4. Özü özlüyündə çox dolu bir fəlsəfədir. Amma bu yazılar digər entrylər kimi olmayacaq və rasional yanaşmayacam mövzuya. içərisi tənqidlərlə dolu olacaq mümkünsə sona kimi oxuyun.
ilk öncə başlayaq staoicism fəlsəfəsinin kiçik tərifindən və nə məna kəsb etdiyindən. Ölkəmizdə stoaçılıq deyə bilinən bu fəlsəfi axın panteist və düzgün fəzilətlərin insanı doğru yola gətirəcəyini və əxlaqlı yaşayacağını müdafiə edən bir axımdır və zenon tərəfindən yaradılıb. Stoiklər gözəl bir həyata nail olmaq üçün fəzilətli yaşamın doğru olduğunu düşünürlər. Fəzilət stoizmdə böyük məna kəsb edir ki, bunun içərisində alicənablıq,düzgün və gözəl əxlaq, təmkinlik, cəsarət vardır. Yəni əxlaqlı yaşam bərabərdir gözəl yaşam. Amma unutmayaq panteist bir axın olduğu üçün stoacılıq təbiətin fəzilətlərinə daha çox diqqət çəkir. Bu necə ola bilər izah edim, məsələn stoizmin təməlində təbiətə uyğun yaşamaq vardır. Məsələn təbiətə uyğun yaşamaq deyəndə belə bir dünya təsəvvür edə bilərsiz bizim yaxşı deyə adlandırdığımız hər şey orda var. Stoizm bunu nəzərdə tutur. Amma yaşadığımız dünya heç də elə dünya deyil. Bu zaman bizim köməyimizə roma imperatoru mark arveli və ya latınca adı marcua aurelius adlanan şəxs gəlir. Böyük stoizm yayanlardan olmuş, fəlsəfədə ("Özü ilə təklikdə" əsəri) əxlaqi kamilliyi təbliğ etmişdir. Digər imperatorların yerinə güc zəhərlənməsi yaşamamış, bir növ dünyəvi zövqlərə pəhriz elan etmişdir.
indi biraz məsələyə kənardan tənqidi baxaq və stoizmdə olan cəsarəti ələ alaq. Mənə elə gəlir ki, ailələrimizin qırmızı deyə adlandırdığı şəxslər stoacıdır. Çünki stoizmdə cəsarətlə düzgünlüyü demək vardır. Bu insana yaxşı hiss etdirə bilər məsələn Qalileyin dünya kopernik sistemini müdafiə edib kilsə tərəfindən tutulması kimi. Nolsun tutuldu amma dünyaya tövhə verdi. Bu əla səslənə bilər amma bir ailəsi acından ölən kəndli canı və ya toplu linç bahasına bunu edirsə nə qədər düzgündür? Azərbaycanda hakimiyyəti tənqid edənlər sözün düzünü desələr belə ailələrini ac saxlaya bilərlər halbuki azərbaycanda diktatura olduğunu hamı bilir. Bu fikir ilk başdan qəhramanca səslənsə də fəzilətli həyat üçün kiminsə ölümünə dəyərmi deyə düşündürür. Mənə görə içi boş bir axımdır çünki son illərdə yeni din axtarışında olan gənclərim overrated (şişirtdiyi) bir şeydir. Yaxşı ən primit sizə sual verirəm mən niyə zenonun verdiyi məsləhətləri yerinə yetirməliyəm? Cavabınız subyektiv olacaq. Bir axım sizə pis gününüzdə kömək ola bilər amma siz bir fikirləşin təməli panteizm olan bu axımın dediklərini niyə yerinə yetirdiz axı? Yaxşı insan olmaq üçün? Müsəlman olun o zaman. Məncə dinlərə boyun çevirən elitanın yönəldiyi bir axımdır stoizm. Bunu məntiqli görürsüzsə sizə aristotelin vətəndaş fəzizlətlərini məsləhət görüm ,onu da araşdırın görəcəksiz ki daha məntiqli imiş aristotel.