyir. Hər gün anası ilə telefonda ən az 5 dəfə danışır. Hər mövzunu onunla məsləhətləşir. Dövlət qurumunda işləmək istəmirdi, amma anası ilə atası onu sıxdılar – sakit yerdə səssiz otur. iş. Eyni adamlar. Eyni işlər. Sənədlər. Toy. Yas. iş. Bağ. 20 il öncə qanı qaynayan Namiqdən əsər-əlamət qalmayıb. 28 yaşlı səssiz, sakit bir quzu var. Anasının görmək istədiyi bir quzu.
Bunlar, cəmiyyətimizdir.
Bizə xidmət edən məmurlar. Bizi müalicə edən həkimlər. Məktəbə uşağını aparan analar.
Hamısı valideyinləri tərəfindən onların öz fantaziyaları, dünya görüşləri, düşüncələri və inanclarına uyğun hərəkət etmək üçün dar koridorlara salınıblar.
Hamısı ən sadə haqqlarından məhrum edilmiş insanlardır.
Hamısı valideyinləri tərəfindən şantaj və manipulasiya edilərək arzularından imtina edənlərdir. “O qızı almasan, südümü sənə halal etmərəm” + “Bura gəlməsən, öləcəm” + “Ayrılsan, boşansa, elə bil ki, mənim sən öldürmüş oldun”.
Hamısı özünü daim valideyininə borclu və onun dediklərini etmədikləri halda onun qarşısında özlərini günahkar hiss edirlər.
Hamısı vəziyyəti ilə barışıb.
Şantaj. ictimai qınaq. Cəsarətlini sındırma. Təzyiqlər. Bibilər, xalalar, dayılar və əmilər. Hamısı bir az müstəqil olanı sıxmağa hazır ordu. Qədimdə qaydalara zidd olanların mağaradan vəhşi təbiətə qovulması bu gün də bizdə nəsillərdə, ailələrdə tətbiq edilir.
Valieyinlərinin şantajları ilə onların arzularını gerçəkləşdirən və öz həyatını yaşamağa cəsarəti olmayanlar özləri də övladlarına eyni yanaşmanı tətbiq edir.
Bu gün Azərbaycanda bədbəxt insanlar çoxdur – hər gün sevmədiyi işə gedən, sevmədiyi müştəriləri görən, sevmədiyi insanla bir yastığa baş qoyan on minlərlə insanlar.
məqalə
