4. nelson holilala mandela (kosa. nelson rolihlahla mandela; d. 18 iyul 1918 umtatada, transkey) — cənubi afrika respublikasının ilk qaradərili prezidenti (1994-1999).

aparteid ( irqi ayrı-seçkiliyin ən kəskin formasıdır)əleyhinə apardığı mübarizəyə görə 27 il həbsxanada yatmışdır (1963-1990).
1990-cı ildə həbsdən buraxılıb və yenidən afrika milli konqresinin lideri seçilib. 1993-cü ildə o, car prezidenti frederik de klerklə birgə aparteidlə mübarizədə xidmətlərinə görə nobel sülh mükafatı alıb.
1994-cü ildə car prezidenti seçilib. səlahiyyət müddəti bitəndə – 1999-cu ildə siyasətdən çəkilib.
ağciyər infeksiyası səbəbiylə 8 iyunda xəstəxanaya qaldırılan mandela, 1 sentyabrda evinə göndərilmişdi.

5 dekabr 2013-cü ildə həyata gözlərini yumdu.


mandela 1918-ci ildə car-ın umtatı əyalətində anadan olub. mandela orta məktəb təhsilindən sonra fort hare universitetinə qəbul olmuş, burada siyasi cərəyanlara qoşulmuşdur. forta‑herdə kollecdə oxuyub, 1940-cı ildə tələbə tətilində iştirak etdiyinə görə oradan qovulub. bundan sonra yohannesburqda mədən qarovulçusu olub, hüquq məntəqəsində çalışıb.
1943-cü ildə mandela vitvatersrand universitetinə daxil olub, 1948-ci ilə qədər oxusa da, hüquqşünas diplomu ala bilməyib, daha sonra london universitetində oxuyub, amma oranı da bitirməyə müvəffəq olmayıb. bakalavr dərəcəsini mandela yalnız 1989-cu ildə – həbsinin son aylarında alıb. həbsdə yata-yata o, cənubi afrika universitetində qiyabi oxuyub.
1944-cü ildə mandela afrika milli konqresinin gənclər liqasına daxil olub və tezliklə onun liderlərindən birinə çevrilib. 1950‑ci illərdə aparteidə qarşı ən fəal mübarizlərdən biri olub, dəfələrlə həbs edilib. mandela 1956-cı ildə dövlətə xəyanətdə ittiham olunub, 1961-ci ildə bəraət alıb.
1960-cı ildən afrika milli konqresinə liderlik edən mandela 1964-cü ildə ömürlük həbs cəzasına məhkum olunub.