19 iyun 2023 titan batiskafının itməsi hadisəsi
![]()
Bir mühəndislik səhvinə qurban gedən 5 insan.
Əvvəlcə qeyd etmək istərdim ki, hadisələr 19 iyunda deyil, 18 iyunda baş vermişdir.
Ticari bir şirkət olan ocean gate hər səfərki kimi, titanikə səfər hazırlamışdı. bu dalışlar üçün toplamda 8-10 saat vaxt sərf edilir: 2 saat yarım (2 saat) dalış üçün, 5 saat (4 saat) titaniki izləmək, 2 saat (2 saat yarım) çıxış üçün.
Lakin bu dalış fərqli idi, çünki dalışdan 45 dəqiqə sonra batiskaf ilə əlaqə itdi. 4 gün çəkən axtarışlardan sonra 5-ci gün ictimaiyyətə batiskfanın qalıntılarını tapdıqlarını bildirdilər.
Bu triplərin məqsədi 4 min metr altdakı titaniki görməkdir. 250 min dollarınız yoxdursa, titanikin 3d modeli belə görünür:
![]()
![]()
Yazıda hər şey daha aydın olsun deyə, 4 min metr altdakı təzyiqi başa düşməliyik. yəni 4 min metr altdakı su təzyiqi xəyal etdiyimizdən belə daha qorxuncdur. 4 min metr altda haradasa təsəvvür edin ki, üstünüzə 3 ədəd alov qülləsi təzyiq göstərir. və bunu sadəcə bir tərəfdən deyil, hər tərəfdən edir. bu zaman implosion baş verir. Yəni içə doğru partlama *
cem yılmazı yad edək burada swh
Məsələn, aşağıdakı gif-dən 15 psi-ın nəyə oxşadığını görə bilərik:
GIF-i izləməyinizi tövsiyə edirəm
https://i.imgur.com/jK1eLwL.mp4
bəs titanikin olduğu dərinlikdə PSi dəyəri nə qədərdir? 5500 edir. yuxarıdakı gifdən 366 dəfə daha çox bir təzyiqdən söz gedir.
Yəni orada bu vəziyyət yaranıb aşağı-yuxarı:
GIF-i izləməyinizi tövsiyə edirəm
https://i.imgur.com/eiuem1F.mp4
qorxunc görünsə də, onlar tərəfdən məsələyə yanaşsaq, ölümləri çox qısa və ağrısız olub. Çünki onurğamızın beynimizə yönləndirməsi 40 ms ikən bu implosion isə 20ms qədər bir müddətdə olub. Əgər hər şey aydındırsa, gələk əsas məsələyə. Necə olur ki, missiyası içə doğru partlamamaq olan bir gəmi içə doğru partlayır? çünki düzgün bir mühəndisliklə bunun qarşısını almaq var ikən nəyi yanlış etdilər?
Əvvəlcə öndə istifadə olunan şüşəni aradan çıxardaq, keçək batiskafın daha az bilinən özəlliklərinə. Bəli, öndəki şüşənin 1400 metr altı üçün heç bir rəsmi sertifikatı yoxdur. Yəni 4000 metrdə o şüşənin o təzyiqə tab gətirə biləcəyini sübut edəcək bir sənəd yoxdur. ancaq bir şeyi qeyd etmək lazımdır ki, o şüşələr Acrylic materialından hazırlanır və olduqca da sağlamdır. Lakin sertifikatı 1400 metr altı üçün uyğun deyil.
Lakin şirkət bir neçə dəfə titanikə eniş etdikdən sonra şirkətə bir özünəinam gəlib ki, bu batiskaf sağlamdır, şüşəsi də 4000 metrə tab gətirə bilir. hətta bu minvalda açıqlama da yaymışdılar.
Normalda bu dərinliyə çatan batiskaf və ya dənizaltılar metallardan hazırlanır.
(baxma: Deepsea Challenger)
lakin ocean gate isə karbon lifdən (fiber karbon) hazırlanmışdır. problem də buradan başlayır. karbon lifin yorulma dayanıqlığı çox aşağıdır. karbon lifləri qatlardan əmələ gəldiyi üçün və epoksid ilə sabitləndiyi üçün metaldan daha tez yorulur.
Yorulmadan qəsd edilən isə üzərinə bir yük mindiyi zaman, məsələn: bir aşağı bir yuxarı bir yük/təzyiq olduğu təqdirdə eyni bizdə olduğu kimi bu material da yorula bilir. Yəni əgər 100 dəfə karbon liflə suya girib çıxsanız yorulacaq və bir nöqtədə qırıla bilmə ehtimalı olarkən bu ehtimal metallarda daha azdır, çünki əsnəkdirlər və öyrəşirlər.
karbon liflərdə isə təzyiq olduğu təqdirdə bu təkər kimi çatlar, partlaqlar əmələ gəlir və yuxarı təzyiqlərdə isə implosion baş verir.
(karbon lifə uyğun şəkil tapa bilmədim bir təsəvvür üçün bunu göstərmək olar)
![]()
titandakı sensorlar
şirkət bəs bu ehtimalı bilmirdi? karbon liflərin yorulduğunu və anidən bir implosion olacağını? bilirdi. buna görə də gövdəyə 20 ədəd sensor yerləşdirilmişdi. bu 20 sensor davamlı olaraq gövdədə çat olub-olmadığını yoxlayır, yoxdursa, dalış edir. Olduğu təqdirdə isə güvənli yüksəkliyə çıxır. Əlbəttə, bu sensorların nə qədər safe olması isə ən böyük sual idi, çünki bu sensorlar həmişə uğurlu təcrübələrə əsaslanaraq bir nəticə göstərirdi. Heç vaxt uğursuz test yoxlanılmamışdı. və ilk dəfə uğursuz olduğunu gördük.
Bəs yaxşı əsas suallardan biri. Madam bu şirkət bunun bu qədər təhlükəli olduğunu bilirdi, karbon lifinin uyğun olmadığını bilirdi nə üçün metal istifadə etmədi? sualın cavabı üçün gərək Steve Fossett haqda oxuyaq. *
bu adam haqda vaxt edib bir gün yazaram
Bütün hadisələr ona dayanır. Əgər qısaca desək, bu titan, əslində, yalnız bir istifadə üçündür. bir istifadədən sonrası üçün yararsızdır.
titan hətta su üzünə çıxsaydı, içindəki adamlar, yəqin ki, günəşin istisindən elə orada da ölüb gedəcəkdilər. Yəni gördüyünüz bu qapı çöldən içəri doğru kilidlənir və içəridən isə heç cür açmaq olmur. Yalnız çöldən mühəndislər aça bilər.
![]()
digər məsələ isə titanın idarə etmə pultu logitech şirkətinin oyun pultudur. həm də bluetooth! Yəni içəridə manuel idarə etmə pultu yox idi. pult işləmir bəhanəsi də keçərlidir *
swh
![]()
bu insanları tapmaq niyə belə çətindir? Bu cür implosiondan, yəqin ki, bədənləri indi bu haldadır:
(2-ci və 3-cü video)
https://www.instagram.com/p/Ct21-uNNQ1L/?utm_source=ig_web_copy_link
)
