Artıq ayın 1-dir. Prezidentin sərəncamına əsasən, çağırış başlayıb. Dedim qoy 1-2 kəlmə deyim. Sözlüyü tapıb bu entrini oxuyacaqların əsasən ali təhsilli olacağını düşünərəkdən yazıram. Belə də çox hissəsi orta təhsillilərə də aiddi bir baxıma. Və entri bir az küçə dilində olacaq, çünki ora "müasir" dünya ilə qətiyyən tutuşmur. Qaqalıq, cəngəllik qanunları və s. hər şey var. Mülkidə "peysər çıxmaq", "söyüş mənasız şeydi" kimi məsələlər kiməsə mənasız gələ bilər, amma orda mənasız deyil. Rutinin, komandirlərin təzyiqi altında bir də bu söhbətlərin basqısını görəndə elə bu qaydalar və prinsiplərlə yaşamağın gərəkli olduğunu özünüz anlayacaqsınız.
Entri uzundu deyə mündəricat yazıram əvvəldən.
1) əsgər getməmişdən öncə nələri bilmək lazımdır
2) qısa, ümumi giriş
3) əsgərlikdəki terminlərin açılışı.
4) ali təhsilli olaraq əsgər getmək
niyə əsgərlikdə dalaşmamalısan?
5) "paqonun(komandirin) söyüşü girmir" məsələsi
5.1) paqonun söyüşünün "girdiyi" hallar
5.2) paqonun söyüşünün "girmədiyi" hallar
5.3) paqonun söyüşü girsə də, "peysər çıxmayacağın" situasiyalar
6) köhnə əsgərlərlə münasibət. "Köhnə əsgərə hörmətsizlik edən peysərdi" məsələsi. Dembel-molodoy söhbətləri.
7) telefon işlətmək. Starşı əsgərdən icazə almaq.
8) 1 il vaxtı necə tez keçirim? Əsgərliyin xeyirləri.
9) əsgər gedəndə nə geyinim, nə qədər pul aparım, özümlə nə götürüm?
10) sonluq.
1) əsgər getmədən öncə nələri bilmək lazımdır
ilkin olaraq (baxma: ak-47/-366093) entrisini oxuyun. Silah təyinatını, mərmilərin ölçülərini, vəzifə borcunu əvvəlcədən bilmək orda sizi qabağa atacaq.
ikinci olaraq məsləhətxanada
1-2 kəlmə yazmışdım, ona da yüngülvari göz atmaq məsləhətdir. Burda da geniş yazasıyam.Üçüncü olaraq (bax: hərbi rütbələr) i bilmək ən vacibidi. Vay o günə ki çaşıb hansısa zabitə aşağı rütbədə müraciət edəsiz))
Dördüncü olaraq da (baxma: intihar edəcək adama məsləhətlər/-364537) entrisinə göz atın.
2) qısa ümumi giriş
Hər şeydən əvvəl onu deyim ki, əsgərliyi gözünüzdə böyütməyin, qətiyyən qorxmağa ehtiyac yoxdur. Çox vaxt deyirlər ki, çöldə yaxşı oğlan idi, getdi orda altın vurdu zad - boş şeydi. Ora da həyatın bir parçasıdı, kim mülkidə necə oğlandısa, orda da elə olur. içində xəbərçilik olan gedib suka olur, ağzında söz saxlaya bilməyən ağzıcırıq, zəifi əzən gedib bezpredel, özün dartıb göylə gedən də yenə eyni cürə olacaq. Məsələ sadəcə şəraitin yetişməyinə bağlıdır. Mülkidə özünə hörmət edən, yerini bilən, lazım gələndə sözünü deyə bilən oğlan gedib orda da hörmətli olacaq, öz ağırlığın saxlayacaq. Oradakı ən əsas sınaq maddi və mənəvi olaraq sevdiyin, dəyər verdiyin şəxslərdən, şeylərdən uzaqlaşmaq və şəxs anlayışını kənara qoya bilməkdən ibarətdir. Yəni hər şey əslində psixoloji sınaqdı. Hər gün eyni bərbad yemək, eyni vaxta tualetə getmək, yatmaq, idman, təmizlik, rutin, bir də komandir və əsgər heyətinin psixoloji təzyiqi ilə birləşəndə adamın başını itirməyi an məsələsidi. Gedəndə özünüz də görüb eşidəcəksiniz gecə yorğanın altında ağlayanları, qolunu doğrayıb niqodnu getmək istəyənləri, hərbi hissədən qaçanlarl və s.
3) əsgərlikdəki bəzi terminlərin izahı
Starşına - bölüyün "maması". Çimməkdən tutmuş pal-paltarın, pastel və yataq üzlərinin dəyişiminə, ümumən "ev işləri" deyilən şeylərə cavabdehdirlər. Əsasən baş gizir rütbəsində olurlar.
Osoboddel, yuris - hərbi hissədə olan prokurorluq və ya təhlükəzlik əməkdaşı.
Priziv - hərbiyə gəldiyin ay
Ata priziv - səndən düz 1 il öncə hərbiyə gələn əsgər (misalçün, 2022 iyulda gələnlər sənin ata prizivindi)
Bala priziv - səndən 1 il sonra hərbi xidmətə gələn əsgərlər
Molodoy - təzə gələn, hələ 3 aylıq hərbi xidmətini bitirməmiş əsgər
Boevoy - 3 aylıq təlimi bitirib əsas hərbi hissəsinə getmiş əsgər. Bir də boevoy-molodoy da var, onu orda öyrənərsiz day.
Naryad - 4 saat yuxu yataraq sutkalıq xüsusi növbədə olmaq.
Starşı əsgər - bölüyün, taborun və ya ümumi hərbi hissədə vəziyyətə (polojeniyaya) baxan əsgər. Əsgərlər arasında toxunulmazlığı var.
Dembel - növbəti prizivdə tərxis olacaq əsgər
Ded - prikazı çıxmış dembel.
Qoca - yaşı digərlərindən böyük əsgər. Əsasən ali təhsilli, magistr filan oxuyanlara deyilir.
4) keçək əsas məsələlərə. Ali təhsilli olaraq əsgər gedirsizsə yaşınız-başınıza hörmət edin, 21(magistr oxunusuzsa 23) yaşlı biri kimi hərəkət edin. 18 yaşlılarla çox oturub-durmayın. Həm molodoyda, həm də boevoyda. ilk 1 ay, ay yarım ərzində çalışın heç gülməyəsiz, zarafat-zad eləmiyin, dişinizi çox ağartmayın, ciddi durun. Çünki orda da sizə komandir heyəti bu sualı verəcək və əyani şəkildə də görəcəksiniz:
- dünyada ən sürətli qaçan şey nədi, əsgər?
- bilmirəm.
- əsgərin götü. Dünyada ən sürətli qaçan şey əsgərin götüdü, üz verdin, o dəqiqə götü qaçır.
Balacalarla oturub-durmayın deyəndə heç damışmamağı nəzərdə tutmuram. Orda da görəcəksiniz ki, 18 yaşı olsa da, qızıldan qiymətli uşaqlar var, hansı ki sözü, hərəkəti, düşüncəsi 1000 ali təhsilliyə dəyər. Bu dediyim ümumidi. Çünki sözünüz onsuz da öz tay-tuşunuzla tutacaq. iyul prizivində ali təhsilli çox olur deyə əslində çox şanslısınız. iq ortalaması daha yüksək olacaq.
ali təhsilli getməyin ən böyük üstünlüyü tanımadan qoyulan hörmətdi. Məntiqlə düşünün, ölkədə elə bir ailə yoxdu ki, uşağına "filankəsin uşağı universitetə girdi, sən də oxu, adam ol" deməsin. Yəni siz 4-6 il yol ölçmüsüz deyə adiləşə bilər, amma rayonlardan gələn, daima universitetə girməsi istənən, amma girə bilməyən qaqaşın gözündə siz hörmətəlayiq, dünyagörmüş adam olursuz. Bundan da istifadə edin. Deyib-gülməyə ona görə vurğu elədim ki, bu uşaqlarla çox yaxınlıq edəndə artıq pərdəni götürəcək və adamı öz çərçivəsinə salacaqlar, elə biləcəklər elə bunların tayısan. Həm də ki "böyüyə hörmət elə" mottosu ilə böyüyüblər, hər halda yaşı çox olana da hörmət edəcəklər. Elə komandir heyəti də.
bütün hallarda davadan qaçın. Mülkidə polisdən qurtulmaq 2x2-di amma hərbidə daydayın belə olsa, səni sağmamış buraxan deyillər. Bir tanıdığımın dayısı general idi, dəmə qoyurdu bütün günü, amma onu belə pulla saldırdığı hərbi hissədən vurdular birbaşa posta. Yəni hərbi prokurorluq çox pox işdi. Dayımın o vaxtı mənə məsləhət gördüyünü indi sizə deyirəm: "heç bir halda birinci söymə, birinci vurma. Amma kim söysə, kim vursa, otvetin mütləq ver".
Əslində, bu söz bir az arxası olan adam üçündü. Əgər zəng edib ağız açası adamınız yoxdusa, çalışın hər şeyi sözlə həll edəsiz. Yox gördüz uje dava qaçınılmazdı bədəndən vurun, çiyin ən çox ağrıyan yerlərdəndi. Çiyinə, dxanyaya, baldıra vurmaq, və göt də göyərmir deyə ora təpik ən idealıdı. Əsas odu iz qalmasın, üzə vurub iz saxlasaz, poxu çıxacaq. Bədəndə də qabırğa, qol vursaz, bədən yoxlanışında(hamını soyundurub bədənə baxırlar tez-tez) göyərtisi görünsə, vurduğun da suka çıxsa, iş prokurorluğa getməsə belə komandir 1-2k pulu belinə qoyacaq.
5) "paqonun(komandirin) söyüşü girmir" məsələsi.
Bunun da şərtləri var. Mütləq doğru ifadə deyil. indi izah edəcəm. Amma istənilən halda bir şeyi mütləq qulaqda sırğa etmək lazımdı. Heç vaxt heç bir zabitə, gizirə, maxeyə, lap elə əsgərə belə o qədər yaxınlıq verməyin ki, dediyiniz sözə "samnenya" (şübhə) saxlayıb söyüş qoysun. Heç kim tanımadığına söyüş qoymur. Görsə ki, ciddi, özünə hörmət edən, ağır aparan adamsan, heç vaxt buna cürət eləməz. indi variant olaraq ələ alaq, deyək ki, cəsarət elədi.
5.1) komandirin söyüşünün "girdiyi" hallar
"komandirin söyüşü girmir" deyəndə qayıdıb adama deyəcəklər "paqonun siki yoxdu ki? evində tutsan, heç nə eləməyəcəksən?", qırılıb qalacaq içində. Paqonun söyüşü lap yaxşı da keçir, amma baxır hansı paqonun. Misalçün, bizim tabor komandiri çox (elə uşaqların diliylə desək) "dastoynu" kişi idi. Həmişə deyirdi ki, "mən tabeçiliyimdə olanı tabe olduğum şəxslərin ayağına vermərəm. Nə problem, söz-söhbət olsa, birinci mənə deyin, mənim çərçivəmdə həll edək, məndən yuxarı heç kimə demərəm. Əgər mən başqasından eşitsəm, kimsə mənə sizə görə söz desə, sikəcəm o adamı, fərqi yoxdu kimdi". Kişi kimi də sözünün üstündə durdu axıra kimi. Nə telefonu, nə davanı heç vaxt gedib hərbi hissə komandirinə, yurisə, nə də başqasına demədi, özü cəzalandırdı. Cəza dediyim də növbədənkənar naryaddı. 5 sutka nədi e, 10 sutka da qərargaha çapar(qarovuldan sonra ən ağır naryad sayılır) çıxmaq, prokurorluğa düşüb itin zülümünə, xərcinə düşməkdən 1000 dəfə yaxşıdı. indi özünüz düşünün də, bu qədər ponyatkalı kişinin söyüşü keçməyə bilər? Biri bir pox qaynatsa, gəlib soruşanda boynuna almasa, o da əsəbiləşib eliyənə var-yox söyüşü qoysa, həmin oğlan hörmətli oğlan qalacaq? Əlbəttə ki, yox. Necə deyərlər, altın qoyacaq ordaca.
5.2) komandirin söyüşün girmədiyi anlar
Amma məsələn, bu işin ikinci tərəfi də var. Yəni həqiqətən də söyüşü götürməli olduğunuz anlar olacaq. Misalçün, prokurorluğa işiniz düşsə. Və ya yoxlama zamanı işlətdiyin telefonu tapsalar. Ya da əsgər yoldaşını ilişdirməyə görə səndən söz soruşsalar. Bax belə situasiyalarda söyüşü götürməyə pis baxılmır. Hər şeydən öncə məsələ odu ki, qabağınızdakı adamı tanıyasız. Həqəqitən də peysərin, oğraşın qabaqda gedənləri var zabitlərdən ki, əsgəri ilişdirib pul qopartmaq üçün hər şeyi eləməyə hazırdı. Bax belə durumda söyüşü niyə götürməlisən, onu deyim. Dediyim kimi, heç vaxt o şəraiti yaratma, amma Deyək ki, qayıdıb "yalançının var-yoxun sikim" dedi. Əgər sən boynuna alsan nə olacaq? Avtomatik zibilə düşəcəksən. 300-500-1000-3000 manat, baxır nə zibil eləmisən. Belə olanda nə olacaq? Atan, anan hansısa oğraşa yalvar-yaxar edəcək ki, qələt edib sən allah keç təqsirindən, nə bilim qiymət danışacaq. Opşim də, öz doğmalarını, lap elə daydayıvı verəcəksən hansısa alçağın ayağına. Yəni bir sözə görə bu boyda əməl. Əsgərə öz əsgər yoldaşı yaxşı gözlə baxmalıdı, komandir yox. Heç bir əsgər də belə məsələdə heç bir zaman sənə pis baxa bilməz ki, sən durub öz ailəni ya da əsgər yoldaşının ailəsini hansısa pul çırpışdırmaq istəyən şərəfsizin ayağına vermədin. Əsgərlər hörmət edən oğlana da hər zaman komandirlər hörmət edəcək, çəkinəcək. Bu da bir gerçəkdi. Özün fikirləş də, eynisini əsgər yoldaşın sənin üçün eləsə ona "peysər" deyərsən, yoxsa təşəkkür edərsən ki, söyüşü götürüb səni zibildən qurtardı?
5.3) həə, indi gəldik kərəmi ağlamaq tutan məsələyə. Elə anlar da olacaq ki, komandir özü yaxşı, sözükeçən kişi olacaq, amma məcbur söyüşü götürməli olacaqsan. Mənim də heç vaxt ağlıma gəlməzdi, amma ağlıma gəlməyən öz başıma gəlmişdi, o söhbəti danışacam, ordan anlamaq lazımdır artıq. Mənim bir ata prizivim var idi, qasımov. tərxis olmağına az qalmışdı. hamı da bilirdi ki, telefon işlədir. Təsəvvür elə, mən naryadda olanda axşam gedib bölük komandirindən otağın açarın istəyirdim ki, gecə qasımovun telefonun zaryatkaya qoyacam, o dərəcə. Bir gün elə söhbət edirdik uşaqlarla, komandir də orda idi. Nəsə sukalığa, prokurorluğa-filan gəldi məsələ, başladı bölük komandiri uşaqları bir-bir sınamağa. 2 əsgər vardı, bunlarla necə söz oyunu oynadısa, boyunlarına qoydu ki, qasımovda telefon var. Sıra gəldi mənə. 3 nəfərik otaqda. Bölük komandiri ciddi sifətlə düz qabağımdadı, 1 metr arxasında da qasımov dayanıb. Dialoqu yazıram.
Bk bölük komandiri
M mən
Bk - zobrist, telefon işlədirsən?
M - xeyr, cənab baş leytenant.
Bk - dəqiq olsun.?
M - dəqiqdi.
Bk - bəs eşitdim qasımov telefon işlədir?
(Bu sualı verəndə qəribə oldum. 2 gün qabaq özü içəridə ola-ola gedib qasımovun telefonun rozetkadan çıxardığım halda belə sual verir.)
M - bilmirəm, cənab baş leytenant.
Bk - ə yaxşı görəy, sən bilmədiyin şeyə qurd düşər, sən olasan bilməyəsən kimdə nə var?
M - vallah görməmişəm, komutan. Deyərəm "yoxdu", gedib çıxar, sonra üz-göz olmayaq. Xəbərsizəm.
Bk - rast ki elədi onda yalançını söyüm? Hə?!
(Bunu deyəndə anlıq olaraq çox pis duruxdum. Çünki amk üçümüz də bilirik ki, qasımovda telefon var. inanmırdım elə edə, amma işdir də birdən "söy" desəm, bu da birdən ağır söyüş söysə, üçümüzün də bildiyi şeyə görə xidməti "yandırmış" olacam. Ona görə bir anlıq komandirin dalında dayanan qasımova baxdım ki, "dabro versin" görək söyüşü götürüm, ya yox. Çünki mən olsam, qoymazdım belə şey olsun, təzə əsgərə işarə edərdim ki, yox desin. Amma gördüm ki, qasımov mənə baxmır, üzün çevirdi. Qaldım ortada, qumarda blöf edirmiş kimi məcbur seçim eləməliyəm. Bu dediklərim də 2-3 saniyənin içində baş verir a. Dedim day nə olar olar e. Qayıtdım ki
M - söyün, cənab baş leytenant.
Bk - yalançının ağzın sikim, zobrist, qasımov əgər telefon işlətmirsə.
M - lap elə, canab baş leytenant. istəyirsiz birin də mən söyüm.
Bölük komandiri 3-5 saniyə diqqətlə gözümün içinə baxdı, baxdı, sonra qəfil gülümsünüb qolumdan vurdu.
Bk - mən bilirəm onda telefon var (bilərsən də amk), amma kişi adamsan, zobrist, əsgər yoldaşıvı satmadın. Prosta ki ağzuvu sikdim a, yadunda qalsın)))
M - eybi yox, cənab baş leytenant, əsgər yoldaşıma qurbandı. Sjdjdjjdjn
Bk - ə di yaxşı gedin istirahət eliyün. O biri 2 gədəyə də başa salın ki ağızdan bir az bərk olsunlar, 2 dəqiqəyə boyunlarına aldılar. Bulat bir də gördün sabah məni də cırığa qoydular.
Çıxdıq çölə, qasımova qayıtdım ki, ala bir göz-qaş elə də, bərk söysəydi, altın qoyacaqdım. Qayıtdı ki, mən bilirdim ağır söyəsi deyil, özü də mən arxadan işarə versəydim, tutacaqdı temanı. Səni yoxlamaq istəyirdi, yaxşı ki, vəziyyətdən çıxa bildin.
indi ümumən bu söyüş məsələlərindən çıxarılan ən önəmli dərsi deyim: heç bir halda əsgər yoldaşını satma. Hətta və hətta acığın gələn, prinsipdə olduğun yoldaşın belə olsa, tetatet həll elə, komandirin ayağına vermə. Ki mən öz ata prizivlərimlə prinsipdə ola-ola yandırmadım, prinsipin də səbəbini aşağıda yazmışam. Deyil tək əsgər yoldaşların, komandir heyəti də pis baxır bu məsələyə. Niyəsini də deyim. Mənim öz doğmam da bu dəqiqə zabitdi. O zabitlər hamısı 4-7 il hərbi məktəb oxuyub. Bizim 1 il, 1 il 6 ay elədiyimiz xidməti, onlar 4-7 il edib zabit olublar. Onlar xidmət edəndə də kursant yoldaşları arasında bax bu dediyim temaların milyon cürəsi başlarına gəlib. Onların da söyüş götürdüyü, amma kursant yoldaşlarını baqaja qoymadığı anlar olub. onlar da aralarında ağzıbütov olmayana peysər gözüylə baxıblar. indi də elədi. Yəni, işi gərəyi soruşmalıdı, bunu eləməlidi, amma sənə heç vaxt onun üstündə həqiqətən də pis baxmayacaqlar. Əksinə, boynuna alsan, hörmətsiz olacaqsan. Mən də getmədən əvvəl "qanun/ haqq/ kim neynirsə cəzasın çəksin də" deyirdim, amma gördüm ki, ordakı vəziyyət belə deyil. Komandir düzgünlük üçün eləmir o şeyləri, öz xeyrini güdür. Həm də ki, insanın 100lərlə əsgər tanıdığı olur, 2-3 komandiri. Komandirin də tərxis olandan sonra yadından çıxacaqsan, amma əsgər yoldaşlarıyla hər dəfə şəhərdə qarşılaşırsan.
6) köhnə əsgərə hörmət
boevoy briqadaya gedəndə görəcəksiniz ki, starşı, köhnə əsgər temaları var. Hətta köhnə əsgərə hörmətsizlik edənin peysər gözüylə görüldüyü də deyiləcək. Qanun da budur ki, köhnə əsgər az işləyir, təzə əsgər görür çox işi. Vaxt olacaq səhər ərazini süpürməyə o düşməyəcək, siz düşəcəksiz. Belə hallar olur, mən də eləmişəm. Amma heç bir halda özünüzü əzdirməyin. Çalışın özünüzdən balaca sizi buyruq qulu eləməsin.
Özüm bir az tip adam idim. Qaqalarımın 19-20 yaşları var, gözləyirdilər ki, mən də 18 yaşlılar kimi bunların buyruğuyla hərəkət edim, qabaqlarına qaçım. Mən də eləmirdim, məsafəliydim, öz kefimdə fırlanırdım. Bir dəfə briqadanın köhnə starşısının "sağ əli" məni çəkdi qırağa. Dedi ki, bəs belə-belə də qanun budu, təzə əsgər işləməlidi, köhnə əsgər istirahət zad. Dedim bura vətənə xidmət eləməkçün gəlmişəm, hansısa əsgərə yox. Başladı tipik söhbəti xırdalamağa ki, "sən mülkidə kayf edəndə biz əziyyət çəkirdik" zad. Onun da cavabı odu ki, qayıdıb deyəcəksən "sən də 10-11də kayf edəndə mən əziyyət çəkib oxumuşam, 4 il də universitetə ayaq döymüşəm, ona görə 6 ay az əziyyət çəkəcəm. Belə də ki sən tərxis olub mülkidə kayf edəndə mən burda əziyyət çəkəcəm". Mən o vaxt bunu deyəndən sonra mənə köhnə əsgərə hörmətsizlik eləyənə peysər kimi baxıldığını filan demişdi. Belə olanda sən də axırıncı variant kimi "sikimi yeyir həmin oğlan ki, mənə pis baxır. Kim hansı hörməti qoyursa, o hörməti də görəcək" deyib ardın gözləyirsən.
Biz bunları danışandan sonra uzatmadı söhbəti, bağladı. indi bizim briqada elə yer idi ki, daydaylı əsgər çox idi, dava çox az olurdu deyə orda heç birimiz ürək eləmədik davaya. Amma çox güman digər yerlərdə dava çıxacaq belə söhbətdən sonra. istənilən halda əsas odu qabaqlarından yeməyəsən, döyülsən də sözünü axıra kimi deyib dayanasan. Əvvəl-axır özləri hörmət etməli olacaqlar. can-deyib can eşitməsələr də əzə bilmədiklərini görüb duracaqlar bir qıraqda.
ikinci dava teması da dedofşeniya olan yerlərdə olur. Tipik sual və cavab variantları.
bərksən, ya boş? (ağzıbütöv olduğunu soruşur)
- ağızdan bərkəm, bədəndən boş.
Bu cavabı versən, "gəl onda bədənivi bərkidim" deyib döyəcəklər.
- ağızdan da bərkəm, bədəndən də.
Bunu da desən "gəl onda yoxlayaq da görək həqiqətən bərksənmi" deyib yenə döyəcəklər.
Yəni o sualdan sonra nə cavab versən döyəcəklər. Birincini vursan, 3-4ü tökülüşüb döyəcək, köhnə əsgərin yeni gələni təkləməyinə pis baxılmır əsgərlikdə. Yaxşısı çox da əlləşməməkdi. Döyüb buraxırlar, adət budu. Təzə əsgər sınmış sayılmır belə olanda. Əsas odu döyüldüyünü komandirə sukalamayasan və döyüləndə qorxub ağlamayasan. Əgər döyülmək istəmirsənsə "boşam" deyəcəksən, onlar da qısaca "peysər" çıxarıb göndərəcəklər, bütün əsgər yoldaşların səni belə tanıyacaq. :d seçim adama qalıb artıq.
Amma xoş xəbəri də deyim. Artıq demək olar ki, əksər hərbi hissələrdə ciddi nəzarət var. Dava, döymək, dedofşeniya çox az hallarda olur. içiniz rahat olsun. Çünki dedofşeniya yeganə söhbətdir ki, dayday belə bu söhbətin üstündə əsgəri prokuraturadan çıxara bilmir. Yəni onlar üçün də böyük riskdi.
7) telefon işlətmək
Telefon ən yaralı yeridi əsgərin. Dvijenyası, ya da daydayı olan hər əsgər işlədə bilər. Əsgər var 4cü ayından işlədir, əsgər var 1 il işlətmir. Sözün düzü, məcbur deyilsənsə, işlətməmək yaxşıdı. Çünki instada filan mülki həyatı gördükcə qruza düşür adam. Telefon üçün də starşı əsgərdən icazə almaq lazımdı. Starşılar da əsasən 18 yaşlılar olur deyə dediyim kimi məsafəli davranmaq, üz verməmək lazımdı. Hamı gedib icazə alsa belə elə şərait yaratmalısan ki, icazə alacaq duruma düşməyəsən. Şəxsən mən və ali təhsilli bir neçə əsgər yoldaşım belə eləmişdik. O birilər əvvəl icazə alıb, sonra gətirirdi, biz gətirdik, sonra çəkib qırağa dedik ki bəs "smartfon gətirmişəm. Başqasından eşitməyəsən deyə gəldim özüm deyəm. Sonra hörmətsizlik kimi başa düşmə". Belə eləməklə göstərirsən ki, "mən uşaq deyiləm sənin icazənlə oturub-durum. Amma o biri əsgərlər 'filankəslərə sözün keçirə bilmir' deməsinlər, sənin də avtoritarlığın düşməsin deyə gəlib birinci sənə deyirəm, dilin uzun olsun ki xəbərin var". Yəni nə şişi yandırırsan, nə kababı. Sağ olsun, təzə starşımız ponyatkalı oğlan idi, sadəcə "allah canınızı sağ eləsin, qoca. Yaşlı-başlı oğlanlarsız, xətriniz əziz olsun. Elə eliyin ki tutulmasın, bizə də söz gəlməsin" demişdi, ordaca öpüşüb görüşüb sağollaşdıq.
Söz gəlməsin məsələsi də ona görədir ki, əgər komandir təzə əsgərdə telefon tutsa, avtomatik olaraq köhnə əsgəri həm pazlayacaq ki, "götüboşsan, təzə əsgər sən olan yerdə telefon işlədir", həm də gedib onun yerini filan yoxlayacaq. Çünki təzə əsgər işlədirsə, polibomnu köhnə də işlədir deməkdir. Yəni sənlə birgə o da zibilə düşəcək. Bunları nəzərə alaraq telefonu fikirləşin.
8) 1 il vaxtı necə tez keçirim?
Ən gözəl üsulu kitab oxumaqdı. Qanunən xidmət zamanı əsgərin nizamnamə xaricində kitab oxuması qadağandır. Amma ali təhsillilərə dəymirlər. 8 kitab oxumuşdum mən, o biri uşaqlardan 10-11 dənə oxuyan vardı. Kitabları bir-biri ilə dəyişdirəndə lap yaxşı olur. Birdən-ikiyə Xalid hüseynini mülkidə oxumaq istəyi gəlməzdi, amma 3 həftəyə bitirdim min möhtəşəm günəş əsərini və əla idi. Əsas da naryad olanda kitab oxumaq vaxtı uçurur. Naryad demişkən, çalışın çoxlu naryad girin ki, vaxt tez getsin. 1 naryad 2 günü aparır.
Əsgərliyin ən yaxşı tərəfi isə adamın "gözünün açılmasıdı". Gedib orda hər cürə insan görürsən. Oxuya bilməyən kim, sağını-solunu tanımayan kim, "sırada səs salanın var-yoxun sikim" deyəndə dönüb yenə danışan kim, "görən hansı bicbalaya görə əziyyət çəkirik?" deyildiyi halda yenə də eyni səhvləri təkrarlayan, komandirin bölüyə əziyyət verməyinə səbəb olan kim, sənlə oturub can deyib, can eşidib amma arxada komandirin sukalığını edən kim, xidməti yüngül keçsin deyə komandirə və ya starşı əsgərə öz anasının, bacısın nömrəsini verən kim - hər cürə adam görəcəksiniz. insan psixologiyasına və davranış şəkillərinə marağınız varsa, əla yerdi. Çünki incələmək və müşahidə etmək üçün hər tip insan var.
Eyni zamanda çox yaxşı oğlanlarla da rastlaşacaqsınız. Bəlkə də ömürlük dostluq edəcəksiz. Adicə mənim beyləqandan il yarımlıq olan bir əsgər yoldaşım vardı, çox saf, fağır, kasıb bir oğlan idi. Ürəyi xəstə ola-ola basıb gətirmişdilər, çox lomkada olurdu. Durduq yerdə rəngi atırdı, burnundan qan gəlir, ürəyi tuturdu. Bəzi əsgərlər mırtlaşır, ilişirdilər. Mən də hətta ona maraqlı, mənə mənasız şeylərdən belə danışdırırdım ki, uşağın könlü açılsın. Pis olar, başına nəsə iş gələr, özünə nəsə edər (ki, başqa bir bölük yoldaşım dözməyib qollarını doğramışdı). Özü də hər gün gəlib sırada mənim yanımda durur, yeməyə mənlə girirdi ki, mənlə olanda heç kim ilişmir. indi uje 2 il keçib, amma hələ də hər bayramda, adicə o gün qurbanlıqda belə zəng edib təbrik edib hal-əhvalımı soruşurdu. Yəni belə vəfalı adamlar da olacaq, hamı pis deyil. Lo-fi musiqidən tutmuş tarkovski müzakirə edəcəyiniz, rəssamından tutmuş fotoqrafına qədər hər tip adam görəcəksiniz, heç də hamı debil deyil.
9) əsgər gedəndə nə aparım?
Ora gedəndə mülki paltarınızı atacaqlar. Yəni ki ən köhnə paltarlarınızı geyinin, tullayanda onu tullasınlar. Gedəndə üstünüzdə 20 manat pul olsa bəsdi. Orda pena və 2 üzqırxan, hər ay 2 sabun, 2 cüt corab verəcəklər, amma özünüzlə əlavə pena və stanok aparmağınız məsləhətdir. 4 əlavə başlığı olan gilette mach 3 və ya 2 əlavə başlığı olan gilette fusion 5 bütün xidmətinizi qarşılayacaq. Adi stanok alacaqsınızda, 3-4 dənədən artığını aparmayın. Çox olsa, istəyəcəklər, qurtardıqca ordan alarsınız. Hə, ən əsası isə, özünüzdə azı 2-3 paket teymurov pastası aparın. Yaydı, ayaqlarınız bişəcək. Tərləməsin və iylənməsin. Gigiyena çox önəmlidi. Qoturluq, qribok, göbələk, ümumən dəri xəstəlikləri çox olur xidmətdə. Çalışın maksimum təmiz qalasız. Əlavə diş fırçası və pastası, həmçinin 2 dənə dəmir qabdakı maz və şotka aparmağınız məsləhətdir.
10) və sonuncusu. Mən çox görmüşəm ailəsi kasıb olub da yanına gələ, ləvazimat göndərilə bilməyən, adi şeylər üçün darıxan əsgərləri. Çətinliyi var, şirinliyi də var əsgərliyin. Orda adicə bir "salam, necəsən?" mesajının belə insanı necə duyğulandıra biləcəyini, adamın ən kiçik xoş bir şeyə belə necə həsrət qaldığını çox yaxşı başa düşürəm. Mən bilirəm yoxluq vaxtı 1 primanı 3 nəfərə astav getmək necə olur, poliqona gedəndə yolda mülki şəxslərin ural'ımız 70'lə getdiyi halda pəncərədən başın çıxarıb kuzasındakı əsgərlərə perojki, siqaret atmağı insanı necə xoşbəxt edir. Odur ki, qətiyyən çəkinməyə ehtiyac yoxdu, elə bil ki, bir böyük qardaşınızam. əgər haçansa üzqırxan, dezodorant, pena, sabun və s hansısa ləvazimat lazım olsa, ürəyiniz hansısa şirniyyatları, yeməkləri istəsə, komandir evlə danışmaq üçün kontur atmaq lazım olduğunu desə, hansısa maxe gizirdən xahiş edib telefon tapıb sözlükdən mənə yazın. Mənə olmasa belə burda kimə yaxınsınızsa ona zəng edin, o desin mənə, ya öz nömrəmi verim, yığın birbaşa. Şəxsən mamadan xahiş edəcəm o yeməyi bişirsin deyə. bu entrini nə zaman oxumağınızdan asılı olmayaraq, hansı ləvazimat lazım olsa, yeməyi, şirniyyatı canınız çəksə olduğunuz rayonu, hərbi hissə/tabor/bölük nömrəsini və ad soyadı deməyiniz kifayətdi. Ən qısa müddətdə elə bütün sözlüyün adından göndərəcəyəm. Təki siz ürəyinizi sıxmayın. Bütün əsgərlər zaman-zaman "ala elə bilirəm heç vaxt mülkiyə çıxa bilməyəcəm e" fikrinə qapılır, depressiyaya düşür. Elə eləyin ki, çox qapılmayasız, olan işdir, müvəqqəti çətinlikdi. Gözü açıb-yumacaqsan ki, uje tərxis olmusan. Əsas odu möhkəm olun. Sağ-salamat gedin gəlin.
Çoxlu idman edin, özünüzə yaxşı baxın. öpürəm.