i̇nsulin müqaviməti

1. Bədənimizdə ən anabolik hormonlardan biri olan, hüceyrələrin qlukoza’nı istifadə etməsinə icazə verən hormon olan insulinin ard-arda yüksəlib düşməsiylə birlikdə baş verən hadisə.

insulin elə bir hormondur ki, bununla həm kilo verəbilərsiz, həm də kilo ala bilərsiz. Orqanizmaya daxil olan hər cür karbohidratı yoxlayıb , özünü ona görə hazırlayıb içəriyə alan hormondur. qlisemik indeksi yüksək olan bir qidanı orqanizmaya daxil etdiyinizdə buna nisbətlə eyni dərəcədə(yüksək miqdarda) insulin ifraz olunur. Girişə icazə verildikdən sonra isə insulin səviyyəsi eyni sürətlə aşağıya doğru gedir. Əgər siz tez-tez bu hadisəni təkrar etsəniz insulin bir yerdən sonra ifraz edilməməyə başlayacaq. Əslində bunun səbəbi insulin icazəsi olduqdan sonra sizin aldğınız enerjini istifadə etməməyinizdir. Orqanizma istifadə olunmayan qlikozanı bir müddət qanda saxladıqdan sonra depolamağa başlayır. Əgər siz hərəkət etmir və əzələləri istifadə etmirsizsə insulinin əsas vəzifəsi olan əzələlərə qlikoza daşıma hadisəsi baş tuta bilmir. Bunu təkrar təkrar etdiyinizdə isə insulin artıq aldığınız qlisemik indeksə lazımı cavabı vermir. Çünkü orqanizmanın istəmədiyi və lazım olmayan bir prosesi təkraer edirsiz və orqanizmaya lazım olmayan enerjini hər dəfə daxil edirsiz. Artıq orqanizmanın cavab verməsi üçün daha yüksək bir qlisemik indeksə ehtiyac olur. Bu da müqaviməti daha da dərinləşdirəcək.

Biraz qarmaşıq gəlsə də bəsit bir örnəklə prosesi anlayacaqsınız. Avtomobilinizi park edirsiz və orada park görəvlisinə 5 manat vermək yerinə 10 manat verirsiz. Gələn dəfə gəldiyinizdə 15 manat verirsiz. Bu vəziyyətə öyrəşən görəvliyə gələn dəfə 5 ya da 10 manat versəz ortada problem yaranacaq. Çünkü əslində 5 manatla həll olacaq məsələ artıq ən az 15 manatla həll olmağa başlayıb. Amma siz əslində hər dəfə sadəcə 5 manat versə idiz qarşı tərəf sizdən 15 vermənizi gözləməyəcəkdi. insulin də tam olaraq bu şəkildə amma biraz daha kompleks işləyir. Siz 15 verdiyinizdə bunu öyrəşdiyi üçün 15dən yüksək bir qlisemik indeks daxil etmədiyinizdə artıq buna reaksiya vermir.

insulini hər dəfə bir anda yüksəltdiyiniz zaman eyni sürətlə düşdüyünü qeyd etmişdik. Biraz sözlükdə araşdırdım və qarşıma haqqında yazılmış bir entri çıxdı. Hər dəfə bu yüksəlişi etdiyinizdə ortaya çıxan hadisəyə yazarın da qeyd etdiyi kimi insulin spike adı verilir.

Əgər idmanla məşğul deyilsiz və ağır bir işiniz yoxdursa qlisemik indeksi daha düşük qidalar tükətməlisiniz.

insulin müqavimətini qırmağın yolları.
Bunları bir neçə başlıqda ələ ala bilərik.

ilk olaraq insulin müqavimətini qırmağın ən efektif yolu diyet etmək və insulinin özünü təmir etməsi üçün daha düşük qlisemik indeksli qidalar qəbul etməkdir. Dediyimiz kimi bu müddətdə insulin ifraz olunmayacağı və ya çox az ifraz olunacağı üçün reseptorlar yenilənəcəkdir. Və daha sensitiv olacaqdır.

ikinci ən əsas yol isə idmanla məşğul olmaq ya da cardio etməkdir. Bu zaman nə baş verir? Bu zaman qəbul etdiyimiz qlikoza qanda boş boşuna gəzmək yerinə əzələlərimizdə depo edilməyə başlayır. insulin də hər dəfə öz vəzifəsi olan depolama vəzifəsini yerinə gətirdiyi və enzim substrat münasibəti yerinə gətirildiyi üçün daha sensitivləşməyə başlayır. idmançılarda hər dəfə bu proses təkrarlandığı üçün insulin həmişə daha həssas qalır.

Müqaviməti qırmağın bir digər yolu da ac qalmaqdır. Ac qalmaq bir diyet növü olmasa da oruc tutmaq, insulinə ehtiyac qalmadığı üçün reseptorların yenilənməsinə səbəb olur.