590.

/>
insanın içində nələrəsə qarşı çətin anlarda həmişə onu ayaqda saxlayan ümidi olur. Boş da olsa, özünü aldatsan belə o ümid sönsə, vəziyyət qəlizləşir. Bundan sonra insanı heçnə motivasiya etmir. Ölünü diriltmək kimi həmin ümidi bərpa etmək də çox çətin olur.

Nitşe zərdüşt belə buyurdu əsərində üst insan barədə danışanda araya əbədi qayıdış ideyasını yəqin ki buna görə soxmuşdu. Çünki heç nəyin mənası yoxdursa, niyə üst insan olum axı. Nitşe də bu suala "çünki öldükdən sonra yaşadığın həyatı sonsuz disk kimi yenidən yaşayacaqsan" kimi bir cavab vermişdi. ay nitşe, başına dönərəm, sənin dediyin ələ saldığın dinlərdən daha məntiqsizdir axı. Necə yəni yenə eyni həyatı bir də yaşayacam.

Bəlkə təməldə elə yaşa ki, yaşadığın həyatı bir də yaşamaq istəyəsən kimi bir ideya durur. Yenə də dinlərdə olduğu kimi bunda da cənnət (yenidən eyni şeyləri yaşamaq istəyəcəyin həyat) və cəhənnəm (yaşamağına peşman olacağın bir həyat) var. Çünki sən öz cənnətini/cəhənnəmini yaşamağa yenə gələcəksən. Bilmirəm, bu entrim fəlsəfi məktəb yaratmış bir filosofu səhv çıxarmaq üçün yazılmayıb, biraz problemlərim var sadəcə.

Dəyişmək iqtidarında olduğun problemlər və nə etsən də dəyişməyəcək problemlər olur. ikincinin varlığı səndən asılı deyil. Arada elələri də olur ki, onları dəyişə biləcəyini sanırsan, amma zaman ötdükcə onlar da ikinci sıraya keçir. Anadan olanda onlarla dünyaya gəlirsən, bəzən sonradan qazanılmışlar da olur.

Bir problem olanda boş-boş oturub nəsə etməməkdənsə, həmişə onu həll etməyə çalışmışam. Həmişə özümə əziyyət verib nələrisə düzəltməyə çalışmışam. Düzəltmişəm də amma müvəqqəti. Çünki dərində nəsə var. Tipik idmanla məşğul ol, özünü inkişaf etdir məsləhətləri də işləmir artıq. Nə qədər məşq edim, 90 kilo olmuşam uje. Problemi dərindən həll etməyəndə artıq idman etmək də, özünü inkişaf etdirmək də çox çətinləşir. Çünki problemlərinin bunlarla həll olunmayacağını çox yaxşı bilirsən. Mən özümü dərindən düzəltmək üçün də çox çalışmışam. Amma hər dəfəsində əlimi atdığım hər budaq qırılıb, daha da dərinə yıxılmışam. Buna görə həmişə içimdə olan ümid bir yerdən sonra sönməyə başlayıb. Yuxarıda dediyim ümid bax bu anda ölür. Çünki artıq nə etsən də o boşluğun dolmayacağını bilirsən. Hərdən də boşluğu doldurmağa çalışanda yara alıb əvvəlki vəziyyətinə daha pis şəkildə geri qayıdırsan. Bunu da yaşamışam. Yalnız deyiləm, amma çox vaxt yalnız hiss edirəm. Eyni söhbətləri etmək, eyni məkanlara getmək, iş yoldaşları ilə zarafat etmək bir yerdən sonra tətmin etmir heç. Əylənirsən, gülürsən amma bu da gecə başını yastığa qoyana qədər davam edir. Elə anlar olur ki, bunların hamısı çox boş gəlir.

Mən çətinliklə böyümüşəm, birinci kursda oxuyanda ümidim çox idi, çətinliyimin müvəqqəti olduğunu bilirdim. Bütün bu çətinliklərdən sonra rahat həyatım olacağına inanırdım. Bir sözlə xoşbəxt olacaqdım. indi rahat həyatım var, amma xoşbəxtəm mi...

Həmin illərdə işlədiyim yerdə iş yoldaşımın gündəlik kimi bir şeyini tapmışdım. Gündəlikdə 30 yaşında özünə yazdığı bu yazılar hələ də ağlımda qalıb: “Hər şeyə qadir olmadığımı bilirəm. Nələrisə dəyişmək də istəmirəm. Yoldaşım, iki övladım var, onlar üçün yaşayacam, istədiyim kimi ola bilmədim, amma yaxşı ata, yoldaş olacam.”

O vaxtı çox anlamasam da, ağlımda qalmışdı, amma indi həmin yazıları dərindən başa düşürəm. 30 yaşında artıq nə etsə də, bəzi şeyləri dəyişə bilməyəcəyini qəbullanmışdı, ki bu qəbullanma insanı biraz rahat hiss etdirir. Ən azından boş gözləntilərin olmur. Hər şeyin əvvəl-axır sonu var. Bəzi şeyləri qəbullanmalıyam.

Son vaxtlar ancaq bu sualı verirəm özümə “necə keçəcək bu ömür?” bu suala da cavab tapa bilmirəm. Geriyə baxanda bu həyatı yenə yaşamaq istəyirəm deyə biləcəm mi özümə