15. Özlərinin safqan fars olduğunu düşünən, azərbaycan türklərinə qarşı "siz də fars idiniz amma türklər (Səlcuqlular) gəlib dilinizi dəyişdirib. Ona görə siz türk deyilsiniz" düşüncəsində olan xalq. Məhz buna görə iranda hakimiyyət qurmuş hamını ya fars, ya da farslara "qulluq" edən etnoslar hesab edirlər (vikipediyanın ingiliscə versiyasında türk dövlətlərini araşdırsanız həqiqətən də farslar bu dövlətləri öz adlarına çıxarıblar). Qədim və zəngin mədəniyyətə sahibdirlər. Amma "mədəniyyət" deyilən mövhumun sadəcə 1 xalqa aid olduğunu düşündükləri üçün özlərini digər millətlərdən, xüsusilə türklərdən üstün görürlər. Düzdür, fars deyilən etnos iran mədəniyyəti kimi bir mədəniyyətin əsas qurucularından biridir. Amma iran mədəniyyəti tamamilə farslara aid deyil. Zənnimcə bu şovinist düşüncələri çürütmək üçün tarixçi və ya etnoqraf olmağa da ehtiyac yoxdur. Əgər desək ki qədim farslar əhəmənilər olub və iran mədəniyyətini yoxdan var edib onda yanılarıq. Çünki iranda farslardan qabaq "elamlar" adlanan, çox güclü bir mədəniyyətə sahib etnos var idi. Həmin etnos da babil, şumer kimi mədəniyyətlərdən çox güclü təsirlənmişdi. Farslar da o bölgəyə köç edərkən elamların bu zənginliyindən maksimum faydalandılar. Yəni farslar sıfırdan mədəniyyət qurmadılar. O bölgədə əvvəllər mövcud olan mədəniyyətləri zənginləşdirdilər. Bu prossesdə iştirak edən təkcə farslar idi mi? Əlbəttə yox. Qərbdən yunan işğalları ilə gələn güclü mədəni təsirlər, ən əsası yaxın qonşuları olan ərəblərin də zəngin mədəniyyətə sahib olması və iranı çox uzun müddət işğalda saxlaması, islamlaşdırması, şərqdən gələn türklər, az da olsa monqollar iranda indiki iran mədəniyyətinin formalaşmasında rol oynadılar. Yunanlar, ərəblər, ən çox da türklər nə qədər (çünki 1000 ilə yaxın iran adlı bölgə türklər tərəfindən idarə olunub) fars kəlləsi kəssələr belə onlar iran mədəniyyətinə zənginlik qatdılar. Yəni farsların "ən qədim və zəngin mədəniyyət bizik hehehe, köçərilər" deməsi açıq-aydın şovinizmdir. Özlərini "ariyan" hesab edib türklərə "siz türk deyilsiniz güzgüyə baxsanız görərsiniz" deyən farslar özlərinə ən çox bənzəyən millətin semitik xalq olan ərəblər olduğunu qəbul etmirlər. iranın min illərlə başqa millətlərin döyüş meydanına çevrilərkən farsların oturub baxmağını qəbul etmirlər. Şovinist düşüncəli bir fars səfəvilərə fars deyər. Amma dövlətin ordusunun türk olduğunu, ordu dilinin türkcə olduğunu, sarayda türkcə danışıldığını qəbul etməz. Şah ismayılın türkcə əsərlər yaratmasını bilməsinə rəğmən. Həmin fars, Teymurilərə fars deyər amma səfəvilərdə olan vəziyyətin eynisinin teymurilər, xarəzmşahlar, ağqoyunlular, qaraqoyunlular, atabəylər, avşarlar və qacarlarda da davam etdiyini qəbul etməz. Xüsusilə Teymurun və Ağa Məhəmməd xan qacarın fars qətliamlarını yaşanmamış sayar. Ərəb işğalında olarkən dillərinin leksikasının korlandığının, müasir fars dilinin minimum 40 faizinin ərəb mənşəli olduğunu görməzdən gələrlər. 1000 illik türk hakimiyyəti səbəbilə fars dilinin hind-avropa dil ailəsindən az qala qopacaq şəkildə təsirlənib korlanmasını, demək olar ki dilin qrammatikasının türkləşdiyini qəbul etməzlər. Tarix səhnəsində çox güclü dövrləri olub. Buna şübhə yox. Farslar iran mədəniyyətinin əsas qurucu etnoslarından biridir buna şübhə yox. Mədəniyyətləri və dilləri ilə ətrafdakı etnoslara təsir ediblər. Bu da doğru. Bu qədər zənginliyiniz var ikən bu qədər kompleks, bu qədər tarix saxtalaşdırma, özünü ali irq görmək niyə əziz pars qaqalar/bacılar? Saf genetika yoxdur, siz nə qədər farssınızsa biz də bir o qədər türkük. Siz bizə "qəşəng" sözünü vermisiniz, biz də sizə "ağa", "xanım" kimi sözlər vermişik. Siz "çəngəl" sözünü verdiniz, biz sizə "ghashoogh" sözünü verdik. Siz bizə tar verdiniz, biz sizə saz, dutar, ağız qopuzu verdik. Yəni bu "al gülüm-ver gülüm" təkcə bizim aramızda yox bütün etnoslar arasında olur. Və ən əsası qarşılıqlı olur tək tərəfli yox. Yəni şovinistliyin heç kəsə faydası yoxdur. Qəribə olan budur ki ziyanı da yoxdur. Şovinistlik edən özü çalıb özü oynayır. Başqa heç kəsin vecinə olmur. Çölün amerikalısı azərbaycanı da tanımır, iranı da ərəb ölkəsi hesab edir. Yəni bu qədər əziyyət çəkib şovinist ideyalar yaratmağa dəyməz.