kenan evren

türkiyə respublikasının 7-ci prezidenti, 1980 12 sentyabr tarixində hərbi çevriliş edərək türkiyə idarəsini ələ almış şəxs. bu dövr türkiyə üçün, levent üzümcü dediyi kimi xüsusən türk solunun üzərindən silindir kimi keçdi. hərbi çevrilişdən sonrakı dövrdə insan haqlarının məhdudlaşdırılmasının və ya qatı zülmkar rejim tətbiq edilməsinin nə dərəcədə yanlış olması tamamilə müzakirəyə açıq bir mövzudur. bu mövzu daha çox dəyərləndirən şəxsin həyata baxış prizmasından asılıdır.

lakin, evrənin bu çevrilişi etməsinin öz milləti, ölkəsi, vətəni naminə mi etdiyi yoxsa hər hansısa xarici ünsürlərin təsiri və ya ultimatumu sayəsində olduğu müəyyənləşdirilməlidir. məhşur və danılmaz faktdır ki, bu çevrilişin baş tutmasında cia-in ankaradakı nümayəndəsi paul henze çevrilişin baş tutmasında iştrak edən əsas qəhrəmanlardandır. belə ki, washingtonla keçən telefon danışığında "our boys did it" deyə çevrilişdən danışdığı rəvayət edilir. henzeylə evrənin yaxınlıqları və digər faktorlar o dövrdəki türk generallarının stay-behind kontrgerilla ordusunun üzvləri olduğu şübhəsizdir.

o dövrdə məhbuslara etdiyi zülmlərə gəldikdə isə, özü də bu rejimin fərqində olub və ya planlayırdı ki, t.c. konstitusiyası 15-ci qanunu sayəsində evrən özünü siğortalamışdır. o dövrdən bəri seçkilərdə namizədlər bu maddənin ləğv olunacağını vəd etsələr də, onlar da bir ehtiyat qoruma məqsədilə bu maddəyə toxunmamışlar. və nəhayət, 9 noyabr 1989-cu ildə berlin divarınən sökülməyə başladığı gün kənan evrənin də prezidentlik kariyerası bitmişdir.

yasda başsağlığı verən ateist

normal hərəkət edən bir ateist. "başın sağolsun" demək "mən hansısa dinə mənsubam" demək deyildir.
bu bir qırağa, müsəmanlara məxsus olan "allah rəhmət eləsin" cümləsini belə demək yersiz bir hərəkət deyildir. heçnə deməyib, "hörmətsizlik mi etdim" deyə düşünərək içində bir narahatçılıqla mı gəzsin, yoxsa mərhumun qohumuna yaxınlaşıb ateist olduğu üçün üzrlü səbəbdən başsağlığı verə bilməyəcəyini mi izah etsin? ən optimal variant hər kəsə qoşulub bir "allah rəhmət eləsin" deməkdir. hətta bir salavat çevirməkdir.
nədir yəni? biri ateistdirsə ümumi ortama uymaq üçün bir müsəlmana aid söz desə, xarizması əksiləcək? nolacaq?

david garrett

bernard rose-un "devil's violinist" filmində qarşımıza çıxan cavan amma çox çox bacarıqlı skripka ustası. filmdə bu möhtərəm şəxsi nikkola paganini rolunda görürük ki, bu rola ondan başqasını da yaraşdırmaq olmazdı.
bütün bunlar qırağa filmdəki

(youtube: )

tək içmək

əksəriyyət tərəfindən mənasızca qınanılan bir vəziyyət. əlbəttəki başqa insanlarla sərxoş olmaq, deyib gülmək gözəl hissdir. iş orasındadır ki, bu məsələnin bir əmması var. tək içmək insana əlavə süniliyi, mənasız 'özünüisbat' cəhdlərini vacib qılmayan bir hərəkətdir. tək içən insanın danışdığı da, deyib güldüyü də məhz özüdür. tək içən adam içəndə əhatənin yox sadəcə öz düşüncələri haqqında düşünəndir. bu hərəkət hər zaman alkaşlıq kimi tanındı amma onun özünün bir xüsusi yeri olduğu inkar olunmamalıdır.

porfiriya

vampir xəstəliyi olaraq tanınan sindromun adı. bu xəstəlik zamanı, filmlərdə gördüyümüz tipik vampir xüsusiyyətləri müşahidə olunur ( xaçdan qorxmaları istisna olmaqla). xəstəliyin adı isə porfirin maddəsindən gəlir, belə ki bu maddə eritrositlərin (qırmızı qan hüceyrələri) tərkibindəki hemoqlobinin əmələ gəlməsində iştrak edir. porfirin maddəsinin sintezinin pozulmasında təbii olaraq anemiya əmələ gəlir və məhz bu xəstəlik zamanı xəstədə qan içmə istəyi, və gingivanın (diş ətinin) atrofiyası nəticədə dişlərin daha da çarpıcı olaraq nəzərə çarpması müşahidə olunur. bu xəstələrin əksəriyyətində fotofobiya (işığa qorxu) rast gəlinir. düşünülənin əksinə bu xəstəlik qətiyyən yoluxucu deyil. çox təəssüf ki, filmlərdə gördüyümüzdən fərqli olaraq bu real "vampirlər" aşiq olunacaq qədər yaraşıqlı və ya gözəl olmurlar.

sürü psixologiyası

bir canlının üzərində öz növündəki digər canlıların ümumi hərəkətlərinin təsirli olması. pis və yaxşı xüsusiyyətləri vardır. pis xüsusiyyəti kimi son zamanlarda insanların böyük bir kəsimində yaranmış telefon, kompüter, maşın və s. kimi məhsulların "xodgedən" markalarının ən son və ən bahalı modelini almaq istəyi. yaxşı xüsusiyyət kimi isə faciə, təbii fəlakət, bir sözlə fövqəladə hal zamanı insanların birgə hərəkəti (sürüdən ayrılmamaq) və yaxud hər hansı bir metodu hər kəsin etdiyi kimi edib daha da inkişaf etdirmək və s.. psixologiyadan azca başı çıxan və bir iki səhifə bir şey oxumuş hərkəsin biləcəyi bu mövzuları kənara qoyaraq bu mövzu haqqında başqa bir nüansa toxunmaq istəyirəm.
bu söz artıq öz elmi mənasını itirərək özünü intellektual göstərmək istəyən cavanların işlətdiyi sevimli sözlərdən birinə çevrilib, belə ki, bu mövhumun pis xüsusiyyətlərini başa düşmək çox da çətin bir şey olmadığı üçün bu sigmund freudlar elə girdi-girmədi hər yerə bu sözü soxuşdurub bir p*xdan başları çıxdığını zənn edirlər. artıq bayaqkı adını çəkdiyim yaxşı cəhətlər də hər kəs etdiyi üçün pis cəhətlər siyahısına girib və qətiyyətlə imtina olunur. hətta insanların etdiyi ümumi hərəkətləri və ya ümumi tərzi təkrar etmək o qədər alçaldıcı və "adi" bir hərəkət kimi beyinlərinə girib ki, öz ehtiyacları olsa belə bu "adi" hərəkətləri sürü psixologiyasına tabe olamamaqçun etmirlər. daha fərqli və daha kreativ olmaq uğrunda can alıcı bir mübarizəyə girişirlər ki, çox gülünc bir görüntü ortaya çıxır. siz bir həyatın ironiyasına baxın ki, bu sosiopsixoloqların etdiyi axmaqlığın özü də sürü psixologiyasının pis cəhətindən başqa bir şey deyil. çox çox təəssüf.

aytac babayeva

cinayətə qurban getmiş bir qız.

nacizanə fikirlərimə görə bu cinayət şişirdilmiş bir cinayətdir. bu hadisənin özgecan aslan cinayətindən sonra olması millətdə etiraz etmə istəyini daha da artırdı zənnimcə. "qız yaxşı qız olsaydı oğlanla sevgili olmazdı" deyən bir manqurt da deyiləm. ama sadəcə bir-biri ilə əlaqəsi olan insanlardan birinin biri ilə sözlərinin çəp gəlməsi nəticəsində yaşanmış bədbəxt hadisədir. cinayətin nə qədər murdar bir üsul olduğunu da istisna etmirəm, lakin azərbaycanda indiyə qədər yaşanmış olan qadın cinayətlərinə adi bir hal kimi baxıb bu məsələni ictimailəşdirmək, ya sürü psixologiyasının təsiridir (ki, əksəriyyətində bu variantdır), ya populizm, ya da feminizmin göstəricisidir.