2. Tr: martı Jonathan Livingston
Az: qağayı conatan livinqston
richard bachın 1970-ci ildə nəşr edilmiş romanı/hekayəsi.
Qeyd: entridə cüzi spoiler ola bilər.

Abituriyent vaxtlarımda ilkin adında Facebook'da tanış olduğum və çox dəyər verdiyim bir dostum var idi. Tez-tez söhbətləşib nələrisə müzakirə edirdik. O vaxtlar sosial mediada paylaşımlar edir, din, mentalitet, sosial/mental dəyərlər və s bu kimi doqmatik mövzuları müzakirəyə çıxarıb fikirlər deyir(ki, bəzən bunlar radikal qarşı çıxışlar olurdu), ətrafımdakı insanları nələrəsə həvəsləndirib bildiklərimi, öyrəndiyim yeni şeyləri onlarla da bölüşür, əlimdən gəldiyincə kömək edirdim ki, onlar da öyrənmiş olsun. Bir az fikirləşəndə mənasız gəlir. Adama sual verərlər axı 16-17 yaşlı uşaq özü nə bilir ki, nə də desin, öyrətsin? Amma məsələ bir baxıma kontentdə yox, altında yatan niyyətdə idi. Bu yaşımda belə Geri dönüb baxanda ailə, yaxınlar, uzaq tanışlar daxil sayı heç bir əlin 5 barmağı qədər olmayan insanlardan başqa heç kimi görə bilmirəm ki, nəsə etmək istəyəndə həqiqətən mahiyyətini görüb adamın arxasından bir azca itələsin, nəyəsə həvəsləndirsin. Həvəsləndirməyi cəhənnəm olsun, cavabını bildiyi halda suallarımı cavabsız qoymuş, öyrədə biləcəyi, kömək edə biləcəyi halda bunu etməmiş, əlindəki suyu* əlbəttə ki bu sadəcə bənzətmədir səhradakına verməyə əsirgəyib bulaq başında gələnə-gedənə paylamış n qədər insan sayaram, bitmək bilməz. O nöqtəni görəndən sonra adam istəmir kimsə onun kimi olsun. Doğrunu bilməsəm belə səhvi hamımız görürdük. istəmirdim çevrəmdəkilər qarşı çıxdığım o şeylərdə ilişib qalsınlar. Nəysə.

Sonrakı dönəmdə bir sıra səbəblərdən dolayı Facebook daxil whatsapp'a kimi bütün sosial media hesablarımı, internetlə əlaqə və data'm olan hər şeyi silib gözdən itəsi oldum və əlaqəmiz itdi. Ancaq sonradan öz adıma olmayan bir hesab açıb ilkini və bir neçə başqa insanı tapıb söhbətləşmək imkanım oldu. Aylar sonra 2018-in yazında ilk dəfə üz-üzə görüşdük ilkinlə. Kitablardan söhbət düşəndə bu kitabı oxuyub-oxumadığımı soruşdu, yox dedim, keçdik üstündən. Onun hər zamankı motivasiyası qalmışdı və mənim hər şeydən uzaqlaşıb içəqapanıq durumumu görəndə bir az qəribə olmuşdu. yazın sərin bir axşamı idi. içərişəhərdə bir az gəzəndən sonra Sabir bağında oturub deyib, gülüb, lomkaya düşüb, hər şeydən uzun-uzun söhbət elədik. Sağollaşmağa yaxın təzədən kitabdan söhbət açıb eynilə: "məllim, mütləq Qağayını oxu. O da sənin kimidi, hərəkətləri, fikirləri kopya sənə bənzəyir. Oxu, görəcəksən düz deyirəm. özünü tapacaqsan o kitabda, əvvəlki həvəsin də geri gələcək, anlam qazanacaqsan. Əsas odur yoxa çıxma, təzədən qayıt" - demişdi.

Universiteti atıb Türkiyəyə gedəcəyini, orda oxuyub yaşamaq fikrində olduğunu demişdi, bildiyim qədərilə elə də oldu. O gün sağollaşdıq və bir daha görüşmədik, əlaqəmiz birdəfəlik itdi. Mənim bir də həmin il payızda bu kitabı oxuma imkanım oldu. Sözün düzü, kitabın bir çox hissəsində onun dediyi kimi özümü görürdüm, ancaq nəhayətdə Jonathan'dan fərqli olaraq qayıdıb təzədən öyrəndiklərini bölüşmək, olduğun sosial mühitə özünü qəbul etdirmək, bir şeyləri dəyişdirmək və s bu kimi fikrim yox idi. Heç indi də yoxdur. 4-5 ildir beynimin içində fırlanan bir cümlə var. Hər şeyi böhrana salan o cümlədi. Bilmirəm, bəlkə, bu barədə yazdım. yoxsa elə bu gün başlasam, bu vaxta kimi yazdıqlarımın qat-qat artığını, heç toxunulmamış n qədər mövzudan şeylər yazıb tökər, sosial mediada rəngarəng kontentlər yaradaram bir aya. Zatən hər şey hazırdı, təkcə digitala köçürüb "paylaş" düyməsinə basmaq çətin bir şey deyil.

illər keçib, 6-7 il əvvəl oxumuşam kitabı. indi Hər şeyi tam dəqiq xatırlamıram, ancaq duyğusal təsiri yadımdadır. Bəlkə də, mən onun çoxdan yadından çıxmışam, heç ağlının ucundan da keçməyib ki, o vaxtlar bertrand deyə biri vardı və s. Ancaq mən hər dəfə Oturduğum kofeşopda, ya hansısa kitab dükanında, küçədə keçən kiminsə əlində bu kitabı görəndə avtomatik olaraq o dönəmlər, ilkinlə həmin görüşümüz, dedikləri və s yadıma düşür. Mənim üçün əziz, çox dəyərli və hamının mütləq oxumalı olduğunu düşündüyüm kitablardandır. Normalda kitabları 1-2 il ərzində ikinci dəfə təzədən oxuyuram mənimsəmək, fikirlərimin, baxış bucağımın necə dəyişdiyini görmək üçün. Amma bu kitabı Hər nə qədər ikinci dəfə oxumaq istəsəm də, hələ özümü hazır hiss eləmirəm və bir baxıma heç oxumağa qıymıram..