2. bir neçə il öncə (2009-dan öncə) tez-tez və hətta hər gün getdiyim sumqayıt şəhəri, n.nərimanov küçəsində (45-ci məhəllə) yerləşən kitab dükanı. gedib bütün günü kitablara baxırdım, bəzən alırdım amma çox vaxtı baxmaqla yetinirdim. adətən də kitaba marağı olan dostumla gedirdim. bir-iki dəfə xan müəllim danışmışdı pafos hiss etmişdik danışıqlarında yavaş-yavaş get-gəllər də azalmağa başlayacaqdı o ərəfələrdə. və heç yanından keçəndə girmək belə istəməməyə başlamışdım, çünki əvvəlki saatlarca kitaba baxmaq ab-havası qalmamışdı. "çıxmırsız?" sualı "nə istəyirdiz?" sualı altında gizlədilib verilirdi. bunun səbəbi nəydi? səbəbi o idi ki, artıq xan müəllim "tqdk testləri", yanındakı notariusa gələnlərə serikopiya etməkdən əvvəlki "hansı kitabı məsləhət görərsiz?" sualına cavab verəndən "bir dəqiqə gözlə" deyən alverçiyə dönmüşdü.

kitab dükanının özünə gəldikdə isə dükanın nəinki sumqayıtda, hətta bakıda analoqu yoxdur desək şişirtmərik amma pafos qatarıq. bəlkə istisna kimi bakıda "qız qalası"nın yanındakı kitab dükanını göstərmək olar. xan rəsuloğlu da ömrünün çox hissəsini kitab oxumaqla keçirib, yəni sizinlə uyğun vaxtı olsa, kitab haqqında söhbət eləməyə qadirdir. müəllim özü dükandan tez-tez kitab alanlara qarşı əliaçıqdır, bəzən kirayə verdiyi kitabın pulunu istəməz, bəzən "götür oxu xoşuna gəlsə alarsan" deyər, pul söhbəti eləməz. amma özünün dediyinə görə pul söhbəti eləmədiyinə görə çoxusu ağ eləyib, hətta biri varmış xarici maşın sürərmiş amma dükana azı 50 manatlıq (rəqəm dəqiq yadımda deyil) borcu varmış.

sumqayıtda keçirilən tədbirlərdən birində konkret olaraq "türkçülük eləmək şərəfsizlikdir" dediyini eşidib təəccüblənmişdim. sonralar dediyinə görə ən yaxın dostu talışdır, necə türkçülük eləsin. bütün bu dediklərinə baxmayaraq axc (azərbaycan xalq cəbhəsi) vaxtı qatı türkçü olub. söhbətlərin birində isə "hansı kitabı oxuduğunuza peşmansız?" sualına "ziya gökalp - türkçülüyün əsasları" cavabını verib. amma nolsun ki, bir dəfə söhbətlərinin birində əlini qapını üstündəki heydərin şəklinə uzadaraq "bu kişi" ilə başlayan cümlə işlətmişdi.

bir ara xan müəllim deyirdi ki, sumqayıt icra hakimiyyətindən gəlib onla maraqlanıblar ki, bəs sumqayıtda iri bir kitab evi açaq yığış ora. amma deyəsən bu məsələ yatdı səs-səmir çıxmadı. səbəbi mənə məlum deyil.