1. X- şərti olaraq xromosom götürsək xromosumun qollarının uc hissəsi dnt-in gen kodlaşdırılmamış hissəsi telomer adlanır. Funksiyası xromosomun digər xromosomlarla birləşməməsinin qarşını almaq eyni zamanda hüceyrə bölünməsi zamanı dnt-in düzgün replikasiyasında böyük rol oynayır. hüceyrə bölündükdə telomerlərin uzunluğu qısalır və kritik bir qısalığa çatanda hüceyrə bölünməsi dayanır.
Saç, dəri və immunitet sistemindəki hüceyrələr nisbətən tez-tez yeniləndiklərinə görə telomerlər tez qısalır. yaşlılıq əlamətləri də xarici görünüşündə daha tez görülür. Telomerlər əvvəlki vəziyyətini qayıda bilmir ancaq tez qısalmalarının qarşısını almaq mümkündür. Sağlam həyat tərzi sizi daha gənc qalmağınıza yəni bioloji yaşınızın daha az olmasına kömək edir.
Hal hazırda telomer analizi etməklə nə zaman öləcəklərini müəyyənləşdirən insanlar var imiş. Türkiyəli müğənni Sertap erener telomer müəalicəsi alır 100 yaşına qədər yaşamaq istəyirmiş.