Sovet rəssamı. Space race ərəfəsində kosmos ilə bağlı əsərləri ilə bilinir. Təsvirlərinin daha real görünməsi üçün bir çox kosmonavtla, o cümlədən məşhur aleksey leonovla yaxından əməkdaşlıq və dostluq edib. Bəzi rəsmləri 1971-ci ildə Soyuz-11 missiyasında kosmosa daşınıb sərgilənmişdi. Daha sonra bu əsərlər Salyut kosmik stansiyasına köçürülüb.
Bəzi əsərləri:
1955-1991-ci illərdə Ssri-də mövcud olan memarlıq üslubu. 1955-dən əvvəl isə 1933-dən başlayaraq sosialist modernizmi və ya Stalinist arxitekturası əsas üslub olub. Bundan da öncə isə 1920-ci illərdə əsasən konstruktiv inşaat dəbdə olub. Stalin 1953-cü ildə vəfat edəndən sonra xruşşov baş katib olur. Bir il sonra o ümumittifaq inşaatçılar qurumuna artıq Stalinist memarlığın dayandırılması barədə göstəriş verir. 1956-da isə Ssri kommunist partiyasının məşhur 20-ci qurultayında stalini və onun şəxsiyyətinə pərəstişi pisləyib hamını şoka salır. Və nə olursa elə bundan sonra olur. Stalinist binalar sovet ittifaqının qüdrətini və möhkəmliyini özündə təcəssüm etdirirdi. Amma eyni zamanda bu binalar çox baha başa gəlirdi. Xruşşov bu dönəmi, binalara ifrat dərəcədə dövlət büdcəsindən pul xərcləndiyinə görə də bitirmək istəyir və əvəzinə keyfiyyəti eyni qalmaq şərtilə amma daha ucuz olan yaşayış binalarının tikilməsi üçün əmr verir. Ancaq köhnə sosialist klassizmi üslubunda işləyən memarlar buna ilk öncə etiraz edirlər. Daha sonra qərbin müasir və novator arxitekturasından da bir şeylər götürərək sovet modernizmini yaradırlar. Hələ də Bakıda sayı çox olan və yavaş-yavaş sökülən həmin o məşhur xruşovkalar da elə bu dövrdə tikilməyə başlanır. 1991-ci ildə Ssri-nin dağılması ilə bu üslub da tarixə köçür. Maraqlı məqam ondadır ki, əslində "sovet modernizmi" terminini 2010-cu ilə qədər heç kim işlətməyib. Bir rus məqaləsinə əsasən bu söz 2000-ci illərdə post-sovet ölkələrini gəzən fransız fotoqraf frederic shubinə aiddir.
Bəzi nümunələr:
Dnepr dövlət sirki
Bişkekdə bir şadlıq sarayı
Jitomirdəki "oktyabr" teatrı
Nutsubidzedə yaşayış binası
2017-də sökülən "Narın" restoranı
Litvada aquapark
Sevanda yazıçılar birliyinin qonaq evi
Minskdəki "oktyabr" kinoteatrı
Şepetovkada rayon - ədəbi memorial muzeyi
Yerevan beynəlxalq hava limanı
Kişinyovda kollektiv yaşayış qülləsi
Keçmiş Lenin, indiki heydər əliyev sarayı
Gülüstan sarayı
Şərq bazarı
ictimai səhiyyə və islahatlar mərkəzi binası
Qarabağ mehmanxanası
Azərbaycan mehmanxanası
Mirvari kafe
Bakıda Ssri tikinti Bankı (indiki Kapital bank binası)
Bakıda diplomatlar üçün qonaq evi sifarişi verən: Bertrand Zobrist
mənəm bu. əslində bu məsələ yalnızlığın bir növü sayıla bilər. şəxsən mənim artıq başım xarab olmağa başlayıb. o qədər havalanmışam ki, evdə tək olanda öz-özümə danışıram. problem ondadı ki, səsli danışıram öz- özümə. həyatım başdan ayağa melanxoliya və depressiyadan ibarətdir. iki dəfə intihara cəhd etmişəm. amma bu həyata artıq öyrəşmişəm. bir məsəl vare, deyir mən bəyənən məni bəyənmir, məni bəyənəni mən bəyənmirəm. bu cümlədəki "məni bəyənən" belə olmuyub. tipsiz filan da deyiləm siz deyən. bu məsələləri əvvəl özümə dərd edirdim. indi vecimə də deyil. belə baxanda başım- qulağım sakit yaşıyıram özümçün. siz də belə şeyi problemə çevirmiyin. onu bilin ki, həyat gözəl deyil. çalışın tez ölün. rəhmətlik layne staley demişkən: we die young, faster we run.
Moskvada baş tutmuş hərbi çevrilişə təşəbbüs. Daha doğrusu müəyyən mənada uğurlu alınmış, amma bu uğur cəmi 3 gün davam etmişdir. Qiyamı Dövlət Fövqəladə Vəziyyət Komitəsi (Qkçb) həyata keçirib. 8 üzvdən ibarət olan bu komitəni qərb mediası 8-lər bandası adlandırırdı. Çevrilişə zəmin yaradan şəxs də elə SSRi-nin ilk və son prezidenti Mixail Qorbaçov olub. 1985-də KPSS-in baş katibi olandan bir müddət sonra hardansa vəhy gəlmiş kimi demokratiyadan, şəffaflıqdan (qlasnost) və yenidənqurmadan (perestroyka) danışmağa başladı. Bununla da, o vaxta qədər sakit və bir-biri ilə mehriban yaşamış 15 Respublikanın xalqına heç şeytanın ağlına belə gəlməyəcək ideyalar verdi. Daha sonra camaat sanki birdən birə alkoqolu və siqareti tərgidəcəkmiş kimi anti-alkoqol və anti-tütün kompaniyaları həyata keçirildi. Azərbaycanın özündə neçə hektar üzümlük məhz buna görə məhv edildi. Bunun nəticəsində bizə və ümumi olaraq ittifaqa külli miqdarda ziyan dəydi. Bir müddət sonra artıq hamının bildiyi və ittifaqın çökməsinə və dağılmasına gətirib çıxaracaq hadisələr baş verdi. Tarixdə buna 1989-cu il inqilabları və kommunist sistemin məhvi adı da verilir. Məhz bu siyasət nəticəsində ermənilər başıpozuqluq edəcək, Ermənistan ssr-dan azərbaycanlıları qovacaq və Qarabağa iddia edəcəklərdi. Məhz bu siyasətə görə də biz 1988-ci ilin noyabrında meydan hərəkatına başlayacaqdıq. Yeri gəlmişkən, salnaməfilm kinostudiyasının çəkdiyi 'Meydan' sənədli filmini izləməyiniz məsləhətdir. Orada olan kadrlarda Domsovetin qarşısındakı Lenin meydanında mitinq edən camaatın əllərində, üzərində qorbaçovun portreti olan plakatları görə bilərsiniz. Orada 'müstəqil olaq' və ya 'qorbaçova lənət olsun' kimi şüarlar səslənmirdi. Bunlar yalnız 1989-cu ilin ortalarında başlanmış və 1990-cı il yanvar hadisələrindən sonra şiddətlənmişdi. Hətta bəziləri deyir ki, kqb və digər güc strukturları bu hadisələri bilərəkdən törədirdilər ki, qorbaçov öz siyasətinin nə kimi nəticələr verdiyini görə bilsin. Amma artıq gec idi. Milliyətçi ideyalar xalqlar arasında günü gündən artırdı. Və kqb bunun bu həddə çatacağını bəlkə də bilmirdi. Bəlkə də ona da sərf edirdi hər şeyin dağılması. Qorbaçov son şans olaraq 1990-cı ildə yeni ittifaq müqaviləsinin hazırlanması üçün Ssri ali sovetində sərəncam verir. Digər entrymdə də yazdığım kimi, bunu bir referendum formasında xalqa təqdim edirlər və səsverməsini istəyirlər. Referendumda xalq müqaviləyə müsbət cavab verdikdən sonra dərhal işə keçirlər. Amma qorbaçovun dırnaqarası demokratiyası, daha doğrusu amerikanizasiyası nəticəsində Yeltsin və onun liboş əlaltıları artıq ali soveti ələ keçirmişdilər. Bütün bunlara dözməyən Gennadi Yanayev yanına öz 7 yoldaşını yığıb avqustun 19-da ölkədə qızıl ordunun köməyi ilə dövlət çevrilişi edir. Həmin vaxt Qorbaçov kurortda idi və qayıdanda onu elə dərhal hava limanındaca həbs edirlər. Mətbuat konfransı keçirən Qkçb bunu ölkənin dağılmaması və Sovet ittifaqının qorunub saxlanması üçün etdiyini bildirir və digər Respublikaların rəhbərliklərinə də bu hərəkatın tanınması və qorbaçovun da ittiham olunması üçün imzalar tələb edirlər. Və Ayaz mütəllibov da buna qol çəkir. Ancaq avqustun 22-sində təşəbbüs əksinqilabi tərəfə keçir. Yeltsin qırmızı meydana müasir Rusiya bayrağı ilə gəlir və tankların üstünə çıxıb hərəkatı öz dəstəsi ilə yatırmağa nail olur. Əgər ordakı hansısa bir əsgər yeltsini həbs etsə və ya güllələsə tarix bugün başqa cür olardı. Və yaxud da qorbaçovun yerinə Heydər əliyev gəlsə idi, bəlkə də bu hadisələrin heç biri olmayacaq və hal hazırda da Ssri-də yaşayacaqdıq. Çevriliş uğursuz olandan sonra 8-lər bandası həbs olunur və içlərindən biri, boris pugo xəbəri alan kimi intihar edir. Bəlkə də öldürülür. Qorbaçov isə hakimiyyətə qayıdır. Amma səsini çıxara bilmir. Dekabrın 8-də Rusiya, Ukrayna və belorusiya SSRi-nin ləğv edilməsi barədə Belovej sazişini imzalayır. Amma hüquqi olaraq bu sənədin heç bir etibarı yox idi. Çünki konstitusiyaya əsasən yalnız xalq bu ittifaqı ləğv edə bilərdi. Həmin xalqın 70 faizi də ittifaqın qalması üçün referendumda müsbət səs vermişdi. Və nəhayət 25 dekabrda qorbaçov son dəfə televiziyaya çıxır, Ssri kommunist partiyasının ləğv edildiyini, özünün də istefa etdiyini bildirir, Sovet himni son dəfə oxunur, qırmızı, oraq çəkicli bayraq kreml meydanında aşağı endirilir, yerinə isə üçrəngli rusiya bayrağı qaldırılır və SSRi-nin tabutuna da sonuncu mismar vurulur.
Etiraf edirəm ki, sjw və buna bənzər gijdıllaqlara nifrət edirəm. Bunların əlindən nə doğru düzgün bir zarafat etmək olur, nə də öz fikrini səmimi qəlblə ifadə edə bilirsən. Ala dünyanın 75 faizi politically correct olub ki. Hər yerdə ota-poxa türklər demiş duyar kasanlar və hər şeydən xətirlərinə dəyən bir şey tapanlar var. Artıq müasir dövrdə çəkilən filmlərə və seriallara belə baxa bilmirəm. Heç nə yox, netflixin bu yaxınlarda çəkdiyi və oyun dünyasının tarixi ilə bağlı olan sənədli filmi barədə oxudum. Sevindim ki, ala indi 6 bölüm ərzində space invadersdən girib, pacmandan çıxacaqlar. Nə bilim nintendodan danışıb, söhbəti Segaya yönləndirəcəklər. Etdilər. Ancaq oyun dünyasının tarixi ilə bağlı olan sənədli filmdə belə öz sjwlıqlarını nümayiş edə-edə etdilər. Mənim nəyimə lazımdır heç kim tərəfindən bilinməyən və hətta öz yaradıcısının belə source code-nu unutduğu gayblade adlı oyun? Biraz Ultima, biraz final fantasy və bitdi. Bu hələ heçnədi. Digər bölümləri izləsəniz buna şükür edərsiniz. Əcnəbilər özləri də deyir ki, gayflix hər şeyin zayını çıxardıb. Artıq 2017- ci ildən bu yana çəkilən heç bir seriala və ya filmə baxmıram. Baxsam da review-unu oxuyub sonra baxıram. Əziz yazarlar, ürəyiniz nə qədər istəyirsə bu entryni umbaylayın. Hətta mənə homofob da deyə bilərsiniz. Problem deyil mənim üçün. Sadəcə içimdəkiləri yazdım. Əgər başqaları adına offended olacaqsınızsa təbrik edirəm. Siz də bu dünyanın bir parçasısınız.
Bunların nümunələrini 'space race' ərəfəsində Ssri çox hazırlayıb. Baxanda bəzilərinin həqiqətən də epik alındığı görünür. Adamın ürəyindən lap poster kimi divardan asmağı gəlir.
"sosializm bizim başlanğıc meydanımızdır."
"Dünyalar və əsrlər boyunca"
"kosmosdakı zəfərimiz sovet ölkəsinə bir himndir."
"interkosmos dostluq və əməkdaşlıq peykidir."
"ulduzlara inadla və cəsarətlə. Qəhrəmanlıq sərhəd tanımır."
"fəxr et sovet insanı. Dünyadan ulduzlara gedən yolu açdın!"
40 il əvvəl bugün çıxarılan, metallicanın və ümumiyyətlə thrash metal tarixinin ilk və ən yaxşı albomlarından biri. (əslində ilk thrash metal nümunəsi Exodusun "bonded by blood" albomudur. Amma Record və release ərəfəsində bəzi problemlər çıxır və 1985-də çıxarılır. Metallica "yeməyənin payını yeyərlər" deyib sadəcə.) Albom əslində "metal up your ass" adlanmalı idi. Lakin qrupun record şirkəti Megaforce, coverın və adın distributorlar tərəfindən rədd edilə biləcəyini deyərək bunların dəyişdirilməsini tələb edirlər.
Bunu eşidən Rəhmətlik bassist Cliff Burton abimiz "why don't we just kill 'em all?" deyə soruşur və beləliklə albomun adı əmələ gəlir. Canımız Megadethin yaradıcısı Dave Mustaine də orijinal metallicanın üzvü idi. Bu albomdakı "jump in the fire", "phantom Lord", "metal militia" və "the four horsemen" tracklərinin rifflərini yazmışdı. Horsemenin adı əslində "the mechanix" idi və bildiyimiz mahnıdan daha sürətli idi. Daha sonra albomun recorduna 1 ay qalmış Mustaine dayı metallicadan qovulur və möhkəm şəkildə "obijnik" qalaraq Megadeth əfsanəsini qurur. "mechanix" trackini də özünün ilk "killing is my business" adlı albomuna qoyub intiqamını alır. (Ki zatən mahnının literal yaradıcısı odu və əvvəlki qrupu panic ilə bunu ifa edibmiş) Yaxşı da edib çünki iki möhtəşəm qrupu qazanmışıq. Mustainenin yerinə də kim gəlsə yaxşıdı? Bizim bu məşhur Wah-wah Kirk hammett. 1 ay ərzində Satriani kimi ifa etmək üçün Mustainenin sololarını güc-bəla öyrənir. Özündən əlavələr də edir. Albomun açılış tracki "hit the lights" elə Metallicanın tarixdə ilk record etdiyi mahnı olur. Bundan qabaq bu, James Hetfieldin əvvəlki qrupu "leather charm"da da ifa etdiyi mahnı olub. "seek and destroy" isə 2003-dən bu yana 70 faiz olaraq konsertlərin son tracki olur. Anesthesia rəhmətliyin əla bass solosudu, amma ömrü kimi yarımçıq təsir bağışlayır. Albom ümumi olaraq, türklər demiş "çiğ"di. Hetfield əminin səsi bildiyin Punk rock vokalıdı. Sanki crossover thrash, hardcore punk üslubundadı. Metallicanın ilham aldığı Motorhead, killing joke, ramones, venom və misfits qruplarından bunu anlamaq olur. Nwobhm cərəyanından iron maiden və diamond head-i, heavy metalın banisi olan black sabbath-ı da bəzi tracklərin soundunda tapmaq olar. Və nəzərə alın ki, adamlar belə bir şeyi 20-21 yaşlarında yaradıb. Bundan sonrakı "ride the lightning" albomunda isə elə bil qrup olgunlaşmağa başlayır və bu ilk recordun "raw" tonuna bir daha yaxınlaşmır. Bəlkə də kill 'em all xətti ilə davam etsəydilər load və reload kimi mediocre albomlar ortaya çıxmazdı. Bir tərəfdən də bu soundda getsəydilər Ride the lightning, master of puppets və and justice for all kimi şahəsərlər də olmazdı. Nəticə olaraq, əfsanə qrupun əfsanə albomudur. Gedin və 40-cı il şərəfinə bir də dinləyin əziz metalhead qardaşlarım və bacılarım.
Əsasən neon rənglərdən istifadə olunan mikrojanr. Tərkibində electronic, synthwave, glitch art, pop art, antik roma və yunan büst və heykəlləri, 80-cı illər, 90-cı illər, vhs kasetlər və s olan dəryadır bu. 1982-ci il istehsalı olan tron filminə mənbəsi gedib çıxır. Escape from new York, robocop və terminator filmləri də vaporwave üçün digər mənbələr sayılır. 2010-cu illərin əvvəlində yaranan bu mikrojanra yapon animeləri və a e s t h e t i c s soundlu ambient qrupları da öz töhfələrini verib.
Öz şəxsi təcrübəmi də deyim. Mən bu vaporwavenin hərtərəfli incəsənətini dinləyəndə, baxanda özümü çox qəribə hiss edirəm. Sanki 1980-cı illərdə Ssri-də xoşbəxt ailə həyatı yaşamışam. Və ya 1980-cı illərdə ABŞ-da əyləncəli gəncliyim keçibmiş kimi hiss edirəm. Amma faktiki olaraq o illərdə mən yox idim. Bu məncə bir fenomendi. Bəlkə də yaşamadığım dövrləri sanki yaşayıbmış kimi hiss etməyim ağır nostalgiya hissindən yaranır. Adını qoya bilmirəm bu vəziyyətin.
Bəzi nümunələr də verim:
12 mart 1922 - 5 dekabr 1936-cı illər ərzində mövcud olan, yeni yaradılan SSRi-ni formalaşdıran dövlətlərdən biri və Rusiya sfsr üçün bir o qədər vacib əhəmiyyətə malik 3 sovet respublikasının birləşməsindən yaranmış federasiya. Bu dövlət yaranana qədər Qafqazdakı hər 3 ölkə sovetləşsə də, yenə də aralarında keçmişdən qalan milliyətçi konfliktlər qalırdı. Misal üçün, 1918-ci il mart qırğınları, eyni ildə ermənistanın Lori bölgəsi üçün Gürcüstana elan etdiyi müharibə, 1920-ci ildə Qarabağda gedən Azərbaycan - ermənistan döyüşləri, Şimali Qafqaza sıçramış qırmızılar - ağlar vətəndaş müharibəsi və s. (bunların hamısı haqqında entry yazmağı planlaşdırıram. Lakin araşdırarkən, müxtəlif mənbələr və bunların müqayisəsi ilə obyektiv məlumatlara çatmaq vaxt aparır.) Federasiya bu millətçi üsyanların qarşısının alınması, 3 Qafqaz dövlətinin həm bir-biri ilə, həm də Rusiya sfsr ilə dağılmış iqtisadi əlaqələrinin bərpası və ümumiyyətlə Qafqazın idarə olunmasının sadələşdirilməsi üçün Vladimir leninin də dəstəklədiyi qərarla, martın 12-də hər 3 ölkənin kommunist partiyasının rəhbərliyinin iştirakı ilə Tiflisdə keçirilən konfransda yaradılmışdı. Federativ dövlətin tərkibinə Azərbaycan ssr, Naxçıvan mssr, dağlıq Qarabağ mv, Gürcüstan ssr, Abxaziya ssr, Acarıstan mssr, Cənubi Osetiya mv və Ermənistan ssr daxil idi. Paytaxtı Tiflis şəhəri olub. Ölkənin ilk kommunist partiyasının baş katibi məşhur bolşevik olan və rəvayətə görə Nəriman Nərimanovu yarpaq dolması ilə zəhərlətdirib öldürən qriqori orconokidze olmuş, son baş katibi isə stalinin yaxın dostu və dövlət işlərində ona kömək etmiş, haqqında bir çox şayiə yayılmış lavrenti beriya olmuşdur. Demək olar ki, var olduğu dönəmdə ölkəni elə gürcü bolşeviklər idarə edirdi. 1936-cı il yeni qəbul olunmuş Ssri konstitusiyasına əsasən, ittifaqın yeni formasında federasiya ləğv edildi və onun əvəzinə 3 respublika ayrı-ayrı dövlət kimi qəbul olundu. Ölkənin bayrağı klassik sovet dövləti bayrağı olsa da, gerbi həqiqətən də dizayn olaraq möhtəşəmdir.
1953-cü il təvəllüdlü, sabo ləqəbli, marksist-leninist təşkilat olan dev-sol militantı. Milliyətcə kürd olub. Universitet vaxtlarında dev-genç üzvü idi və 1976-da bir sıra yoldaşları ilə dkd (devrimci kadınlar derneği) adlı qurumu qurub. Elə özü bu qurumun rəhbəri olan sabahat, zavodlarda, fabriklərdə və gecəqondularda qadınlar arasında ideoloji fəaliyyət aparıb. Dev-sol təşkilatına keçəndən sonra artıq silahlı propaqanda üsuluna keçir. Ümumiyyətlə həmin dönəmə baxsaq sağ-sol söhbətlərini qızışdıranların, dönəmin iqtidarı MC hökuməti, mhp-nin ülkücü kommando kampları və ölkədə cirit atan cia-kgb casuslarının olduğunu görərik. Sol hərəkatı o qədər təzyiq altında saxlamışdılar ki, artıq marksist təşkilatlar məcburiyyətdən silahlı yola əl atmışdılar. Və sonrası da məlumdu. 12 sentyabr 1980 hərbi çevrilişindən sonra ölkədə demək olar ki, 90 faiz sol təşkilat məhv edilir. Dev-sol isə necə olursa, bütün bunlardan sağ çıxır (no pun intended) və fəaliyyətinə zəif də olsa davam edir. Sabahat da 1983-cü ildə dev-solun mərkəzi Komitəsinə seçilir. Maraqlı məqam ondadır ki, bu qadını 22 illik fəaliyyətində polis heç vaxt tuta bilməyib. Həmişə nəsə bir yolla aradan çıxa bilib. Amma nə olursa 1992-ci ildə olur. Polis bu dəfə də aldığı bir xəbərlə təşkilat üzvlərinin yerini öyrənir və 16 apreldə istanbulun Çiftehavuzlar bölgəsində Sabahatın 2 yoldaşı ilə müvəqqəti olaraq qaldığı binanı və aralarında Sinan kukul da olmaqla daha 8 nəfərin qaldığı yaşayış məntəqəsini mühasirəyə alır. Lakin bu dəfə dev-sol üzvləri qaça bilmir. Sabahat isə balkondan polislərə "cəsarətiniz varsa gəlin" deyə qışqırır. Əməlli-başlı 1 gün müharibə kimi bir şey olur. Sabahatın qaldığı binanı dəlmə-deşik edirlər. Amma 3 nəfərə heç nə olmur. 5 mindən çox güllə və 50-yə yaxın qumbara ilə 3 nəfər ilə bacara bilməyən polis axırda məcbur olub jandarma qüvvələrini köməyə çağırır. Helikopterlərdən gülləsi qurtaranlara güllə verilir. Sabahat isə "heç vaxt məni müqavimət göstərmədən təslim ala bilməzlər" sözünə həqiqətən də əməl edir. 17 aprel 1992-də səhər saat 07:25-də nəhayət ki, polis və jandarma 3 nəfəri də öldürür. Ölümündən sonra tapılan telefon səsyazmalarında sabahatın davamlı digər binada olan 7 nəfəri və Sinan kukulu soruşduğu məlum olur. Demək olar ki, döyüşə-döyüşə hər 10 dəqiqədən bir onlardan xəbər alırmış. Sonda onların ölüm xəbərini də öyrənib, dev-sol mərkəzi Komitəsinə zəng edib, "narahat olmayın, bütün sənədləri yandırmışam, buradan heç nə tapa bilməzlər" dediyi də aşkarlanır. Ölümünə qədər onu sabo kimi tanıyırdılar və yalnız ölümündən sonra onun dev-sol rəhbəri dursun karataşla evli olduğunu öyrənirlər.
Həmin o məşhur foto:
Vəsiyyətinə görə, dev-sol bayrağı ilə basdırılarkən:
Əməliyyatın ertəsi günü qəzetdə verilən xəbər (səhv etmirəmsə, hürriyyet olmalıdır):
Nə deyildiyi qədər pis, nə də deyildiyi qədər yaxşı dövlət ittifaqı olub. Məsələyə Qarabağ hadisələri fonunda obyektiv baxmaq lazımdır əslində. Keçmiş baş katib əbdürrəhman Vəzirovun dediyinə görə sonralar Ermənistanın ilk prezidenti olacaq levon ter petrosyan ittifaqdan ayrılmaq üçün ilk öncə qondarma soyqırım məsələsini ortaya atdı. Lakin Moskva bunu dərhal sezərək "soyqırım" söhbətini qəbul edib hərəkatın marağını itirdi. Daha sonra ermənistanda olan nüvə elektrik stansiyasını və ən böyük kimya zavodunu bağlamağı tələb etdilər. Səbəb kimi də erməni genofonunun məhv olmasının qarşısını almaq kimi bir anlayışı ortaya atdılar. Ssri kimi dövlətdə 15 Respublikanın bütün zavod və fabrikləri hamısı bir-birindən asılı idi. Lakin bu təklifi də Moskva qəbul edib zavodları bağladı. Daha sonra isə Qarabağ söhbətini ortaya atanda Moskva bunun artıq ağ olduğunu, dağlıq Qarabağın azərbaycan ssr-nin tərkib hissəsi olduğunu və bu separatizmin ümumittifaq və Azərbaycan ssr konstitusiyasına zidd olduğunu bildirdi. Lakin ermənilər konstitusiya falan hərləmirdilər. Sonda hadisələr deportasiya, zorakılıq və qırğınlara gətirib çıxartdı. Thomas de waalın Black Garden kitabında dediyi kimi, Moskva hər iki tərəfi də bu mövzu barəsində dialoqa çağırmadı və tarixindəki ən böyük səhvlərdən birini etdi. Ümumiyyətlə bu kitabın bizdə, öz dilimizdə tərcümə olunması lap məəttəl qalınası bir şeydir. Çünki çox obyektiv baxıb. Onu da bilmək lazımdır ki, 17 mart 1991-də ssridə referendum keçirilir və sual belə qoyulur: SSRi-nin hər hansı bir vətəndaşın haqq və azadlıqlarının tam olaraq qarantiya altına alınacağı bərabər və suveren respublikaların yenilənmiş və reformasiya edilmiş bir ittifaq kimi qorunmasını lazımlı bilirsiniz? Hə və ya yox səsləri verilən bu referendumda qarabağa iddia edən və bəyənmədiyimiz ermənilər bir respublika olaraq, Gürcüstan, Latviya, Litva, Estoniya və Moldova ilə birlikdə ümumiyyətlə iştirak etmirlər. Ancaq bir il bundan qabaq Bakıda 20 yanvar hadisəsi başına gələn, partbiletlərini cırıb yandıran və azadlıq istəyən bir xalqın yaşadığı ölkəmizdə 2709246 hə cavabı çıxdı. Bu da ölkəmizdə 94.12 faizin ittifaqın qalması üçün verilən səs demək idi. Bunun müqabilində Moskva 30 aprel - 15 may 1991 tarixləri arasında Ssri din işçiləri və bizim omonun birgə olaraq apardığı Çaykənd əməliyyatı keçirir. Passport yoxlamaq adı ilə Qarabağın Şuşa, Xocavənd, hadrut, Goranboy rayonlarında, Ermənistanın gorus, tavuş və noyemberyan bölgələrində ermənilərin həmin ərazilərdən deportasiyası baş tutdu. Hətta erməni silahlı qüvvələri ilə silahlı atışma falan da olur. Yəni Moskva bizim hə cavabının müəyyən şəkildə qarşılığını verdi. Ssri dağıldıqdan sonra və Qarabağ müharibəsi başlayandan sonra olan xronikada ümumiyyətlə ssrilik bir şey yox idi. Rusiyada ən qatı qorbaçov və kommunizm əleyhdarlarından biri olan və eyni zamanda da alkaşın biri olan yeltsin hakimiyyətdə idi. Qarabağda qalan keçmiş sovet ordusunun silahlarını da kim çox pul və ya araq verirdisə o alırdı. Sözümün canı odur ki, biz o vaxt mərkəzə daha sadiq idik. Bunu o vaxtın tarixi barədə yazan bütün müəlliflərin kitablarında görmək olur. ittifaq onsuz da dağılacaqdı. Amma Qarabağ məsələsini keçmişdə olduğu kimi həll etmək əvəzinə pox edib bizə dərd qoydular.
35 il bundan qabaq bu gün çıxmış Metallicanın ən komplike və progressive metal nümunəsidir bu şahəsər. Mənim də ən sevdiyim Metallica albomudur kendileri. Düzü bir çox mənbə albomun çıxış tarixini 25 avqust 1988 kimi qeyd edib. Bəziləri 28 avqust, bəziləri 6 sentyabr. Amma mən rəsmi saytda yazılan tarixə istinad edib yazıram entryni. Sözlərlə təsəvvür edilə bilməyəcək bir recorddur bu. Bir çoxuna görə də Metallicanın son mükəmməl albomudur. Düzdü bu biraz aşırı fikirdi. Amma həqiqətən də bu albomun üzərinə çıxa bilmədi qrup. Pik nöqtəsi budur. Ümumiyyətlə 1986-1990 Metallicası hərtərəfli olaraq əjdaha idi. Əfsanəvi 89 Seattle konserti buna sübutdur. Cliff Burton abimizin olmadığı ilk işdir. Onun əvəzinə hardcore metalhead, bundan əvvəl Flotsam and jetsamın üzvü olan Jason Newsted bas gitarada ifa edib. Hamının bildiyi kimi albomda Jasonun bass trackləri sıfır kimi bir şeydir demək olar ki. Konkret ayıb ediblər yazığa. Günahkar da əlbəttə ki, lars xiyarıdı. Recordun son miksində Steve Thompsona basın səsini qısmağı, əvəzində isə drum-ın səsini artırmağı deyir və olan olur. Amma Allah var lars bu albomda əjdaha kimi ifa edib. Justice-dən st. Anger-ə. Hardan hara. Heyf. Nəysə keçim əsas məsələyə.
1) Blackened. Mahnının əsas riffini yetim Jason yazıb. intro reverse edilmiş qaydada ifa edilir Və mahnının atmosferinə uyğun qaranlıqdadı. Bunu tərsindən miksləməyi də Newsted əmi təklif edib (Nankor Metallica). Mahnı o dönəmdə Ssri və ABŞ-ın arasında nüvə təhlükəsi məsələsinin yenidən gərginləşdiyi üçün yazılıb. dünyanın rənginin qaranlığa qərq olmasından, ana təbiətin məhv olmasından bəhs edir. Mənim ən sevdiyim Metallica mahnısıdır bu arada.
2) ...and justice for all. Adından da bəlli olduğu kimi ədalət mövhumundan və bakirə, gözləri bağlı Lady Justice-in zorlandığından və dünyada baş verən ədalətlə bağlı aktual problemlərdən danışır. O qədər qarışıq rifflərdən ibarət olub ki, qrup ilk dəfə 2007-də canlı ifa edib.
3) eye of the beholder. Mahnı söz azadlığının olmasına baxmayaraq ABŞ-ın əslində o qədər də azad bir yer olmadığını deyir. Kirkin atdığı son solo insana əla hisslər yaşadır.
4) One. Metallicanın öz prinsiplərini pozub ilk video klip çəkdiyi mahnıdır. Bir əsgərin müharibədə minaatan zərbəsindən səsini, görmə qabiliyyətini, eşitməsini, ayaqlarını, əllərini itirib öz zehnindəki fikirlərin səsləndiyi track. Sözün əsl mənasında adamın tüklərini biz-biz edən epic əsərdir. Həmçinin qrup ilk Grammy mükafatını bu mahnıya borcludur.
5) the Shortest Straw. Mahnı 50-ci illərdə Joseph Mccarthy adlı senatorun qabağına gələn random insanları kommunistlikdə günahlandırması və istəklərinə ən qısa yoldan çatması haqqındadı. Ümumi olaraq mccarthyism bir insanın istəyinə çatması üçün hər cür cındırlığı etməsi hadisəsidir.
6) harvester of Sorrow. Bu isə içki içən və narkotik qəbul edən atanın sonda öz ailəsini bunların təsirində öldürməsi haqqındadır.
7) the frayed ends of sanity. Ən çətin və demək olar ki, konsertlərdə 2-3 dəfə çalınan Metallica mahnısıdır. Bipolar və paranoid bir şəxsin ağlını itirməsindən danışılır.
8) to live is to die. Rəhmətlik Cliffin anısına yazılmış instrumental hüzn abidəsi. Sonda Hetfield əmi Burtonun yazdığı şeiri səsləndirir.
9) dyers eve. Və nəhayət sonuncu trackdə isə James uşaqlığındakı travmalara görə ailəsini günahlandırır. Atası ailəsini tərk etmiş, anası isə James yeniyetmə ikən vəfat edib. Albomun Ən Thrash parçasıdır.
Ümumi olaraq baxsaq 10 out of 10 albomdur. Metallicanın kulminasiyasıdır. Dinləyin, dinlətdirin.
Əla yağıb. Mikrorayonun bütün camaatı zeytunluqda əməlli-başlı şellənirlər. Qarda üzənlər, qar adamı adı ilə mutant bigfoot düzəldənlər, başına kitab əvəzi qartopu qoyub gəzən gələcəyin modeli olmaq istəyənlər, bir-birinə qar yedizdirən cütlüklər, təkbaşına siqaret çəkib gəzən yalnızlar, bir sözlə hamı çöldədi. Hamı bu qarın həsrətini çəkirmiş içi mən qarışıq. Quru və küləksiz hava, narın yağan qar, ağızdan çıxan buxar, qarın üstündə oturub yatan ağ pişik. Əladı hər şey. Adamın içindən lap özünü öldürməsi gəlir. Əsl intiharlıq havadır. Amma mən isti bir çay içəcəm. Və müvəqqəti də olsa zövq alacam. Neçə belə qarlı günlərə.
insanların siyasi mövqeyini 70 suallıq test ilə təxmin edən veb sayt. Github əsaslıdır. Adından da bəlli olduğu kimi 8 dəyər əsasında siyasətin hansı tərəfində olduğumuzu bizə bildirir.
4 kateqoriyaya 2 dəyəri bölüb testin sonunda hansının neçə faiz olduğunu da göstərir.
1. iqtisadi olaraq bərabərlik və bazar iqtisadiyyatı.
2. Diplomatik olaraq milliyətçilik və beynəlmiləllik.
3. Sivil olaraq liberallıq və avtoritarlıq.
4. ictimai olaraq ənənəvi və elmi.
Əlbəttə tam dəqiqliyi ilə aydınlaşdıra bilməsə də, şəxsin fikirlərinə oxşar bir şeylər tapıb çıxardır. Şəxsən özüm əvvəllər 2-3 dəfə edib, solçu populist falan çıxırdım. Amma bugünkü halda dövlətçi sosialist çıxdım.
Özünü bir qadına obsessiv dərəcədə bağlayan kişilərin düşdüyü sindromdur. Sindromun yaranmasının dərinliyinə getsək, bunun səbəbkarının valideynlər və media olduğunu görmək olar. Uşaqlıqdan oğlanlara bütün qadınların mələk olduğu, səbr edib bütün uğurları əldə etdikdən sonra isə həmin mələyin "özünün ona gələcəyi" fikri beyinlərinə yeridilib. Halbuki bu ən böyük mifdir. Bu mifologiyanın bir hissəsi də türklər demiş "ruh eşi" yalanıdır. Kimsə bilərəkdən və ya bilməyərəkdən bu söhbəti açsa sizə mifi satır. Tək, bir, ruh eşi ya da adına hər nə deyirsinizsə deyin, boş söhbətdir. Çöldə sizin və mənim üçün bir çox xüsusi insan var. Əmin olun ki, tək deyil. Sadəcə ruh eşi ölən və ya ondan ayrılıb həyatına davam edən, yenidən evlənən insandan soruşsanız bəs edər. xülasə odur ki, kef edin, bir adama ilişib qalmayın, həyatınızı çürütməyin. entryni sevdiyim bir aforizmlə bitirirəm: "There are some good ones and there are some bad ones, but there is no one".
Məsələyə dərindən baxsaq məntiqli prosesdir. O qədər tanışım var ki, universitet və məktəb vaxtlarında bir birini seviblər. Amma evlənəndən sonra bir sıra şiddətli anlaşmazlıqlar olub və nəticədə boşanıblar. Amma bəzi dostlarım görücü üsulu ilə evlənib və indiyə kimi də xoşbəxt həyat yaşayırlar. O ki qaldı, tərəflərin bir birinin üzünü görmədiklərini iddia etmək ən azından bu zəmanədə ağ eləməkdir. Bakıda bu iddia əsassızdır. Hələ mən sevgini, məhəbbəti, zırtı, pırtı bir qırağa qoyuram. Nə qədər bu insanlara demək olar ki, ay oğul, sevgi sənin hormonlarının bir anlıq cuşa gəlməsindən başqa bir şey deyil. Əsas qarşılıqlı hörmət, səmimiyyət və sadiqlikdir. Bunlar olandan sonra görücü üsulu ilə evlənməyin heç bir problemi yoxdur. Şişirildiyi qədər qorxulu hadisə deyil bu. Əksinə tərəflər bir birinə uyğundursa o qədər yaxşıdır. Onlar bir birini bəyənən kimi dərhal evlilik olmur hörmətli yazarlar. Tanışlıq müddəti olmalıdır. Ən az 6 ay. Hər iki tərəf özlərini bu müddətdə tanıdıqdan və evliliyə uyğun olduqlarını tam dərk edəndən sonra Allah mübarək eləsin.
kqb-nin mütləq şəkildə əli olduğu hadisələr. 1988-ci ildə baş verən azərbaycanlıların deportasiyasından sonra azərbaycan - ermənistan münaqişəsi daha çox qızışmağa başladı. 20 yanvara gedən yol 1989-cu il 31 dekabrda başladı. iran - sovet sərhədləri dağıdıldı. yeni ildən sonra sov.ikp rəsmi qəzetində bizə ekstremist və narkoman adı verildi. ssri aciz bir dövlət deyildi. bu sərhəd hadisəsinin qarşısını əlbəttə ala bilərdilər. sadəcə qarşıdakı töküləcək qanlara bəraət qazandırmaq lazım idi. 13 yanvarda da bakıda ermənilərə qarşı talanlar baş verdi. bu işdə əlbəttə kqb-nin rolu var idi. şəxsən mən bu talan söhbətlərinə inanmırdım. amma yaxın dostlarımın valideynləri belə şeylərin baş verdiyini təsdiqləmişdilər. hətta bakıda hansısa bir yaşayış binasının divarına "здесь живёт армянин" cümləsi yazılmışdı. 19 - undan 20 - sinə keçən gecə isə ordu rəsmən şəhərə daxil olmuşdu. hətta sumqayıt yolunda silahlı mübarizə də getmişdi. məntiqlə fikirləşsək o insanlar həlak olmaya da bilərdi. onsuz bu axır illərini bərbad yaşayan ittifaq özünüməhvə gedirdi. ancaq yenə də kqb burada da öz sözünü dedi. bəzi mənbələr 134, bəzi mənbələr 137, bəzisi isə 144 nəfərin şəhid olduğunu deyir. sayından asılı olmayaraq hamısı yad edilməyə layiq insanlardır.
heavy metal janrının bir qoludur. sound etibarilə extreme metala daha yaxındır. proqressiv və ritmik riffləri özündə əks etdirir. bu janrın digər fərqli tərəfi odur ki, ifa edilən gitaralar 6 yox, 7, 9 hətta 10 simli olur. bu janrda ifa edən bəzi qruplar (baxma: volumes), (baxma: polyphia), (bax: animals as leaders), (bax: meshuggah) və s. sifarişi verən: log
Progarchives.com
Proqressiv rokun əlifbasından tutun, adı-sanı bilinməmiş qruplara kimi hər bir şey barədə məlumat var. indiyə kimi burdan o qədər qrup kəşf edib dinləmişəm ki, sayı 50ni, 60ı keçər. Big 6 dən başqa da gözəl qruplar var. Ümumiyyətlə progu dinləyin, dinlətdirin. Bu da vəsilə olsun.
2021-2022 sezonu Türkiyə super liqasının çempionu. 2009-cu ildən tərəfdarı olduğum klub. Dəfələrlə sezonları bağlayıb, "eybi yox, gələn sezon nəsə etmək olar" dedirdən klub. 7-ci sinifdə oxuyarkən bəzilərinin beşiktaşın, bəzilərinin fenerbahçenin, bəzilərinin də galatasarayın azarkeşi olduğu mühitdə tək Trabzon azarkeşi idim. Hansısa bir reklamda görmüşdüm bu 4 klubun loqolarının bir yerdə olduğunu. Və 4cü klubun loqosu, rəngləri uşaq ağlımla çox xoşuma gəlmiş, çox ürəyimə yatmışdı. Bunda ola bilsin ki, 2006-cı ildən azarkeşi olduğum Barcelonanın da bir təsiri var. Çünki iki klubun da rəngləri eynidi. Azarkeşi olduğum andan hər bir imkanda oyunlarını, özetlərini izləməyə başlamışdım. Hər bir oyunu izləyə bilmirdim təbii ki. Ancaq digər 3ü ilə olan oyunları izləyə bilməsəm də, özetlərinə mütləq baxırdım. Bugünə kimi hər bir hüsranda əsəbləşdim, söydüm, küsdüm. Amma hər dəfə də geri qayıtdım. 2020 sezonu pandemiya və karantin olduğu üçün ümumiyyətlə futboldan soyumuşdum, marağı qalmamışdı mənə görə. Hətta euro 2020-ni gözləyirdim ki, futbola yenidən marağım artsın. O da ləğv edildi, 2021-də başladı. Sağ olsun italiya məni yenidən futbola çəkdi. (bu ilki dünya çempionatında olmamaları öz ayıblarıdı). Əgər marağım ölməsəydi, 2020-də ovuclarının içindən başakşehirə verdikləri çempionluğu tam konsentrasiyalı vəziyyətdə görsəm bilmirəm nə olardı. Amma bu il nəhayət ki, görə bildim. illa qazanacaqdılar. Və bu, bu il oldu. Bunda loser dedikləri adam olan Abdullah Avcının rolu böyükdür. Bunda prezident Ali Ağaoğlunun rolu danılmazdı. Bunda sezon başından planlı şəkildə, səbrli şəkildə həyata keçirilən transferlərin və onların oynadığı oyun böyükdü. Bunda illərdən bəri hər oyunda səsləndirilən rəhmətlik kazım Koyuncunun bəstələdiyi marşların rolu böyükdü. Və nəhayət, klubun tarixinin və bu tarixdən gələn inqilabçılığının rolu böyükdü. Trabzona "heç vaxt 4-cü klub olmayacaq, balaca şəhərin balaca klubudu" deyənlər həmişə var idi. Yenə də olacaqlar. Hətta indi də " bir 38 - 40 il sonra növbəti çempionluğunuzu görərsiz" deyənlər də var. Ola bilər. Növbəti çempionluq gələn sezon da gələ bilər, 5 sezon sonra da, 10 sezon sonra da. Hətta deyildiyi kimi 40 sezon sonra da. Amma bu mənim uşaqlıqdan bəri olan sevgimi dəyişdirməyəcək. Mən ömrümdə bir dəfə də olsa çempionluq gördüm. Əzmin, hirsin, səbrin nəticəsini gördüm. Azərbaycanda digər 3 klubun azarkeşlərinin sayının çox olmasına baxmayaraq, mənim 2009-dan bəri bu klubun tərəfdarı olmağım və sözlük nikimin belə o klubdan gəlməyi Trabzonsporun böyüklüyündəndir.
)
