aleksitimiya

1. hisslərinə ad qoya bilməmə, hisslərinin nə olduğunun fərqində olmama xəstəliyi.

2. Hislərə ad qoya bilməmə, emosianal korluq. Xəstəlik deyil şəxsiyyət özəlliyidir. Bəzən autizm, şizofreniya kimi xəstəliklərin, şizoid, şizotipal şəxsiyyət pozuntularının simptomu kimi qəbul olunur. Aleksitimiya hislərin olmaması demək deyil. Sadəcə aleksitimiklər öz hislərini qavraya bilmədikləri üçün keçirdiyi hislər bədən dillərinə və nitqlərinə əks olunmur. Ona görə də bu insanlar hissiz, donuq görünürlər. Məsələn, aleksitimik bir şəxs yaxınının ölümünə ağlamaya bilər. Əlbəttə bu çox ekstrim bir nümunədir amma baş verməsi mümkündür. Bu şəxsin ağlamaması onun travma yaşamadığı, bu hadisədən təsirlənmədiyi anlamına gəlmir. Aleksitimiklər təkcə öz hislərini yox başqa insanların da hislərini anlaya bilmirlər. Aleksitimiyanın səbəbi kimi tədqiqatçılar şəxsin xarakterik xüsusiyyətlərini və şəxsin məruz qaldığı ətraf amilləri göstərirlər. Bu xüsusiyyət kişilərdə qadınlara nəzərən daha çox yayılmışdır. Təxmin edə biləcəyiniz kimi bioloji amillərdən çox sosial amillər bu fərqə səbəb olur. Maskulinlik, "Kişi ağlamaz", "Kişi ağır olar", "Kişi güclü olar" kimi gözləntilər kişiləri uşaq vaxtından hisləri bastırmağa, emosianallığın gücsüzlüyə bərabər olduğunu qəbul etməyə məcbur edir. Təbii ki, kişilərdə aleksitimiyanın çox olması qadınlarda çox nadir olması demək deyil. Bizim mentalitetimizdə qadınların emosianallığına da yaxşı baxılmır. Təkcə bizdə yox bütün dünyada kifayət qədər aleksitimik qadın var. indi isə gələk bu özəlliyin fəsadlarına. Bəzilərinə elə gəlir ki, aleksitimik olmaq müsbət haldır. Sanki bu adamlar daha güclü görünürlər, hadisələrdən çox təsirlənmirlər. Soyuqqanlı biri olmağı kim istəməz ki? Amma belə deyil. Freydin "bastırılmış hislər yox olmaz, əllərinə fürsət keçdikdə ən qorxunc şəkildə üzə çıxar" deyimi bunu çox yaxşı açıqlayır. Axı bu insanlar hissiz deyil, onlar sadəcə duyğularını bastıran insanlardır. Tibbi səbəbi olmayan ağrılardan tutmuş epilepsiya tutmasına bənzər tutmalara (histerik konversion) qədər çox "rəngarəng" psixosomatik problemlər aleksitimik fərdlərdə ən çox görülən patologiyalardır. Hisləri yox etmək mümkün deyil. Mənfisi ilə, müsbəti ilə bütün hislər beynin məhsuludur və hər biri həyati funksiya yerinə yetirir. Yəni yaşanacaq bir hissiniz varsa özünüzü sıxmayın, salın getsin. Aleksitimik olduğunuzu düşünürsünüzsə "toronto aleksitimiya testi" vasitəsilə yoxlaya bilərsiniz.

aleksitimiya

Yalnız deyilsən!

Yalnız deyilsən!