4. Eternal return or eternal recurrence - Əbədi qayıdışın mənşəyi (və ya əbədi təkrarlanma) qədim metafizik və kosmoloji ideyalardan qaynaqlanır və tarix boyunca bir çox sivilizasiyaların və fəlsəfi ənənələrin bünövrəsidir, anlayışın əsas məğzi zamanın və hadisələrin dövri xarakter daşıması və qapalı bir sistem daxilində sonsuz şəkildə təkrarlanmasıdır. Babililər səma dövrlərinə inanırdı; ulduzlar və planetlər zaman və taleyi sonsuz bir şəkildə göstərirdi, Qılqamış dastanında isə insan mübarizələrinin dövriliyi və dəyişməz kainatdakı əbədi mənanın axtarışınıl görmək olar. Misir mifalogiyasında Ouroboros, öz quyruğunu yeyən ilan, əbədi qayıdışın simvolu olub ölüm və yenidən doğum dövrlərini göstərir, Günəşin (Ra) gündəlik dirilməsi kosmik nizamın sonsuz təkrarlanmasının anlayışı kimi göstərilir. Samsarada ruh yenidən doğum və ölümdən keçərək mokşa (ruhi azadlıq) əldə edincəyə qədər dövri təcrübələr yaşaydığına dair məlumatlar olmalıdır. Maha Yugas: Zaman dörd böyük dövrə (Satya, Treta, Dvapara, Kali Yuga) bölünür və bu dövrlər sonsuz şəkildə təkrarlanır. Anaksimandr Miletski isə hər şeyin apeirondan (sonsuzdan) çıxdığını və yenidən ona döndüyünü düşünürdü. ilk zamanlar üçün bu Mesopotamiya və Hind Veda kosmologiyalarında görünür; burada kainat xətti deyil, dövri şəkildə təsvir edilirdi. Bu konsept yaradılışın və məhvin təkrar dövrləri ilə ifadə olunurdu, Veda Fəlsəfəsində zaman dövrlərinə Kalpa adı verilirdi və kainat sonsuz yaradılış (Brahmanın günü) və məhvolma (Brahmanın gecəsi) dövrlərindən keçirdi, Mesopotamiya mifologiyasında təbiət dövrlərinin, məsələn, fəsillərin və səma hərəkətlərinin təkrarlanması əbədi təkrarın simvolu olub. Əbədi qayıdışın ilk fəlsəfi formulları sokratdan əvvəlki yunan filosoflarında meydana gəlir, Heraklit kainatın logos (universal ağıl) ilə idarə olunduğunu və elementlərin və transformasiyaların əbədi təkrarı ilə xarakterizəsini iddia edirdi, hətta bunu atəşlə simvollaşdırdı. Pifaqor isə yenidən doğuluşu (reinkarnasiya) təklif edir(günümüz camaatının başını pozu, onsuz 105 iq o yana keçmirdilər) və kosmosun riyazi qaydalarına görə tarixi hadisələrin təkrarlandığını deyir. Stoaçılar, xüsusən də Xrisippos, əbədi qayıdış üçün ən sistematik erkən nəzəriyyələrdən birinin banisi olublar, kainat bir ekpyrosis (atəş vasitəsilə məhv) və daha sonra bir palingenesis (yenidən doğuş) dövründən keçir, bütün hadisələr və maddənin konfiqurasiyaları eyni şəkildə təkrarlanır, çünki kainat məhduddur(kontur olarak deyiblər ,güman edirəm) və onu idarə edən qanunlar dəyişməzdir. Yunan fəlsəfəsi ilə paralel olaraq, Budda və Caynizm ənənələrində də əbədi təkrarlanma konsepsiyaslarına rast gəlirsən. Buddizm: Samsara anlayışını vurğulayır – karma ilə idarə olunan sonsuz doğum, ölüm və yenidən doğum dövrü, Caynizm: Kosmosun sonsuz eniş (tənəzzül) və yüksəliş (inkişaf) dövrlərindən keçdiyini iddiasıdır. Orta əsr düşüncəsində əbədi qayıdış daha çox ilahi iradə və ya determinizm kosmologiyası prizmasında nəzərdən keçirilirdi(islam), Avitsenna (ibn Sina) və Əl-Fərabi islam neoplatonizmində səma dövrlərinin təkrarını araşdıran adamlar olublar,həmçinin islam fəlsəfəində ən başda gələn adamdır Sina mənim üçün.
Əbədi qayıdışın ən məşhur müasir versiyasını Fridrix Nitsşe verir. Əbədi təkrarlanma onun fəlsəfəsinin mərkəzində dayanır və Belə dedi Zərdüşt əsərində təqdim edilir. Sanki, psixoloji və ekzistensial bir çağırışdır etdiyi. Hər bir anı sanki sonsuz şəkildə təkrarlanacaqmış kimi yaşamağı və tam şəkildə qəbul etməyi tələb edir. Həyatın “son təsdiqi” kimi görülür. Müasir dövrdə spekulyativ kosmologiyada termodinamika və entropiya: Lüdvig Boltsmann maddələrin sonlu kainatda statistik təbiətinə görə təkrarlanmanı ağzından buraxır. Multikainat Nəzəriyyəsi: Bəzi şərhlər sonsuz zaman xətti boyunca eyni dünyaların sonsuz dəyişkənliklərdə mövcud ola biləcəyinin iddiasıdır. Ümumən, bu dövri anlayışın hüdudlarından kənara çıxan hər hansı bir izahat varsa, o, hələ əbədiyyətin dərinliklərində tapan yoxdur:D.