60. Azərbaycan tarixinin ən müəmmalı hadisələrindən biri. Çoxu bu faciənin yalnız ayın 19-dan 20-nə keçən gecə olub bitdiyini zənn etsə də, məsələ elə deyildi. Demək olar ki, fevralın ortalarına kimi nəinki Bakıda, o cümlədən Neftçalada, Lənkəranda, Kürdəmirdə, Gəncədə (keçmiş adı Kirovabad) və Naxçıvanda da vəziyyət çox gərgin olub. Bu entrydə hadisələrdən əvvəl və sonra çəkilən, amma nəyəsə görə medianın ya az, ya da heç istifadə etmədiyi tarixi fotoları qısa açıqlamaları ilə yazmağa çalışacam.
21 yanvar 1990. Bakının hələlik boş olan mərkəzində sovet əsgərləri.


21 yanvar. Avtobusun güllələr tərəfindən məhv edilmiş ön şüşəsi.


22 yanvar. insanların kpss partiya biletləri.


26 yanvar. Binanın damında döyüş vəziyyətində olan əsgər.


27 yanvar. Küçədə gedən axtarış. Hadisədən 1-2 gün keçən kimi əsgərlər çoxlu sayda xalq Cəbhəsi üzvünü yoxlayıb həbs edirdilər.

28 yanvar. Həmin dönəmdə şəhərin adi halı.


28 yanvar. Şəkil özü hər şeyi deyir.


30 yanvar. Bakıda xüsusi təyinatlı əsgərlər.


3 fevral. Şəhidlər xiyabanı.



22 yanvar. Əsgərlər tərəfindən tutulmuş bir şəxs.


24 yanvar. Məşhur 'Salyan' kazarması. 19 yanvara qədər burada sovet əsgərlərinin yoldaşları və uşaqları provakatorların tərtib etdiyi təxribat nəticəsində mühasirədə qalmışdılar. 19 yanvardan sonrakı bir neçə gün ərzində həmin ailələr təxliyə olunmağa başladı.


28 yanvar. Etiraz aksiyası.


15 Yanvar. Gənc tamaşaçılar teatrından Bakı ermənilərinin təxliyəsi. 13 yanvardan 19 yanvara kimi Kgb əlaltıları camaatın psixologiyası ilə oynamış və provakatorlar tərəfindən xalqın qəzəbi Bakıda yaşayan ermənilərə və ruslara tuşlanmışdı. Sanki bunu edərək xalqı, Ermənistandan qovulan Azərbaycanlıların intiqamını almağa inandırmışdılar.


Həmin təxribatlardan bəziləri:
Darvazaya yazılmış "ruslar" sözü


Bakıda hansısa bir binanın divarına yazılmış 'burada ermənilər yaşayır' cümləsi.


21 yanvar. Dövlət informasiya agentliyi olan 'azərinform'u qoruyan əsgərlər.

Göründüyü kimi baş verənlər heç də sadə və göydən paraşütlə enən şeylər deyildi. Xalqı bu vəziyyətə çatdıran qorbaçov başda olmaqla, kqb, onların 1988-ci ildəki meydan hərəkatının içinə qoyduğu əlaltı təxribatçılardır. Məhz onların sayəsində hadisələrin yönü bilərəkdən dəyişildi, televiziyanın enerji bloku partladılaraq camaat fövqəladə vəziyyətdən xəbərsiz hala salındı, 19 yanvar gecəsi əsgərlərə silahlı ekstremistlər tərəfindən atəş açıldı,(hətta statistika 37 əsgərin öldürülmə halını qeyd edib. Salyan kazarmasının qarşısında əməlli-başlı xəndəklər qazılaraq döyüş vəziyyətinə keçilib. Bunu videolarda görə bilərsiniz.) təbii ki, bunun nəticəsində əsgərlər də pərakəndə halda cavab atəşi açaraq günahsız insanları qətl etdi. Əgər cəbhənin radikal qanadı öz təşkilatının içində üstün gəlməsəydi, və təxribata çox asan aldanan adamlar olmasa idi, bəlkə də hadisələr bu həddə gəlib çatmazdı.