1. Təxminən 800 yaşında, amma sanki minilliklərin sirlərini çiyinlərində daşıyan mistik bir sistemdir. Hər dinin "görünən" təbəqəsi varsa, Kabala onun "səssiz alt qatı", metafizik şifrəsidir. Əgər din ağacın gövdəsidirsə, Kabala onun yer altında gizli qalan kökləridir.

Tarixi və yaranması
Kabala (ivr. קַבָּלָה – "ənənə", "qəbul edilmiş bilik") orta əsrlərdə ispaniya və Fransada yaşayan yəhudi mistikləri tərəfindən sistemləşdirilmiş bir ezoterik bilik sistemidir. Ən məşhur klassik mənbəsi isə “Zohar” adlı müqəddəs mistik kitabdır (təqribən XIII əsr, müəllif: Moses de Leon).

Amma əslində bu biliklər, kökü antik yəhudi mətnlərinə və bəlkə də daha qədim Şumer, Misir mistikasına qədər gedib çıxır.

Kabala:

Müqəddəs mətnləri simvolik və rəqəmsal dildə oxumağı

Tanrının kainatda təcəlli etmə formasını (baxma: Sefirot sistemi)

insanın ruhani yüksəliş yolunu izah edir

Hansı dinin elementidir?
Kabala, yəhudiliyin mistik şərhidir.
Əsasən Yəhudi dininin içində mövcuddur, amma zamanla xristian kabbalası, hermetik kabala, okult kabala və New Age versiyaları da yaranıb.

ideoloji və fəlsəfi dəyəri
Kabala, sadəcə Tanrını başa düşmək üçün yox, insanı başa düşmək üçün də bir axtarışdır.
Əsas ideyaları bunlardır:

Kainat Tanrının enerjisindən yaranıb (Ein Sof – sonsuzluq)

Bu enerji 10 Sefirot (ilahi atributlar) vasitəsilə yayılır

insan bu enerjiyə uyğunlaşaraq mükəmməl ruh halına çata bilər

Bir növ “sən özünü tanı, Tanrını da tanıyarsan” fəlsəfəsidir.

Günümüzdəki rolu
Modern dövrdə Kabala, xüsusilə mistikaya maraqlı olanlar, okultistlər, new age təriqətləri, hətta bəzi məşhurlar tərəfindən mənimsənilib.
Kabbalah Centre kimi təşkilatlar bu bilikləri sadələşdirərək geniş auditoriyaya çatdırmağa çalışır.

Bəziləri üçün bu — özünü tapmaq üçün bir yol,
digərləri üçün — simvollarla dolu bir sehr kitabı,
daha konservativ yəhudilər üçün isə — müqəddəsin qorunmalı sirridir.

Kabala simvolları
Sefirot ağacı – Tanrının 10 enerji aspekti
Merkaba – ruhun yüksəliş simvolu
Gizli hərf və ədədi kodlar – gematriya sistemi



Kabala – bu, bir cümləlik dua ilə Tanrıya çatmaq deyil.
Bu, hər hərfin altındakı sonsuz qatmanı, rəmzin içindəki rəmzi, insanın içindəki Tanrılığı oxumağa çalışanların yoludur.

Bəzən sükutla, bəzən simvolik dillə danışır. Amma sonda tək bir şeyi deyir:

“Həqiqətə çatmaq üçün sənin öz kodunu oxumağın gərəkir.”

israilin dövlət ideologiyası və Kabala
israil rəsmi olaraq sekulyar (dünyəvi) dövlətdir. Onun əsas ideoloji dayağı sionizmdir – yəhudi xalqının vətənə qayıdışı ideyası. Sionizm daha çox etnik, mədəni və siyasi bir hərəkatdır, dinə əsaslanmır.

Amma dini sionistlər (baxma: "religious Zionists") arasında Kabalanın təsiri hiss olunur. Xüsusilə:

Yerusalemin mistik əhəmiyyəti – Yerusəlimin Kabalistik “ilahi mərkəz” kimi dəyərləndirilməsi.

Təkamül və Mesianizm – bəzi kabbalistik qruplar israil dövlətini “Messiah dövrünün başlanğıcı” kimi görür.

Dini dairələrdə Kabalanın rolu
Ultra-ortodoks yəhudi qruplar (baxma: Haredilər, Chabad-Lubavitch) arasında Kabala daha canlı və möhtəşəm şəkildə yaşadılır. Onlar üçün:
Kabala sadəcə simvolika yox, gündəlik həyatın bir hissəsidir
Dualar, zaman anlayışı, bayramların təfsiri — Kabalanın kodları ilə doludur
Məsələn, Chabad hərəkatı bəzi hallarda israilin mövcudluğunu Kabalanın işığında “Tanrının planının hissəsi” kimi dəyərləndirir.

Mistisizm və təhlükəli təmayüllər
Kabalanın bəzi millətçi və mistik dairələrdə yanlış şərhləri də yayılmışdır:

Məsələn, kabbalistik numerologiya ilə “torpağın müqəddəsliyi” izah olunur və bu, bəzi dini millətçilərin işğal altındakı torpaqlara haqq iddiası ilə nəticələnə bilir.

Baruch Goldstein kimi ekstremistlər də Kabaladan təsirlənmişdi (və ya öz mistik təhrifləri ilə bunu əsaslandırmışdı).

Kabala, israilin bugünkü dövlət mexanizminin rəsmi tərkib hissəsi deyil. Amma cəmiyyətin mistik damarlarında axan bir enerjidir. O, bəziləri üçün Yerusəlimin işığında görülən Tanrı planıdır, bəziləri üçün isə dərin düşüncə ilə bəslənən bir ruhani xəritədir.

Yəni, Kabala israilin gündəlik siyasətində yox, onun metafizik xəyal gücündə yaşayır.