badamcıq

badamcıqlar oval və ya yumru formada olan törəmələrdir. onların ölçüləri 1 mm-dən 2 sm qədər ola bilər.
limfa düyünləri orqanizmin immun sisteminə aiddir. onlar mikrobların, infeksiyaların və xərçəng hüceyrələrinin yayılmasına maneə yaradır. bu düyünlərdə xüsusi hüceyrələr limfositlər yaranır ki, onlar orqanizm üçün yad və təhlükəli maddələr və hüceyrələrin məhv edilməsində aktiv şəkildə iştirak edir.
orqanizmdə bir neçə limfa düyünləri qruplarlı mövcuddur. belə ki, limfa düyünlər dirsək büküşündə, qoltuq altında, diz büküşündə, qasıq nahiyəsində yerləşir. boyun nahiyəsində yerləşən limfa düyünləri baş və boyunu infeksiya və şişlərdən qoruyur.
qarın və döş boşluqlarında çoxlu sayda limfa düyünləri var. limfa kapilyarları bütün orqanlarda var.
bədənin hər hansı yerində limfa düyünlərin böyüməsi və iltihabı bu yerdə problemin olmasından xəbər verir. adətən limfa düyünün böyüməsinin səbəbi infeksiya, bəzi hallarda isə şiş olur.
limfa düyünün böyüməsi və iltihabı "limfadenit" adlanır. limfadenit irinli ola bilər. irinli limfadenitin əsas simptomları limfatik düyünün böyüməsi və ağrılı olması, bu yerdə olan dərinin qızarması, bədən hərarətinin yüksəlməsi, ümumi zəiflik. vaxtında müalicə olunmadıqda (cərrah müalicə edir) irinli limfadenit ağır fəsadlar verə bilər. bu zaman limfatik düyünün qişası yırtılır və burada yığılmış irin ətrafdakı toxumalara yayılır. buna fleqmona deyilir.
uşaqlarda limfa düyünləri daha tez-tez hallarda böyüyür. bəzən uşaqlarda limfa düyünləri uzun müddət ərzində böyümüş vəziyyətdə qalır. əksəriyyət hallarda bu heç bir ciddi problemin göstəricisi deyil və uşaqların immun sisteminin qeyri-yetkin olduğundan irəli gəlir. lakin hər halda uşaqda limfa düyünləri keçirilmiş xəstəlikdən sonra 1 ay ərzində böyümüş şəkildə qaldıqda onu pediatra göstərin.
kəskin respirator infeksiyası, tonzillit, diş absesi (irinli iltihab), uşaq infeksion xəstəlikləri (məxmərək, qızılca, su çiçəyi, parotit) və digər infeksion, bakterial xəstəlikləri zamanı limfa düyünləri böyüyür və iltihablaşır. bu zaman böyümüş limfa düyünləri yumşaq və əllədikdə bir qədər ağrılı olur.
insan sağaldıqdan sonra limfa düyünləri adətən öz normal ölçülərinə qayıdır.
limfa düyünlərin uzun müddət ərzində böyümüş vəziyyətdə qalması insanda brusellyoz, listerioz, mononukleoz kimi xəstəliklərin və qics-infeksiyanın əlaməti ola bilər.
bəzi hallarda böyümüş limfa düyünü xərçəng xəstəliyinin əlaməti ola bilər.
şiş xəstəlikləri zamanı xərçəng birbaşa limfa düyünləri zədələyə bilər və ya digər orqanlarda inkişaf edən xərçəng limfa düyünlərə metaztaz edir.
limfa düyünlərin şiş xəstəlikləri arasında ən tez-tez rast gəlinən limfoqranulematoz və limfosarkoma xəstəlikləridir. bu xəstəliklər zamanı limfa düyünlər 3-4 sm kimi və daha artıq böyüyür, bərk və əlləmə zamanı ağrısız olur.
döş və qarın boşluğu limfa düyünlərin xərçənglə zədələnməsini müəyyən etmək kifayyət qədər çətin olur.
limfa düyünlərin metastatik zədələnməsi müxtəlif xərçəng xəstəlikləri zamanı qeyd oluna bilər. şiş hüceyrələri limfanın axını ilə limfa düyünlərinə düşərək, burada çoxalmağa başlayır ki, nəticədə limfa düyünləri böyüyür.
daha tez-tez hallarda limfa düyünlərinə süd vəzi xərçəngi, melanoma, qalxanvari vəzi xərçəngi, dil və qırtlaq xərçəngi, düz bağırsağın xərçəngi, ağ ciyərin xərçəngi metastaz verir. bu zaman böyümüş limfa düyünü bərk və ağrısız olur.
qasıq limfa düyünlərin böyüməsi melanoma, vulva xərçəngi, düz bağırsağın xərçəngi baş verir. qoltuğaltı nahiyəsində limfa düyünlərin böyüməsinə süd vəzi xərçəngi, melanoma, limfoqranulematoz və s. səbəb ola bilər.
boyunun limfa düyünləri qalxanvari vəzi xərçəngi, qırtlaq xərçəngi, dil xərçəngi, limfoqranulematoz zamanı böyüyə bilər.
beləliklə, böyümüş limfa düyünləri çox ciddi xəstəliyin simptomu ola bilər. bu səbəbdən özünüzdə böyümüş limfa düyünü aşkar etdikdə mütləq həkimə müraciət etmək lazımdır.

makedoniyalı isgəndərin gay həyatı

dünyanın böyük bir hissəsini əsarəti altına alan makedoniyalı isgəndərin homoseksual sevgisini
aristotel şagirdi isgəndəri belə təsvir edirdi: “o, yüksək mədəniyyətə və bitməyən marağa sahib, mahnı oxumağı, şəkil çəkməyi sevən, euripides’in tragediyalarını əzbərdən oxuyan gənc və güclü döyüşçüdür”.
atası filipin də qadınlardan daha çox gənc oğlanlarla vaxt keçirirdi. hətta o, keçmiş məşuqu və mühafizəçisi olmuş gənc oğlan tərəfindən öldürülüb.
isgəndər öz uşaqlıq dostu və bərabər dərs aldığı hephaistion’a (efestion'a) aşıq olur və onu ömrünün sonunacan sevir. hətta məşhur yunan şairi homer onlar haqda “patroklos akhilleus üçün kim olubsa, efestion da isgəndər üçün o olub” yazmışdır.
haqlarında dedi-qodulara son qoymaq üçün isgəndər özünə və efestiona siyasi evliliklər təşkil etmişdir. hətta efestionun dünyaya gələn övladlarını öz qardaşı oğulları elan etmiş, bununla da onlara sərhədsiz imtiyazlar vermişdir.
efestion hindistandan dönüş zamanı zəhərlənmiş və qızdırmadan ölmüşdür.bu ölüm isgəndəri çox sarsıtmış, 3 gün yemək yeməmiş, imperiyada rəsmi olaraq yas elan etmişdir. fars adətlərinə uyğun olaraq, saçlarını kəsmişdir. mənəvi əzabları bitməyən isgəndər efestionun həkimlərini edam etdirmiş və cəsədinin yanında yatmışdır. bütün bunlar isgəndərin efestionu necə böyük məhəbbətlə sevdiyini göstərir.
efestionun ölümündən bir il keçməmiş isgəndər də xəstələnib dünyasını dəyişir. həmin bir ildə isgəndər ürəyində efestionun yerini doldurmaq üçün bagoas adlı iranlı xədim oğlanla münasibətdə olur. çox gözəl görünüşü ilə isgəndərin qəlbinə yol tapan bagoas onun yatağını da paylaşmışdır. məhz həmin oğlan ilk dəfə 32 əsgər arasından yunanlı və makedoniyalı olmamasına baxmayaraq, “trierark” rütbəsini almışdır.
oliver stone’nun rejissorluğuyla çəkilən, baş rolarında colin farrel, angelina jolie’nin rol aldığı məşhur “alexander” filmində də isgəndərlə efestion arasındakı sevgi təsvir edilb.

müəmmər əl-qəddafi

bu "günahlar"-ına görə edim edilen lider
1. benzin sudan daha ucuz idi. 1 litr benzin - 0,14$
2. yeni ailə quranlara ev almaq üçün 64 000$ pul verilirdi.
3. təhsil və tibb tam pulsuz idi.
4. hər ailə üzvünə görə dövlət 1 000 $ qrant ödəyirdi.
5. işsizlər üçün hər ay 730 $ maddi yardım olurdu.
6. nato-nun bütün hərbi bazalarını bağlatdırdı.
7. tibb bacılarının aylıq məvacibləri 1 000$ idi.
8. dünyaya gələn hər bir körpə üçün 7 000$verilirdi.
9. şəxsi biznesin qurulması üçün hər birşəxsə 20 000$
10. böyük məbləğdə vergilər qadağan olunurdu.
11. xaricdə təhsil və təcrübə keçmək dövlətin hesabına.
12. çoxuşaqlı ailələr üçün geyimlər, ərzaqmalları çox aşağı qiymətlətlə satılırdı.
13. vaxtı keçmiş qida məhsullarına görə böyük məbləğdə cərimə və hətta həbs cəzası.
14. dövlət hesabında olan apteklərdə dərmanlar pulsuz paylanırdı.
15. vaxtı keçmiş, saxta və istifadəyə yararsız dərmanlar satana ölüm cəzası.
16. ev pulu (yəni ev pulu adlı vergi) ləğv olunmuşdu.
17. yerli əhali elektrik enerjisinin vergisindən azad idilər.
18. spirtli içkilərin istifadəsi və satışı qadağan idi.
19. maşın və ev almaq üçün əldə olunan bütün kreditlər faizsiz idi.
20. daşınmaz əmlak agentliyi deyilən heç bir qurum yox idi.
21. maşın almaq istəyənlər üçün dövlət 50% endirim edir, polislər üçünsə bu endirim 65% təşkil edirdi.
22. o dövlətin başına keçən zaman bütün xarici şirkətləri dövlətdən çıxartdı və biznes qurmaq istəyən yerli
camaatdan bəzilərinə verdi.
yalnız qəddafinin dövründə liviyanın qaradərili əhalisi azadlıq əldə etdilər. onun
idarə etdiyi 40 il ərzində liviya əhalisi 3 dəfə artdı. uşaq ölümləri 3 dəfə azaldıldı. (abort, yetimlər evinə atma, uşaqlara qarşı şiddət azaldı.) insan ömrünün normal yaşama həddi 51,5 ildən 74,5 ilədək artırıldı.

orta yaşlı nəsil

əksəriyyəti gəncləri qınayıb qısqanmaqdan, özlərilə öyünməkdən başqa heç bir işə yaramayanlar. ən çox işlətdikləri ifadə "mən sənin yaşında olanda". onların hamısını yığıb bir söz demək istəyirəm sən mənim yaşımda olanda pox da olmamısan. bir pox olsaydız indi bu cəmiyətdə yaşamazdıq. həmişə səslərini çıxarmaqdan qorxan aciz insan olanlar indi gəncləri qınayır. bu yaxınlarda həmin mən deyən biri ilə sumqayıtda parkın yanında parkovka elədik. stayanshik cavan oğlana ayə sizin əlinizdən bezmişik deyib ona 20 qəpik vermədi , hələ mənə də üzünü çevirib belə adamları qovmaq lazımdı, asan pul qazanırlar, sonra bakıya şəhərə gələndə həmişə pulsuz parkovka elədiyi adi küçədə quraşdırılan parkovka aparatına 1 manat ödəyəndə dilini lazımı gələn yerinə soxsa da mən dilləndim. dedim ay dayı bayaqkına 20 qəpik vermirdin yazıq cavan oğlan idi hələ 20 qəpik vermədiyin üçün fəxrlə mənə özünü də göstərirdin indi burda nə yaxşı heç səsin çıxmadan 1 manat verdin. dedi ay bala bunlar da qansızdılar amma dövlətlə dövlətçilik eləməyəcəm ha. daha heç nə demədim. istər avtobusda istər parklarda hər yerdə bütün orta yaşlı 45 yaşdan yuxarılar gənclərə nifrət, əsəb, hirslə baxır. "avtobusda mənə yer vermədi" , yaxşı edir vermir . sənin o 20 qəpiyi vermədiyin oğlandı elə sənə yer verməyən. soyuqda stayanshiklik edib bəlkə də sənin kimi 4 nəfərə baxan oğlandı. vay o gündən ki bədənivə bir döymə elətdirəsən, vay o gündən ki bir az fərqli geyinəsən, bir az cəmiyət içində hakimiyətin əksinə danışasan. fərqli olmağından utanacaqlar, azad fikirli olmağından qorxacaqlar.

balacalaşan yolka nədən xəbər verir

bu il tarqovuda gözümdən qaçmayan yeganə şey hər il bəzədilən böyük yolkanın bu il kiçik zövqsüz bir yolka ilə əvəz olunması oldu. anlamadığım bir şey var ki, hər il b u yolka bəzədilir yığışdırılır sonrakı il yenə bəzədilirdi. burda iki nəticəyə gəlirəm
1. hacıbala yolkanı bağ evinə aparıb. hacıbaladan nə desən çıxar. uşaq təbiətli adamdı. aparsa da aparar.
2. gələn il yolkamız kimi gəlirlərimiz kəskin azalacaq. daha inandırıcı bir varianttdır. dövlət deyir yolkamız da kiçilir, ilə necə girəriksə eləcə də davam edərik. axı 2016 asan il olmayacaq deyə bəyanat eləmişik.
yeni il abu havasını sevən bir insan kimi hər il evdə yolka bəzəyərdim, evi qəşəng işıqlarla doldurardım. bu il heç nə etmədim çünki abu hava yoxdu. gələn il aclıq olacaq

cem yılmazdan kareler

mən balaca olanda çox axmaq idim.

bacımdan soruşmuşdum ki, necə olur heç həyətə düşmək istəmirsən? o da cavabında demişdi ki, adamlar böyüyəndə həyətə düşmək istəməzlər. bir neçə il böyüyüb böyümədiyimi başa düşmək üçün öz özümdən soruşurdum ki həyətə düşmək istiyirəm ya yox.

anam kişilərin cinsiyyət orqanını "pipi", qadınlarınkını "qutu" adlandırırdı. o zamanlar da trt də cenk korayın apardığı "tele qutu" deyə bir yarışma var idi. yarışmaçılar "xeyr cenk bəy,mən qutumu açmaq istəyirəm deyəndə tez otaqdan qaçaraq ayrılırdım "
səhər duranda ağlımın hələ də yerində olduğunu yoxlamaq üçün 2+2 və ya 3+2 kimi toplama əməlləri eliyərdim.düz tapanda sevinərdim.

maşını geri sürmək üçün beynimdə "arxaya vermək" anlamı yox idi. sürücü əlini oturacağa qoyub başını arxaya çevirəndə maşın avtomatik geriyə qədər deyə düşünürdüm.

dayım oğlu mənə demişdi ki dondurma satanlar dondurmanın iti uc hissəsi ilə qulaqlarını qarışdırırlar. inanmışdım. hələ də dondurmanın uc hissəsini yemirəm .

qardaşımla müharibə oynuyurduq. o həmişə osmanlı olurdu. mən isə bizans. məni o ki var döyürdü. amma mən elə bilirdim ki, vətən üçün böyük bir iş görürəm. ona görə heç səsimi çıxartmırdım.

madonna ilə maradonanı bacı qardaş bilirdim. öz özümə deyirdim ki, ataları nə xoşbəxtdi. bir uşağı musiqi kraliçasıdı, o bir uşağı futbol kralı.