Son yazılanlar
Əksəri sadəcə (bax: azərbaycanlı oğlanlar)
qədər eyni, səviyyəsiz, zövqsüz olan qızlardır. Çünki təhsil səviyyəsi aşağıdır, kitabxanalar qıtdır, televiziyada öyrədici şeylər azdır və cəmiyyətimiz uşaqların, gənclərin yetişməsi üçün qorxulu bir yerdir. Belə də ki, deyildiyi kimi olmaqlarında yetişdirilmə tərzlərini deyil, onları günahlandıranlar, azərbaycanlı qızların ya da ümumiyyətlə qızların nənəm demişkən, azarı ciyərinizə, düşün məncə yaxalarından.
Özləri kimi davranaraq qadın-kişi əlaqələrində əsla uğurlu ola bilməyəcəklərinə inandıqları üçün insan təbiətinin iki cinsə də məxsus olan təkamül əsaslı nüanslarından yola çıxaraq daha ağıllı, daha uğurlu, daha güclü olmaq üçün seksi özünə motivasiya mənbəyi seçən, qadınların gizli, görünməz iplərlə toxunmuş bir strategiyanın təməlləriylə onları eşşək kimi işlədib pullarını yemək, tanrılaşdırılıb eqolarını sığallatmaq, diqqət, diqqət, diqqət görmək üçün istifadə etdiklərini düşünən, aciz və ilk missiyalarını da bunu gizlətmək elan edən, acınası, nifrət dolu, çirkin ruhlu kişiciklərin bu şeytani strategiyanın çarxını qırmaq üçün ortaya çıxardığı bir subreddit-dir. Hər şeydən əlavə başdan ayağa təzadlarla doludur. Demək ki, sadəcə tək bir tərəfi ələ alınıb digər təsirlər görməzdən gəlindikdə elmi olan təkamül kimi bir nəzəriyyə belə olsa, hansısa radikal və pis niyyətli insanların əlinə düşərək bu haldakı fəlsəfi cərəyancıqlar yarada bilirmişlər.
"Biz sosial heyvanlarıq, yaxşı insan olmaq, özün olmaq bir yalandır və acı həqiqətlər başqadır, ühü." deməklə deyil. insanın öz varlığını və şəxsiyyətini təzyiqlə gizlətməyə çalışması psixologiyası üçün sağlam bir şey heç deyil. Həm heyvanlar kimi məsum(vəhşi/yırtıcı olmaq ayrı şeydir), qəsdən incitmək, əzab vermək istedadları olmayan və düşünməyi bacarmayan canlılar nə vaxt olduq ki, bizi sadəcə instinktlərimizin idarə etdiyini irəli sürək və özümüzü heyvanlara bir tutmaqla bütün vicdani məsulliyyətlərimiz mövcud deyil kimi davranaq? Bəs dünyanı bu qədər qara görmək nə qədər sağlam bir vəziyyətdir ki, insanın sadəcə qorxunc bir canlı olduğundan yola çıxaraq "hormonlarım belədir, seks yoxdursa, qadına qarşı yaxşı sayılacaq heç bir rəftar da olmamalıdır." deyilsin? insan nə sadəcə vəhşi, dağıdıcı, həyatda qalmaq üçün hər şeyi edəcək bir varlıqdır nə də sadəcə insanlıq (bu əsasən yaxşı keyfiyyətlərə tərif üçün istifadə olunur və çox yanlışdır.) sevgi, mərhəmət, yaxşılıqla dolu bir mələkdir. (bax: yin yang)
)Aylar əvvəl yaşanmış, müzakirəsi heç də iQ düşürməyən məşhur davadır. Əslində isə baş rollarında 3 yox, 4 adam var. Barbar qadın, həyasız gədə, şortikli qız və onun yanında oturan şortikli kişi. O qısa video üzərindən cinsiyyət rolları, insan hüquqları, cəmiyyət haqqında nə analizlər həyata keçirmək olar daha mən bilmirəm. Sadəcə çox möhtəşəm bir hadisədir.
3:32
)
(baxma: A Christmas Carol)
(baxma: The Polar Express)
)
Əsasən yaxşı niyyətlə icra edilən, başqalarının xoşbəxtlik, rahatlıq və həyatlarını özününkündən daha vacib görməklə yaxından əlaqəli olan, amma ailə ilə üçün belə etməyə dəyməyən lazımsız davranışlar, hərəkətlər yığınıdır. Bunun layiqiylə qiymətləndirildiyini görməmişəm bu günə qədər. Öz etdiklərimə əsasən demirəm, özüm lazımınca dəyər verəmmirəm, ondan bilirəm. Heç digərləri də vermir. Düz də edirlər, kimsə aşıb daşan diqqət və şişirdilmiş, qürursuzca həyata keçirilmiş aktlarımızı qəbul etmək, hələ istəmədikləri halda onlara verilən bu şeylərə qarşılıq vermək məcburiyyətində deyil. Özümüzü o qədər kiçik görməyimiz, ikinci plana atmağımız çox səfehcə və qeyri-təbiidir. Yaxşı bir yoldaş demişkən, can şirin şeydir. Əməlli-başlı fikir vermirdim mən bu ifadəyə heç vaxt, ancaq dəhşətli dərəcədə doğru bir şey deyil?
Məsələn, bütün insanlarla münasibətlərimdəki hər şeyin əla olmağını istəyirəm, aradakı məni narahat edən hər kiçik problemi, məndə gördükləri hər qüsuru düzəltməyə bütün gücümlə çalışıram. Hansı ki, onlar əlaqədə bir koftanın altında yuxarı çırmanmış başqa bir koftanın qolu kimi kiçik, amma əsəbpozan, zəhlətökən, iyrənc maneələr yaradırlar. Bax, o koftanın qolunu aşağı çəkməyə çalışmamalıyam, durmayacaq o orada. Kofta narahat eləyirsə, çıxarmalıyam ikisini də, sonra üstdəkini yenidən geyinməliyəm. Əynim qalın olmasa da olar, təki zehnim aydın, əsəbim yerində, narahatlığım da keçmiş olsun. Zəruri olmayan nədəsə nə isə xoşuna gəlmirsə, gərək rədd edəsən o yana, yəni oksigen deyil ha bu. Heç nə ya da heç kim bizim qədər vacib olmamalıdır. Zərər verməmək, kobudluq etməmək, sadəcə kömək istəyənə kömək etmək, sadəcə aranızdakı nələrisə həll etməyə sizin qədər həvəsli olanlar üçün enerji xərcləmək bəs edər.
içərisində bu cümlələrin də keçdiyi ürək sıxan, boğucu, lakin yenə də hədsiz gözəl olan, 1961-ci ildə yayınlanmış bir gabriel garcia marquez uzun hekayəsidir :
"Aylardan oktyabr idi. Özü kimi buna bənzər bir çox səhəri keçirə bilmiş biri üçün belə keçirməyin çətin olduğu bir səhər idi. Polkovnik haradasa, altmış ildir gözləməkdən başqa heç bir şey etməmişdi. Gələn bir neçə şeydən biri də oktyabr idi."
- spoiler -
Hekayədə məni ən çox narahat edən şey o qədər utancaq biri olduğu halda kimlərdənsə nələrsə istəmək məcburiyyətində qalacaq qədər kasıb olmağıydı, necə çəkindiyini, sıxıldığını elə hiss etdim ki, kefim pozuldu. Bu az qala mükəmməkə yaxın yazıldığı mənasına gələrmi bilmirəm, ancaq çox yaxşı yazıldığını göstərən xüsusiyyətlərindən biri yüz faiz sayılar.
- spoiler -
Əlimdə görülüb, nə oxuduğum soruşulanda ikinci dəfə "gənc qızların tərbiyəsini korlayan tip şeylər." cavabını vermə fürsətini mənə bəxş etmiş olan, ilk dəfə 1879-da yayınlanmış Henry James klassikidir.
- spoiler -
Yeni insanlar tanıma həvəsi, coşğusu və də azadlığına baxmayaraq Daisy Miller heç bir kişinin özünə hökm etməsinə izin verməməkdə qərarlı olmağıyla, cəmiyyət tərəfindən təklənməsi və də ailəsinin sonradan maddi vəziyyətləri yüksəlmiş olsa da pillələrini çıxmağı bacarmayacağı sinif fərqiylə onsuz da ölüydü. Xəstə yatağında anasına etdiyi etiraf bunun əksini deyir kimi görünsə də istədiyi insan - Winterbourne onun qanadlanan, yelkənsiz ruhunu ancaq bir yerə qədər xoş görə bilərdi. Çox keçmədən sevgisiylə onu işıqsız, nəfəssiz qoyma ehtimalını fikirləşdikdə ölüm bunları da qoruyub saxlayacaq olan gənc və gözəl Daisy Miller-ə çox yaraşan sadəcə bir digər şey kimi gəlir.
- spoiler -
Bir insanın bütün həyatı üzərinə deyildikdə çox cahillik yağan bir rəy ola bilər, lakin 19-cu yüzilin ən məşhur fransız şairlərindən olan baudelaire yalnızlığına, melanxoliyasına son dərəcə bağlı bir insan olub. Bunun səbəbi isə əsasən olduğu kimi, qaçmağa çalışsa da özünü yenidən və yenidən melanxoliyanın qollarında tapmağı deyildir. Çünki baudelaire bəhsi keçən iki şeytana da alüdəçi olmağı bacarmış, onlardan da zövq almağın bir yolunu tapmışdır. Kədərdən zövq almaq xroniki depressiyayası olan bütün hər kəsin etmədiyi bir şey olsa da, bir çoxunun bunu etdiyinə inanıram.
Həm də ya ana kompleksi olduğu ya da sevdikləri qadın tərəfindən əzildikləri, tərk edildikləri üçün, bəzi hallarda da heç bir qadın tərəfindən üzlərinə baxılmadığı üçün
misogynist olan qrupu əhatə edən bütün o məşhur yazıçı, filosoflardan biridir. Həyatı boyu anasına duyduğu anormal heyranlıqla (baxma: oedipus sindromu) qıvrandığı üçün özünü günahlandırmış, hətta buna görə də ağ dərili qadınlara əlaqəyə girməkdən qaçmışdır.
"Özünü yazıçı kimi aparan qadın tam qadın deyildir, yarı kişidir." və başqa, bundan da çirkin ifadələri var qadınlar haqqında. Şeirlərində də qadınlar həmişə mənfi bir obraz olmaqdadır. Bilirəm, onun kimi xəstə birinin dediklərini ciddiyə almaq lazım deyil, lakin kitabını xoşlamışdım, qadınları, əsas da maraqlı olduğum işlə məşğul olan qadınları alçaq, şeytani, yararsız, axmaq gördüyünü oxumaq məni məyus edir. Bu həmişə belədir, aid olduğum cinsiyyət, irq, milliyyət, qrup və çevrələrə aid ümumiləşdirilmiş nifrət deyimləri əhval-ruhiyyəmdə pis bir effekt qoyur. Üstündən ancaq bir müddət sonra gələ bilirəm. O nifrətə mən də qarşılıq verəndə azalır sanki, amma onu da etməyi istəmirəm. Çünki kitabını sevmişdim, düşüncələri xoş idi. Eynilə fernando pessoa ilə olduğu kimi oldu. Yəni mən onu və yazdığı şeyləri sevirəm, ancaq o mənə heç ümid yeri qalmayacaq şəkildə (istisnaların olduğuna vurğu edən bircə cümləsi belə bəs edərdi) həm də elə doğuluşumdan bəri nifrət edir. Ölmüş yazıçıların məni sevməsini gözləmirəm əlbəttə, məsələ ölmüş hallarıyla belə duymağıma səbəb olacaq dərəcədə şiddətli olan diksintiləridir.
italyan yazıçı Susanna Tamaro-nun 1994-də yayınlanmış, 80 yaşlı bir qadının nəvəsinə yazdığı məktublardan ibarət qısa romanıdır.
" Bir səhər gülləri sulayarkən birdən kimsə işıqları söndürdü. Bağçaları ayıran çəpərin o tərəfində duran cənab Razmanın arvadı məni görməsəydi, əminəm, sən indi yetim qalmışdın. Yetim? insanın nənəsi öləndə belə deyilir ki? Bəlkə də nənələr və babalar itkiləri adlandırılmağa dəyməyəcək aksesuarlar olaraq görülürlər. Onları uzun yolun bir yerində təbiiliklə, fikirli halda, sanki bir çətiri unudur kimi buraxırıq. "
içki, xaşxaş və tiryəkin bədəndəki ya da daha çox - zehindəki təsirlərindən bəhs edən, essay-lardan ibarət charles baudelaire kitabıdır. Ümumi olaraq ələ alsaq, beyin funksiyalarını qısa müddətliyinə alt-üst edən maddələr və həzz haqqındadır. Bunlardan hansınasa girişməyə hazırlaşırsınızsa, yaxşı bir bələdçi ola bilər. irəlidə nələrin bizi gözlədiyini bildikdə məncə, ilk cəhdi etmə qorxusunun bir hissəsini alıb, aparır. Yazarı kitab uzunu bəhsi keçən maddələri çox gözəlləyir, belə ki, heç nə olmasa da, maraq hissi adamı dürtür sınamaq üçün. Lakin sosial mesaj vermək kimi olmasın, "Yox, mən Baudelaire kimi xəstə, ağlı daim bulanıq olan bir kişinin dediklərindən təsirlənəcəm, iki-üç günə də içki ya da tiryəkin dalınca qaçacam." deyirsinizsə, oxumamalısınız.
Başqa bir ölkədə öz dilimizdə danışan iki nəfər yanımda dayananda (hansı ki, başqaları tərəfindən başa düşülmədiklərinə inanırlar) danışdıqları şeyləri anladığım üçün bir az qapı dinləmiş kimi hiss edirəm. Çox dəxlisiz vəziyyətdir, çünki digərlərini də başa düşürsən, bunları da, amma bilmirəm... Bəlkə də Azərbaycanca olduğu üçün qulağıma çalınan eləcə passing by dialoqlardan biri olaraq görməyib, bir az fikir verirəm deyədir.
Əsas ideyasıyla bağlı olmayan və vacib yerlərindən biri də sayılmayan bu hissənin keçdiyi Simone De Beaviour kitabıdır :
" Doğulmağı böyük bir məyusluq yaratmışdı. Evdə hər kəs oğlan istəyirdi. Əlbəttə, qız olmağında bacımın bir günahı yox idi, amma yenə də beşiyi peşmanlıq dolu sözlərin çırpılıb əks olunduğu bir divar halına gəlmişdi. ikimizə bərabər davranmaq üçün cürbəcür narahatlıqlara girərdi ev xalqı, ikimiz eyni şəkildə geyinər, çox vaxt birlikdə küçəyə çıxardıq, ikimiz eyni bir yaşantıya ortaqlıq edirdik. Amma əlbəttə, mən böyük bacı olmaq sifətiylə daima bir az ayrı yaşayırdım, hər şeydən mənim payıma düşən daha böyük olurdu.
Mənim öz otağım var idi. Louise ilə bərabər yatardım. Böyük, oymalı taxtadan bir çarpayım var idi. Başımın üstündə də Murillo-nun "Müqəddəs Bakirə" rəsminin bir yeni redaksiyası asılıydı. Bacım isə dar bir dəhlizə qoyulan çarpayıda yatardı. Atam səfərbərlikdə təhsilə çağırıldığı vaxt onu görməyə anamla mən getmişdik, bacım evdə qalmışdı. Həmişə ikinci planda olan "balaca" özünü lazımsız bir varlıq olaraq görürdü. Mən ilk olaraq anam, atam üçün yepyeni bir varlıq, yepyeni bir təcrübə idim. Amma ki, bacım nə etsə də artıq onlara yeni gəlmirdi; onları təəccübləndirmirdi. Mən heç kimlə müqayisə edilməmişdim. Bacım isə hər hərəkətində, hər sözündə mənimlə müqayisə edilmək vəziyyətində qalırdı. Cours Desir-dəki müəllimlər böyükləri daima kiçiklərə misal göstərməyə öyrəşmişdilər. Poupette ağzı ilə quş da tutsa, yenə hər şeyi mənim daha yaxşı, daha üstün etmiş olduğum bir əfsanə kimi dildən-dilə gəzirdi. Bu aşılmaz səngəri yıxmaq üçün bacım nə etsə, boşunaydı. "
Psixologiya, psixoterapiya, sənət və fəlsəfə dördlüyü arasında olduqca bilgiləndirici, oxumağın maraqlı olduğu Rollo May əsəridir. Yaradıcılıq mövzusuna çox maraqlı yanaşmaları var. Bu həm də bu ay oxuduğum dördüncü kitabdır, bəlkə yenidən fiction hekayə yazmağa başlamağıma təkan verər deyə başlamışdım, ancaq heç de elə bir şey olmadı. Əksinə əgər vaxtımdan xüsusi olaraq ayırıb, ona verəcək qədər yazma həvəsim yoxdursa, indidən sonra da olmayacağını göstərdi. Bu isə əlbəttə, qətiyyən kitabın qüsuru deyil. Yaradıcılığın mərhələləri, ideyaların ortaya çıxması, bu işin kökdən psixologiyası haqqında analizləriylə bu sahələrlə və əsas da sənətlə maraqlananlar üçün faydalı bir əsərdir.
Rollo May deyir :
"Yaradıcılığın mənası sadəcə bazar günləri edilən bir şey olduğundan başqa harada bu qədər pis itirilmişdir?"
Fikrini nələrsə yaratmağın hobbi ilə qarışdırılmamalı olduğuna gətirdiyi hissəylə razılaşmadım sadəcə. Çünki hobbilər də bilindiyi üzrə sadəcə boş vaxtlarda edilən bir şey deyildir. Hobbi sevilən məşğuliyyətdir və ona özün vaxt ayırmalısan.
Bir dənəsini də 8 yaşında ikən Xavier Dolan Leonardo Dicaprio-ya yazmışdır.
https://ibb.co/GkRGq70
"Those who have compared our life to a dream were right. We were sleeping wake, and waking sleep.
- Montaigne
"Uşaqlar həqiqətin növbənöv formaları olduğunu bilər, amma biz onları kiçik yaşda həzm edərik. Külək qəribə bir səs çıxararaq əsərkən uşağımız "Bax, külək bir şey deyir." deyər, biz də "səfeh olma, sadəcə əsir." deyərik."
- Peter Weir
"All that we see or seem is but a dream within a dream."
- Edgar Allan Poe
Yeddi yaşım olanda küpünə girmək kimi pis bir xasiyyətimin olduğu maddədir. Bunun ziyanlı bir şey olduğunu da stolun üstündəki duz qabının normalda olduğundan daha tez bitməsinə fikir verən anamdan öyrənmişdim. Bir gün yenə duz qabını tap-tap ovcuma çırparaq oradan da ağzıma tökürdüm, o arada anam mətbəxdə deyilmiş. Bir də gördüm deyir, yall mind if i scream, sən nə yeyirsən elə? Sonra da, türk demişkən olaylar gelişti. Gic oldu ki, mən də deyirəm bu duz qabı niyə tez qurtarır. Ancaq bəs eləmədi və atama da danışdı, atamı bu niyəsə çox dəhşətə gətirdi, uzun bir müddət yeməklərdə yeyəcəyim duz miqdarını özü çəngəlin arxasıyla ölçüb qoyurdu boşqabıma. Ümumiyyətlə evdə mənim yemək məsələlərimə çox diqqət edirdilər qəribə şəkildə. Kökəlməyə meyilli idim deyə anam şirin şeyləri də qardaşımla aramda böləndə üçdə biri mənə çatırdı. Dəhşət pis olurdum onda, şüvən sala da bilmirdim, çünki kök olmağın necə pis olduğunu bilirdim. Ancaq bu günlərdə qanıram onların nə qədər zəruri və edilməsi vacib əməllər olduğunu. Çünki indi on kilo qədər artığım varsa, otuz kilo olardım. O yaşlardakıların "Uşaqdır, gözü qalmasın." deyə hər şeyi bolca yeməsinə icazə vermək ziyanlıdır. Doqquz-on yaşında yağın içində olan uşaqları görəndə çox yazığım gəlir. Mcdonald's-da filan otururlar valideynləriylə. istəyirəm gedib qabaqlarına meyvə-tərəvəz töküm.
Yenidən duz mövzusuna qayıdası olsaq isə deyə bilərəm ki, duz həyatın dadı-duzudur. O dad-duz elə duzdur yəni. Az yemək lazımdır, ancaq tamamilə kəsmək yox.
Özümə ən yüksək maaşla bir nar işçisi bağlayacam. Narlardan yaxşı başı çıxacaq. Turş olanı, şirin olanı, xırda olanı, iri olanı ayıra biləcək və arıtlayacaq ya da şirəsini sıxacaq mənim üçün. Uşaq vaxtı bir dəfə o qədər nar sıxıb, duzlayıb, içmişdim ki, təzyiqim qalxmışdı, o yana-bu yana dəyirdim baş gicəllənməsindən. Atam iki gün qoymadı duzlu nəsə yeyim ya da nara, limona yaxın durum. Elə o vaxtdan fikir vermişəm ki, başımın fırlanması hissindən xoşum gəlir. Yaxşı ki, əlim çatan yerdə narkotik vasitələr olmur. Bilmirəm onlar da deyildiyi qədər edirmi və bilməyi də çox istəyirəm, amma entry məğzindən xeyli uzaqlaşdığı üçün bəhs etməyi kəsməliyəm.
Qəribədir ki, əhalisinin çoxusunun tək tanrılı dinlərə sitayiş etdiyi ölkələr həmişə bu deyimə uyur.
Son bəyənilənlər
