1. bəli, bitkilərində yaddaşı var!
yaddaş deyəndə nəzərdə tutulan, ətrafa verdikləri reaksiyalar və onunla uyğunlaşmalarıdır. zaman-zaman özlərini qorumaq üçün müəyyən taktikalar yaradır və bunları gücləndirirlər. bir az dərinə getsək, bu yaddaş iki faktorla müəyyən olunur: kimyəvi və genetik.
bitkilər hər hansı bir "təhlükə" ilə qarşılaşanda kimyəvi siqnallar buraxır. yəni kimyəvi maddələr istehsal edir, məsələn, alkaloidlər, saponinlər, jasmonat və salisilik asidlər. bu kimyəvi maddələr gələcəkdə oxşar hücumlara qarşı daha tez və effektiv cavab verilməsini təmin edir. nəticədə, bitki bu kimyəvi siqnallarla öz mühafizə sistemini inkişaf etdirir.
kimyəvi yaddaşın ətraf mühitlə əlaqəli olduğunu gördük. amma uyğunlaşma, yəni adaptasiya qismi də var ki, buna da genetik faktorlar cavabdehdir. bitkilər soyuq hava şəraitinə uyğunlaşmaq üçün genetik strukturunu dəyişir. bu dəyişikliklər bitkilərin dnt-sində baş verən dəyişikliklərdir hansı ki, nəsillərə ötürülə bilər. gələcək bitki nəsli bu mühit şəraitinə daha yaxşı uyğunlaşa bilər. və hop, siz epigenetik dəyişikliklərin nə olduğunu öyrəndiniz.
indi isə sizə bitki yaddaşına aid sadə bir misal: "küsən çiçək" (mimosa pudica). toxunduqda bükülür və "küsür". bu, onun ətraf mühitə reaksiyasıdır və eyni zananda bu mühit dəyişikliklərinə uyğunlaşma qabiliyyəti onun yaddaşının bir göstəricisidir.
daha bir nümunə pomidor və sarımsaq bitkiləridir; zərərverici hücumu zamanı bu bitkilər kimyəvi siqnallar, əsasən, "alilsulfid" qazını yayaraq qonşu bitkiləri xəbərdar edir. məktəbdə müəllim gəlir deyən uşaq kimi -*
yekunda bu yaddaş ilə uzun müddət özlərini qoruya bilir, ətraf mühitlə daim əlaqədə olurlar.