4. 1.Vəziyyətlərə verdiyimiz hər cavab lazımi nəticələr verir. Bu zəruri nəticələr də öz növbəsində başqa zəruri vəziyyətlərə, onlarda isə başqa zəruri nəticələrə gətirib çıxarır.insan sürü heyvanı kimi, mahiyyət etibarilə qüsurludur. O, qüsurlu bir cəmiyyətə bağlı olduğu üçün onun üçün zəruri vəziyyətlər gözlənilməz olur. Ancaq bilməliyik ki, iradə sahibi olan hər bir varlıq maddədən çox az fərqlənir. Onların iradəsi təbiət qanunlarına tabe olan bədən kimidir. Hər bir heyvan onun üçün yaxşı olanı arzulayır. Buna görə də ən yaxşı variantı tapmaq zəruri nəticədir. Və bilik bizə bu zəruri nəticəni əldə etməyə kömək edir.Və vurğulamaq istəyirəm ki, iradə azadlığı anlayışı illüziya idi. insanlar zamana bağlı olduqları üçün hər şeyə bir sıra kimi baxırlar, halbuki hər şey, hər vəziyyət bir anda olur. Və bu anda mövcud olan hər bir vəziyyət çoxdan baş vermiş sayılır. Uzun müddətdir mövcud olan situasiyalar öz lazımi nəticələrinə çoxdan çatıb.Mənim fikrimi inkar edib deyə bilərsiniz ki, bu, bizdən asılıdır, amma bu fikir səhvdir.Bizim istənilən vəziyyətə reaksiyamız artıq bəllidir və bunu bizdən əvvəl beynimiz qərar verir. insanların yaratdığı hər bir zəruri vəziyyət digər insanlarda müxtəlif zəruri vəziyyətlər yarada bilər.(Məsələn, qatili vursaq, bunun təhlükəli olduğu aydındır, amma dinc insana yaxşılıq etsək, nəticəsinin yaxşı olacağı da aydındır) Bununla demək istəyirəm ki, hər şey çoxdan olub, qərarlarımız da çoxdan verilib.Necə ki, Adolf Hitlerin incəsənət məktəbindən qovulması fəlakətlərə səbəb oldu və əgər keçmişə qayıtsaq, bunun qarşısını ala bilərdik, hər vəziyyətin nəticəsi də bu qədər zəruridir.iradə gücü cəfəngiyyatının yalan olduğunu sübut edən əsas faktorlar insanların vaxtında olmasıdır ki, bu o deməkdir ki, biz zamanla həbs olunmuşuq, amma əslində hər şey olub və bitib. Təbiətdəki hər şey zəruri nəticələrdən yaranır. insanın obyektdən heç bir fərqi yoxdur. Təbiətdəki hər şey zəruri bir nəticədir. Tanrı özü belə zəruri nəticələrlə yaranmışdır.Seçim etmək hər halda zəruri nəticə idi. insan “1 milyon dollar, yoxsa işgəncə?” sualına pul deyəndə, bu iradə azadlığı insan hələ də sağ hesab olunmur, ona görə də bu qərarın verilməsi zəruri nəticə idi. Əgər biz həqiqətən iradənin olduğunu sübut etmək istəyiriksə iradəyə tərs şəkildə hərəkət etməliyik. Özümüzə bilərəkdən əzab verməliyik. Əks təqdirdə müxtəlif amillərin bir-biri ilə qarşılıqlı əlaqəsi nəticəsində ortaya çıxan bu zəruri nəticə qaçınılmaz bir sondu.
Ömrünün hər anını sevə bilmək, beynində yaxşılığa can atan o axmaq hisslərə qarşı çıxmağın bir yolu deyilmi?Bu, bizə qaçılmaz bir xoşbəxtlik bəxş etmirmi?