73. Azərbaycan ən böyük problemi nefti olmasıdır. Sakit olun! Burda digər dövlətlərin bizim neftimizə göz tikdiklərinə görə bizi inkişaf etməyə qoymurlar kimi sözlər yazıb gijdəməyəcəm.) Sadəcə Azərbaycan vətəndaşları böyük əksəriyyəti niyə aydınlanmır yəni niyə özlərin qoyun yerinə qoyurlar sualının birinci cavabı neftdir. Qısa bir örnəkdən gedək və həmin örnəyi günümüz örnəyi ilə oxşarlaşdıraq. Roma bildiyiniz kimi bir respublika idi. Amma Sezar respublikanın içinə pox qoydu daha sonra sui-qəsddə məruz qaldı, ölkədə vətəndaş müharibəsi çıxdı sonda da respublika yerinə imperiya aldı. Bəs niyə 500 ildən artıq ömrü olan Roma respublikası imperiya çevrildi? Bunun üçün öncə romanın ilk zamanlarında kiçik bir dövlət olduğun vurğulamaq lazımdır. Bu zamanlarda ölkədə əsas istehsalatla məşğul olan insanlar vətəndaşlar və digər azad insanlar idi. Yəni bu insanlar sistemin davamlılığına "töhfə" verirdilər. Amma daha sonra Roma qalibiyyətli müharibələr etdi və ölkəyə bir sürü qul gəldi. Qullar havayı işlədiyi üçün azad insanlarda daha ucuza məhsul istehsal edirdilər. Buna görə də azad insanlar işləri buraxıb şəhərlərdə toplandılar. Burda artıq vətəndaşlar sadəcə 1 səsdən ibarət oldular. Ordu isə get gedə varlanan generallarına bağlı idilər. Sezar sadəcə çürümüş sistemi öz marağı üçün pozdu. Indi günümüz örnəkləri ilə davam edək. Günümüz dünyasında 2 ölkə seçək. Bir Səudiyyə Ərəbistan olsun biridə Belçika olsun. Səudiyyə Ərəbistan krallığı bildiyiniz kimi adam başına düşən gəliri yüksək bir dövlət. Çünki nefti var. Amma Səudiyyə Ərəbistan dövləti öz vətəndaşlarına ən başlıca haqq və hüquqları vermir. Çünki məcbur deyil. Səudiyyə Ərəbistan dövləti gəlirini neftdən qazanır. O səbəbdən vətəndaşlarının nə düşündüyü dövlət üçün maraqlı deyil. Digər tərəfdən Belçikada zəngin bir dövlət. Amma belçika ÜMD'un yarıdan çoxunu vergilərdən qazanır. Bu səbəbdən də xalqın dövlət haqqında nə düşündüyü çox önəmlidir. Azərbaycanda da dövlət gəlirinin 80 faizindən daha çoxunu neft və qazdan qazanır. Bu gəlirinin davamlılığı üçün nə 10 milyonun nə 5 milyonun nə də ki 1 milyonun dəsdəyinə ehtiyac duymur. Guya qardaşım sən, mən, filankəs istəmir ki daha çox haqq və azadlıqlar olsun?! Əlbəttə istiyirik. Amma sadəcə istiyirəm ilə olmur.