effektiv altruizm

Başqalarına yardım etməyi əlimizdə olan resurslardan ən səmərəli şəkildə istifadə edərək reallaşdırmağı təbliğ edən sosial hərəkat/fəlsəfə. Tutalım əlinizdə 100 manat var və bunu xeyriyyəyə xərcləmək istəyirsiniz. sadəcə misal olaraq deyirəm, Bu 100 manatı inkişaf etmiş (yəni xərclərin daha çox olduğu, sizin pulunuzun dəyərinin daha az olduğu) bir ölkədə fəaliyyət göstərən hansısa animal rights qrupuna bağışlaya bilərsiniz. tutalım bu qurum pulu o qədər də effektiv xərcləmir, dəqiq hesabat vermir, nə isə axırda bu 100 manat 1 küçə heyvanı üçün 1 illik sığınacağa çevrilir. Əlbətdə, yaxşı işdir və nə isə etmək heç nə etməməkdən yaxşıdır, amma resurslar limitli olduğu üçün, bu pulu daha effektiv xərcləmək haqqında fikirləşmək lazımdır. Tutalım həmin 100 manatı siz afrikada malariyaya qarşı mübarizə aparan, gördükləri iş tədqiqatlara əsaslanmış, hər il hesabat verən və effektivliyə önəm verən bir quruma bağışlayırsınız və bu 50 nəfər üçün malariya vaksininə çevrilir. Hansı variant daha yaxşı seçimdir? Effektiv altruizmə görə 2ci variant. Gördüyünüz kimi bu utilitarianizmlə əlaqəlidir.

kimsə deyə bilərki yox mənim üçün heyvan həyatı daha vacibdir. Ok, olsun. Amma burada da effektiv altruizm deyir ki o pulu ondan ən yaxşı istifadə edəcək yerdə xərcləməlisən, yəni tutalım həmin pulu daha az inkişaf etmiş bir ölkədə, daha yaxşı iş görən bir quruma bağışlayırsan və bu 10 heyvan üçün sığınacaq deməkdir. Yenə də seçim birinci yox, bu variantdır. Effektiv altruizm hər hansısa görülən bir işin real faydasının ölçülməsi və əsaslandırılmasına önəm verir. Bu sizin hisslərinizə yox, faktlara əsaslanmalıdır. Bəlkə siz effektiv olmayan quruma pul bağışlayanda özünüzü daha yaxşı hiss edirsiniz, bəlkə reklamları yaxşıdır və s, amma real nəticələrə baxmaq lazımdır.

givewell bir çox xeyriyyə/nonprofitlərin dəyərləndirilməsi ilə məşğuldur və hesabatlar hazırlayıb sizə pulunuzu ən yaxşı harada xərcləyə biləcəyinizlə bağlı təkliflər verirlər.

Əlbətdə, həmişə bu prinsiplərə görə qərar vermək mümkün deyil. Bu sizdən istənilmir də. Effektiv altruizmdən ümumi olaraq daha yaxşı qərarlar vermək üçün bir framework olaraq düşünmək olar məncə. Bəlkə siz sizə daha yaxın olan bir adama tibbi yardım almağa kömək edirsiniz, çox yaxşı, artıq o pulu başqa harada xərcləyə bilərdiniz deyə düşünməyəcəksiniz.

Uzun yazmağa həvəs olmadığı üçün bu linkləri verim entryni sonlandırım:

https://en.wikipedia.org/wiki/Effective_altruism

https://www.effectivealtruism.org/

https://www.givewell.org/

Əlavə: biraz pula fokuslanmış oldu bu entry, amma daha çox şeylərə aid edilə bilər, məsələn harada volunteer olmaq barədə seçim edərkən və s.

bunabirbax.com

Son bir neçə aydır mənim və 3 dostumun üzərində işlədiyimiz start-up. Deməli bizim prinsipimiz nədir. Bəlkə də çoxunuzun "denebunu" və ya "pitch me" dən xəbəriniz var. Biz də bunun Azərbaycan versiyasını hazırlamağa çalışırdıq.
Deməli siz bizim saytımızda qeydiyyatdan keçib, formu doldurursuz. Bu formda sizin gündəlik həyatınızla bağlı təxminən 40a yaxın sual var. Siz bu suallara cavab verdikdən sonra sadəcə gözləyirsiniz. Əgər formu dolğun doldurmusuzsa növbəti ayın əvvəlcədən müəyyən olunmuş günü sizə qutu göndəriləcək. Bu qutunun içində (bizim planladığımız) müxtəlif kosmetik, qida vasitələri var. Bu qeydiyyatdan keçən adamın xüsusiyyətlərindən asılıdır. Məhsulları istifadə etdikdən sonra məhsullarla bağlı öz düşüncələrini bizim saytımızda bölüşməlisiniz. Bölüşməsəniz növbəti aylarda sizə qutu verilməyəcək. Bu qədər sadə. Heç bir ödəniş, kart məlumatı tələb olunmadan pulsuz məhsul test edə bilərsiz. Bunun şirkətlərə də böyük əhəmiyyəti var. Həm insanların düşüncələrini əyani şəkildə görə bilərlər həm də bu onlara əlavə reklamdır(saytda bizimlə əməkdaşlıq edən şirkətlərin məhsulları göstəriləcək). Başqa tərəfdən, əgər sizin şirkətin yeni bir məhsul ideyası varsa onu bizə təqdim edib, istehsala başlamadan insanların bəyənib bəyənmədiyini bilə bilərsiniz. Həmçinin çox münasib qiymətə razılaşa bilərdik şirkətlərlə. Tv-yə verdiyi reklamın qiymətindən dəfələrlə ucuz amma daha effektiv.
Bəs nəticə nə oldu? Heç bir şirkət bizimlə işləmədi. Daha doğrusu əksəriyyəti ilə heç əlaqə saxlaya bilmədik. Bəzilərinin saytında yazılan nömrəyə zəng edirik, nömrə ya işləmir ya götürən olmur ya da başqa nömrə olur. "Danone Azərbaycan"ın nömrəsinə yığdıqda qoca bir xala götürüb bunun ev nömrəsi oldğunu dedi lol. "Veysəloğlu" nun nömrəsinə yığdıqda gözləyin, operator sizinlə əlaqə saxlayacaq deyir amma 1 dəqiqə gözləyirsən sonda əlaqə kəsilir, üstəlik kontur da çıxır. Ölkənin qabaqcıl şirkətləri ilə əlaqə saxlamağa çalışdıq amma heç biri qozuna da almırdı. Problem odu ki, şirkətlərin ünvanına gedirik, görüşmək üçün əvvəlcədən danışmalı olduğumuzu deyirlər. Amma zəngə cavab vermirlər, maillərə də geridönüş etmirlər. Bütün şirkətlər içində sadəcə "Engin LTD" bizimlə danışdı, prezentasiya hazırlayıb daha sonra gəlməyimizi dedi. Marketinq şöbəsinin sədri müdirlə danışmalı oldğunu dedi. Hələ də gözləyirik ki müdirlə svyaza çıxsın. Ölkədə marketinqin nə qədər bərbad vəziyyətdə olduğunu bir daha öyrəndik. instagram, tiktokda 15k takipçisi olan götü bədəninin yarısını təşkil edən qızlara sponsorluq edib, reklam verən şirkətlər bizimlə əlaqə yaratmır belə. Çünki sadəcə 4 nəfər 1ci kurs tələbəsiyik. Bu işə sadəcə öz təqaüdlərimizlə başlamışdıq. Problem isə bu deyil, arxamızda hansısa böyük vəzifəsi olan adam gəlsəydi, ya ofislərə avtobusla yox, "Q7" ilə getsə idik indi yəqin ki, işimiz hazır idi. Bu ölkədə qalmayacağımı bir daha dəqiqləşdirdim. Heç kim mənə burda qalıb ölkəni düzəltməyə çalışmaqdan danışmasın daha. Çünki normal yolla şəxsi biznesi qurmaq qeyri mümkündür, onu anladım. Eyni prinsiplə işləyən Türkiyədəki "Denebunu" 1 ildə 2 milyon yatırım almışdı. Ehh gedim ömrümün sonuna qədər mənə lazım olmayacaq universitet dərslərin oxuyum.

monika christodoulou

babe mahnısı ilə tanıyıb bəyəndiyim yunanıstanlı musiqiçi.
özgün bir səsi olduğunu düşünürəm, amma bəzi mahnılarını doğru seçmir bnc. daha böyük şeylər gözləyirəm səndən monikacım.

(youtube: )

ataya demək istənilənlər

2 il olacaq səni itirməyim.həmişə mənə görə nə qədər narahat olduğunu gizlətməyə çalışsan da, bilirdim.Oxuyurdum,tuturdum səni. Sən də cingöz biri olduğumu bildiyin üçün zarafata çevirirdin bəzi temaları, ciddi söhbətlərimizi. çox sevib hörmət elediyini də bilirəm. Başıma problem açdığım həmin məlum gün saxlanıldığım otağa qapıdan içəri girməyin gəlir herdefe gözlərimin önünə, soyuqqanlı, övladına görə narahatlığını gizlətməyə çalışan amma yenə də bacarmayan ata fiquru. Son günlər daha çox fərqindəyəm aramızda olmuş olan pərdəli dostluğumuzun.Sözün düzü darıxıram da sənin üçün amma xahiş edirəm məni çox şişirdib, əfsanə nələrsə gözləmə day. Heç olmasa indi rahat ol. Səni çox sevirəm. Əfsanə sən imişsən brat!.

kuru xəstəliyi

1950-1960 cı illərdə Papua yeni qvineyada ölənə hörmət və ritual olaraq onun beynini, bədənini yeməklə qəbilələr arasında pik nöqtəsinə çatıb, kütləvi şəkildə ölümlərə səbəb olan bir sinir sistemi xəstəliyidir. Araştırmalara göre fore qəbiləsi insanları, bir vaxt creutzfeldt Jakob xəstəliyinə tutulan bir insanın beynini yeyib və bundan sonra prion (sehv qatlanmış protein ardıcıllığı) bu insanlara yoluxub.

foxp2

Forkhead box protein p2 geni, bizi digər canlılardan ayıran ən önəmli ünsürlərdən biri. insan beyninin təkamülündə danışa bilmək mexanizmasına təsiri olan bu genin əksikliyi isə gramer'də pozulmalara, danışa bilməmək kimi problemlərə səbəb olduğu düşünülür. Dna analizləri Neanderthal ların da bu genə sahib olduğunu göstərib. Bu o deməkdir ki, xomurdanan, nə dediyi anlaşılmayan meymunumsu varlıqlar kimi qələmə verilən görüşlərin əksinə onların danışa bilmə qabiliyyətləri olubmuş. Hətta bəzi mülahizələrə görə özündən əvvəlkilərdən daha böyük bir beynə sahib olan və inkişaf etmiş alətlər duzeldib istifadə edən homo erectus 'lar belə dil yardımı ilə ünsiyyət qurublar. Ancaq onların texnoloji inkişafının durgunluğa uğraması istifadə etdikləri ön-dilin daha çox texnoloji irəliləyişə əl verəcək qədər qarmaşıq olmadığını göstərir. Homo erectus dan öncesi ise böyük ehtimal ki danışmanın yerine dili mimikalar əvəz edirdi. Lakin alət istifadəsindəki irəliləmə və qaranlıqda ünsiyyət qurma ehtiyacıyla birlikdə dil bacarığı daha sürətlə inkişaf edib.