3. materializm maddəni yəni cismi varlığın başlanğıcı olduğunu iddia edir. lakin ilk maddənin yaranması, zamanla müxtəlif formaya bürünməsi belə sadəcə ilk və əzəli olan şüurun vasitəsiylə olmuşdur. heç bir şey durduq yerə yaranmayıb. ətrafda gördüyümüz hər şey cisimdi. insanlardan tutun, ilk yaranmış maddəyə qədər. amma cisim zamana və məkana görə dəyişə bilir, çoxalır, azalır və məhv olur. bu cür keyfiyyətlərə sahib olan cisim əzəli ola bilməz. heç şübhəsiz ona bu keyfiyyətləri verən, fərqli formalara soxub zamanla onu dəyişən bir şüur qaçınılmazdır. bəziləri bu şüurun elə cismin özü olduğunu deyə bilər. amma nəzərə almaq lazımdır ki, cisim eyni anda həm aciz, həmdə əzəli ola bilməz. cismi var edən şüur tamamilə fərqli və üstüm cinsdi