S Ö Z A L T I

1986 klivlend şar festivalı | tarix

balloonfest'86 kimi də bilinən festival 1,5 milyon şar ilə guinnessin dünya rekordunu təzələsə də, ardınca baş verənlərdən sonra bir faciə olaraq adlandırıldı. united way of cleveland adlı şirkət dünya rekordunu təzələmək üçün abş-ın klivlend şəhərində böyük bir torun altına helium qazı ilə doldurulmuş şarlar buraxdı. günlərlə insanlar tərəfindən doldurulan şarların sayı milyon yarımı keçmişdi. şarların havaya buraxılacağı gün üçün yağış proqnozu verilmişdi. buna görə də şirkət şarların planlaşdırılan vaxtdan qabaq buraxılmasına qərar verdi və yağış başlamadan dünya rekordu qırıldı.

helium qazı ilə doldurulmuş şar sönənə qədər havada qalır. fəqət şarlar hələ havada olarkən proqnozlaşdırılan külək və yağış eri gölündən şəhərə doğru gəldi və soyuq hava cəbhəsində onlarla toqquşan şarlar bir anda yerə düşməyə başladı. növbəti günlərdə də şarların bir qisminin eri gölünün kanada sahillərində yerə düşdüyü bildirildi.

şarların yerə düşməsi nəticəsində quru və su yolları tutuldu, burke lakefront havalimanı yarım saat öz fəaliyyətini dayandırdı. həmin gün dənizə çıxan və bir müddət sonra ailələri tərəfindən itkin düşdüyü bildirilən iki balıqçının axtarışı da şarların yerə enməsi nəticəsində ləngidi və nəticədə axtarışlar dayandırıldı. bir neçə gün sonra balıqçıların nəşi sahilə çıxdı. balıqçılardan birinin xanımı bu festivalı təşkil edən şirkətə 3,2 milyon dollarlıq iş açsa da, daha sonra aralarında razılaşdılar.

bununla yanaşı ohayo ştatının medina əyalətində louise nowakowski adlı qadının otlaq sahəsinə düşən şarlar qadının ərəb atlarının qorxmasına və yaralanmasına səbəb oldu. louise də şirkətə 100 min dollarlıq dava açsa da, onlar da iş böyümədən öz aralarında razılaşdılar.

uzun müddət unudulmayan bu festival guinnessin rekordlar kitabının 1988-ci ildə çap olunmuş nüsxəsində "indiyə qədərki ən böyük kütləvi şar buraxılma hadisəsi" adını qazandı və rəsmi statistikaya görə şarların sayı 1,429,643 idi.

i̇qbal bano | musiqi

1928-ci ildə (bəzi mənbələrə görə 1935-ci ildə) Dehlidə anadan olmuş müğənni. o daha çox qəzəl oxumaqda ixtisaslaşmış və Malika-e-Ghazal, yəni "Qəzəl kraliçası" adı ilə Hindistanda və Pakistanda məşhurlaşmışdır.
1952-ci ildə Pakistana köçür və burada evlənir. Evlənərkən yoldaşından heç vaxt ondan oxumağı kəsmək tələbi etməməsini, əksinə onu dəstəkləməsi üçün söz verməsini istəyir, yoldaşı ölənə qədər verdiyi sözü tutur. Artıq 1950-ci illərdə bir "star" olur. O, urdu dili ilə yanaşı fars dilində də qəzəllər oxuyub. Həmçinin, qəzəllərdən savayı acların halına acıyan şeirlər də ifa etmişdir.
Pakistanda Məhəmməd Ziya-ül-Həqqin hakimiyyətə gəlməsi ilə cəmiyyətin islamlaşdırılmasına başlanılır. Əlbəttə, şəxslərin, xüsusən qadınların geyimləri ilə bağlı məhdudiyyətlər qoyulur. Bunlardan biri də islama zidd olması səbəbi ilə saridir. Sari bilindiyi kimi Hindistan, Pakistan və yarımqitədəki digər ölkələrin milli geyimi sayılır.
Bu qərardan çox keçmədən İqbal Bano 13 fevral 1986 (və ya 1985) tarixində Lahorda, Al-Hamra Hall-da protest rəmzi olan qara rəngli sari geyinib auditoriya qarşısına çıxdı. Həmin tədbir əslində tanınmış şair Faiz Əhməd Faizin ildönümünün qeyd edildiyi tədbir idi və Faiz də rejimdən kamını almışdı. O, anti-faşist və mütərəqqi şeirlərinə və Zülfüqar Əli Bhutto ilə olan əlaqəsinə görə Ziya rejimi tərəfindən təqiblərə məruz qalmışdı. * 1984-cü ildə vəfat edib . Tədbirdə Bano şairin Hum Dekhenge (biz görəcəyik) qəzəlini rejimə qarşı səsləndirir. Bu, Banonun səhnədən və konsertlərdən uzaqlaşdırılmasına səbəb olur. Rəsmi etirazlara baxmayaraq, o, gizli polisin girişi olmayan bağ evlərində tamaşaçılar üçün çıxış etməyə davam etdi.
Bu gün - 21 aprel Pakistanda İqbal Banonun şərəfinə "Qara sari günü"dür.

2019-cu ildə İqbal Banonun 81 yaşına həsr olunmuş Quql dudl

davide moscardelli | idman

(bax: maraqlı faktlar)
verdiyi sözlərdən ötürü 7 il boyunca saqqalını qırxa bilməyən keçmiş italyan hücumçu.

2 fevral 2013 tarixində "bologna avropa turnirlərində iştirak edənə qədər saqqalımı uzadacağam" dedi və bologna avropada oynaya bilmədi. sonra lecce-ə transfer olduqdan sonra əgər lecce serie b-ə çıxarsa qırxacağını dedi. lecce həmin il serie b-ə çıxa bilmədi. sonra transfer olduğu arezzo serie b-ə yüksələrsə üzünü qırxacağını dedi. amma o da olmadı. və 2020-ci ildə 40 yaşında karyerasını bitirdi. o karyerasını bitirəndən sonra bu il bologna 32 turdan sonra 59 xalla 4-cü yerdədir və yəqin ki avropaya gedəcəklər(avropaya getmək üçün ən az 7-ci olmaq lazımdır). lecce isə 2018-də serie b-ə hətta 2019-da serie a-a yüksəldi. elə yəqin komandaları onun saqqalının ağırlığı geri salırmış. indilərdə isə məşqçilər korpusunda işləyən davide saqqal saxlamaqdan xoşu gəldiyini və mırta saxlayacağını dedi. saqqal uzatmamışdan əvvəl isə belə görünürdü:

stolipin qalstuku | tarix

stolipin çar rusiyası dövründə nazirlərdən biri idi, və əsas da aparıcı adam idi. tarixə stolipin islahatları adı ilə də düşmüşdü. amma bu islahatların bir qara tərəfi də var idi ki, o çoxlu insanlar öldürürdü. stolipin qalstuku isə onun qərarı ilə boyunlara keçirilmiş edam ipinə deyilirdi. (bax: qəribə deyimlər)

edip | mədəniyyət

Yunan mifologiyasında atasını bilmədən öldürərək * öldürdüyü adamın öz atası olduğunu bilməyib və anası ilə evlənmiş Thebes kralı.

Rəvayətə görə, edipin atası louis gələcəkdə oğlu tərəfindən öldürüləcəyi haqqında xəbərdarlıq alır. Buna görə oğlu edip doğulan zaman onu cithaeronda ölümə tərk edirlər. Lakin çobanlardan birinin uşağa yazığı gəlir və öz övladları kimi böyüdürlər.
Edip Thebesə gedən zaman yolda atası louis ilə qarşılaşır və onu öldürür. Thebes yolundakı sfinks insanlara suallar verir, cavab verə bilməyənləri öldürürmüş. Edip bütün suallara cavab verdiyindən, sfinks özünü öldürür. Edip thebesə gələrək özünü kral elan edir və dul qalmış anası ilə evlənir* Anası olduğunu bilmədən . Homerin dediyinə görə, edip həyat yoldaşının əslində anası olduğunu öyrəndikdən sonra özünü asmışdır.
Edip anasına qarşı olan istəyi və onunla evlənməsi ilə Freudun edip kompleksi anlayışına da ilham olmuşdur.

1986 klivlend şar festivalı | tarix

(youtube: )

i̇qbal bano | musiqi

davide moscardelli | idman

stolipin qalstuku | tarix

edip | mədəniyyət

yamayka valyuta sistemi | iqtisadiyyat

kitsch | etimologiya

millətçi vs milliyətçi | fəlsəfə

rolex ★ wiki |

çayları, kofeləri süzün, yaxın oturun. adı çəkilən şirkət haqqında Azərbaycan dilindəki ən samballı məlumatı oxumaq üzrəsiniz.

rolex - Əsası ingiltərədə Hans Wilsdorf və alfred davis tərəfindən qoyulmuş isveçrə mərkəzli lüks saat markasıdır. İlk başda " wilsdorf&davis" adlansa da, 1919-dan etibarən Wilsdorfun təşəbbüsü ilə rolex olaraq dəyişdirilmişdir. Belə fərziyyə edirlər ki, "royal" və "luxury" sözlərindən ilhamlanaraq bu ad seçilib.
Şəkildə modellər: 1) explorer, 2) datejust və 3) Explorer 2

rolexin Bu günlərə gəlib çıxmağındakı ən önəmli faktorlar tarixdə bir çox ilklərə imza atmağı ilə bağlıdır* şaşırdık mı? Hayır . Bu adam(Hans wilsdorf) dünyada qol saatı anlayışını "dirildən" insan olub. Bilinənin əksinə, özü saatsaz olmayıb. 19 yaşında saat şirkətindən gələn iş təklifini qəbul etdikdən sonra bu sektoru tanıyıb.

O dövrdə(1900-1910-lar) əksəriyyət cib saatı istifadə edirdi. Qol saatları da vardı təbii ki, amma əsasən qadın aksesuarı kimi sayılırdı. Geniş şəkildə istifadə edilməməsinin ən önəmli səbəbi zamanı tam dəqiq göstərə bilməməsi idi. İllərlə saatlar haqqında məlumat toplayan hans wilsdorf isə 1905-ci ildə o dövr üçün vacib göstərici olan bir sertifikasiyaya sahib ilk qol saatını istehsal etməyi sonunda bacarmışdı.
Hansı ki bu sertifikatlaşma saatın xronometrik olaraq dəqiq işlədiyinin birbaşa sübutu idi, yəni artıq qol saatları da zamanı cib saatları qədər göstərə biləcəkdi.
Həmin ilk saat.

rolexin Saat dünyasındakı yenilikləri tək bunla bitmir. Adamlar:
1) 1926-cı ildə dünyanın ilk su və toz keçirtməz saatını, yəni bu gün belə istehsal olunan məşhur rolex oyster modelini tanıtdılar

və təbii ki, güclü reklam etdilər bu saatı. reklam da nə reklam e özü də. 1927-də La-manş kanalını keçən ilk qadın üzgüçünün,

1933-cü ildə everest zirvəsinin üstündən keçirilən ilk uçuş zamanı pilotların,

1935-də dünya sürət rekordu qırarkən malcolm campbellin qolunda Rolex oyster vardı.

Bununla da şöhrətlərinə şöhrət qatırdı rolex və "odda yanmaz, suda batmaz" bir lüks saat izlənimi yaradırdılar.
2) 1931-ci ildə rolex oyster perpetual adını verdikləri dünyanın ilk "özü özünü quran mexaniki", yəni hamımızın bildiyi adıyla avtomatik qol saatını ixtira etdilər. Hansı ki Bu saat avtomatik qol saatlarının ulu babası sayılır.
(diqqət edin, "self-winding* öz-özünü qurma anlamına gəlir. Bu anlayış barədə" qol saatı" başlığında geniş izah vermişəm " sözünə xüsusi vurğu var)

3) şirkətin 40 illik yubileyi münasibətilə 1945-ci ildə içində təqvim göstəricisi yer alan, ayın tarixini göstərə bilən dünyanın ilk avtomatik qol saatını, bu gün dünyanın ən məşhur saatlarından olan rolex datejust modelini satışa çıxardılar;

4) 1953-də 100 metr sukeçirməzliyə sahib ilk dalğıc saatını(diver watch) - əfsanəvi rolex submarineri tanıtdılar;

5) 1956-cı ildə isə həftənin gününü göstərən dünyanın ilk avtomatik qol saatını (baxma: rolex day-date) ixtira elədilər.

gördükləri işi necə bir peşəkarlıqla etdikləri barədə nəsə deməyə ehtiyac belə yoxdur. dənizçilər üçün yatch Master 2, Dalğıclar üçün submariner, pilotlar üçün air king, sevgilisi başqa ölkədə olanlar(:d) üçün gmt master 2 və s. bu kimi spesifik saatları olduqları kateqoriyanın ən mükəmməl saatı olacaq şəkildə istehsal edirlər. İstehsal ildə bəlirli bir sayda olur və bilinənin əksinə, sırf əl əməyindən istifadə olunmur. Rolex bildirir ki, əgər bir işi ən yaxşı şəkildə hansısa cihaz edə bilərsə, onu texnologiyaya; insan edə bilərsə, əl əməyinə həvalə edir. şirkət haqqında bir sıra maraqlı məqamlar da var. misalçün:
1) şirkət internet üzərindən satış etmir. bir rolex saatı əldə etmək üçün mütləq mağazanın özünə yaxınlaşmaq lazımdır. adamlar belə hesab edir ki, müştəri saatı almadan öncə ona toxunub hiss etməlidir. Üstəlik, həmin dəqiqə də saatı satmırlar. Adınız qeyd olunur və növbəyə yazılırsınız. Bəzən aylar çəkən növbə sizə çatanda gəlib yeni saatınızı əldə edirsiniz.
Şəkildəki modellər: 1) gmt master 2, 2) sea dweller, 3) datejust

2) bakıdakı rəsmi mağazadan rus vətəndaşı olan biri rolex ala bilməz, satmırlar. səbəbi rusiya-ukrayna münaqişəsi ola bilər, amma əsas səbəb çox güman ki, bakıdakı qiymətlərin rusiyadakından daha ucuz olmasıdır, bir neçə min dollar fərq var. bu məlumatı isə hardan bildiyimi soruşmayın, amma 100% dəqiqdir, təcrübədən keçirilib.
Şəkil: rolex gmt master 2 "pepsi". "pepsi" deyilməsinin səbəbi saatın bezelinin pepsi rənglərində olmasıdır. özəlliyi "dual time", yəni ikinci bir saat qurşağındakı zamanı göstərə bilməsidir. Diqqət edin, saatın 4 əqrəbi var.

3) rolex şirkətinin səhmləri yoxdur. dünyada səhmi olmayan yeganə şirkətdirlər* əmin deyiləm, bütün dünyadamı, yoxsa sırf saat dünyasında , səhmdarı olmaq qeyri-mümkündür. çünki şirkət, qurucusunun adını daşıyan hans wilsdorf vəqfinə aiddir. buradan da aydın görünür ki, rolex saatına verdiyiniz pulun bir qismi xeyriyyə işlərinə gedir. ancaq təbii ki, bütün gəlirləri bu vəqfə getmir.
Şəkil: rolexin Pilot saatı olan rolex air king - yüksək təzyiq, cazibə, maqnit sahəsi və zərbələrə dözümlü, ultrahəssas mexanizmə sahibdir.

4) rolex, saatlarını patenti özlərinə məxsus olan və " oystersteel" adlandırdıqları poladdan istehsal edir. bu, hər yerdə gördüyümüz 316l polad deyil, 904l kateqoriyasına aid bir poladdır. emalı üçün xüsusi texnologiya lazımdır, əziyyətli və çox xərcli işdir. Məlumat üçün: 904l poladdan aerokosmik, kimya sənaye və s. bu kimi yüksək texnoloji sahələrdə istifadə olunur və korroziyaya dözümü çox yüksəkdir.
Şəkil: Rolex submariner "hulk" - dalğıc saatıdır. 300m sukeçirməzliyə, ultrabənövşəyi şüalar, duzlu və xlorlu suya davamlı rənglərə və ən əsası, suyun zülmət dərinliklərində 8 saatadək mayak kimi parlayacaq fosfora sahibdir.

5) poladdan əlavə rolex, patentini aldıqları və özlərinin istehsal etdikləri, everose adında çəhrayı çalara malik 18 karat qızıla sahibdir. gördüyümüz o "rose gold" saatlar bu materialdır və əslində "everose" adlanır.
Şəkil: rolex day-date everose diamond dial.

6) 2012-ci ildə rejissor james cameron marian çökəkliyinin dibinə, 10900 metrə enərkən ekskluziv olaraq bu missiya üçün titanium materialından istehsal olunmuş Rolex Sea-Dweller DeepSea Challenge saatı da onunla birgə idi (təbii ki, kabinin içində yox, çölündə) və o dərinlikdə işləməyə davam edirdi.

analoji olaraq, 1960-cı ildəki ilk dalış zamanı da bir rolex aparılmışdı və həmin saat da o təzyiq altında işləməyi bacarmışdı.
Rolex deep sea special 1960

Və Ata-bala eyni kadrda. -*

7) rəsmi satışa çıxarılmış ən ucuz rolex saat oyster perpetual modelidir və başlanğıc qiyməti 7.000 dollar civarıdır.

lakin yüksək tələb olduğundan şəkildə sağda gördüyümüz "tiffani blue" siferblat versiyanı hazırda 40.000 dollardan aşağı tapmaq mümkünsüzdür. Məhz o modelin qiymətinin bu qədər artmasının ayrı hekayəsi var, başqa entriyə qalsın.

son olaraq, çox təəssüf ki, rolexin timsalında lüks saatlar haqqında "50 manatlıq saat da, 50min manatlıq saat da eyni zamanı göstərir" kimi ucuz düşüncələr var. lakin məsələyə bu aspektdən baxmaq heç də düzgün deyil. razıyam, hər nə qədər inanılmaz işçilik, əl əməyi və titizliklə istehsal etsələr də, qiymətlər çox bahadır. amma nəzərə almaq lazımdır ki, rolex zamanı göstəricisindən daha çox status göstəricisidir. eyni zamanda -iqtisadiyyatdan anlayışı olanların da biləcəyi kimi- bu saatlar və bu tip əşyalar(sənət əsərləri və s.) zəngin insanların öz sərvətlərini saxlama metodlarından biridir. 1 milyon pulu həm kağız, həm də 5-6 (və ya 1) saat formasında düşünün, onda anlayacaqsınız. sabah başınıza bir iş gəlsə, bütün bank hesablarınız bloklanacağı halda qolunuzdakı zadı bir anda 10, 100 minlərə çevirə bilərsiniz. eyni zamanda, illər keçdikcə dəyərlənən əşyadır, qiymətləri əksər hallarda düşmür.
Məsələn, aşağıdakı 1969 paul newman's daytona saatı əvvəlcə 3,7 daha sonra da 4,3 milyon dollara satılıb. Hazırki qiyməti 10 milyondan yuxarıdır.

qeyd: yazar bu entrini qolunda 25 dollarlıq casio vintage saatla yazmışdır.

dozimetr | elm

henri matisse ★ wiki | incəsənət

henri emile benoit matisse 1869-1954 illəri arasında yaşamış, fovizmin rəhbəri olan məşhur fransız rəssamdır.

Sadələşdirilmiş yaşıl bir landscape və mavi göyüzünə qarşı qırmızı rəngə boyanmış beş ədəd rəqs edən figur təsvir edilib. Rəsm əsərində primitiv bir enerji var, uşağımsı bir havayla və sofistik olmayan şəkildə boyanıb. La Danse, modern rəsmin inkişafında əsas bir nöqtə olaraq qəbul edilib, son dərəcədə təsirli olmağa davam etməkdədir və Henri Matissein ən məşhur əsəridir.



Matissein önəmli sənət əsərlərindən biri Woman with a Hatdır. Burada rəssam qadını parlaq ve natural olmayan rənglərdən istifadə edərək təsvir edib. Matisse ilk başlarda bu yeni tərz üçün bəzi sənətkarlar tərəfindən qınanılsa da daha sonrasında Woman with a Hat böyük sənət kolleksiyaçılar tərəfindən alınıb.



la bonheur de vivre (Joy of life) dövrünün ən radikal rəsm əsəri hesab olunurdu və Matisse üçün dönüş nöqtəsi idi. Canlı rənglərlə boğulmuş bir mənzərədə bir neçə çılpaq qadın və kişini təsvir edib. Arxa planda bir qrup rəqs edən fiqurlar görsənir. Matisse miqyasdan kənara çıxmasına səbəb olan perspektivləri dəyişdirən üsullardan istifadə edərək bu sənət əsərində qərb rəsminin konvensiyalarını aradan qaldırmışdır. Əsər ilk dəfə sərgiləndiyi zaman xalq tərəfindən böyük reaksiyalarla qarşılanmışdı. Fəqət indi Fovizmin ən böyük şahəsəri və erkən modernizmin təməllərindən biri olaraq qəbul edilir.



Nu Bleu iv, 1952-ci ildə tamamladığı 4 tablodan ibarət kağızdan kəsərək düzəltdiyi əsərdir. Bu əsər Matissein çalışdığı son işlər arasında yer almışdır. Dörd çılpaq qadın fiquru fərqli pozalarda təsvir edilib. Rəssam əməliyyat olunduqdan sonra artıq rəsm çəkə bilmədiyi üçün bu əsər, sonrakı həyatında inkişaf etdirdiyi kollaj texniki üslubuna nümunədir.

futhark | mədəniyyət