alfa nəsli
2010-cu illər və sonrasında doğulan fərdləri əhatə edən nəsil. Mən bu entrini yazarkən ən böyük fərdləri artıq 14 yaşında yeniyetmə qızlar/oğlanlardır. Bir reallıq var ki, hər nəsil özündən sonrakını pisləyir. Bu istisnasız belədir. Məsələn, X nəslinin "nifrəti" Y-dən Z-yə, Z-dən alfaya doğru artan sıra ilə gedir. Mən də Z nəslinə aid olan biri kimi alfaları sürüməyə gəlmişəm (diş ağardan smaylik).
Z nəsli böyük texnoloji yeniliklər gördü. Bu nəslin nümayəndəsi kimi qozqıran, antennalı nokia telefonlardan açılıb-bağlanan telefonlara keçidi gördük. Sonra isə bu telefonlar smartfonlara çevrildi və bizim demək olar ki, böyük əksəriyyətimiz internetlə tanış oldu. Yəni Y nəslindən fərqli olaraq biz sürətli inkişafa şahidlik etdik. Z nəsli texnologiyanın içinə doğulmadığı üçün real sosial münasibətlər qurmaq, real oyunlar oynamaq, pis-yaxşı ailəmizlə vaxt keçirmək şansımız oldu. Biz ilk vaxtlarda klaviaturada yox qələmlə yazmalı, məlumatları internetdən yox kitablardan öyrənməli olduq. Təbii ki, texnologiyanın inkişafı bizim bu bacarıqlarımızın hamısına təsir etdi. Baxdığımız cizgi filmlərdə belə çox bariz dəyişkənliklər gördük. Nisbətən solğun rəngli, daha sərt süjet xəttinə malik cizgi filmlər getdikcə həddən artıq parlaq rəngli, sürətli, səs-küylü cizgi filmləri ilə əvəz olundu.
Alfa nəsli isə tamamilə texnologiyanın, rəqəmsal dünyanın içinə doğulmuş nəsildir. Bu nəslin nümayəndələri artıq texnologiyanın əsirinə çevrilmiş z-lərin törəmələridir. Alfaların oyunları da, sosial həyatları da, tədrisləri də rəqəmsaldır. Bu fərdlər gözlərini açan kimi sosial şəbəkələrlə, youtube-la, mobil və ya video oyunlarla tanış olurlar. Daha böyük problem internetin qaranlıq tərəfləri ilə də çox erkən tanış olurlar. "Youtube kids" kimi senzuralı tətbiqlər yaradılsa da bu tip addımlar uşaqları təhlükədən qoruya bilmir. Seksual kontentlərdən tutmuş şiddət dolu oyunlar, videolar bu fərdlərin sadəcə 1 toxunuş uzağında olur. Çox qısa, çox sürətli informasiya bombardımanına məruz qalan bu balaca beyinlər zərər görməyə başlayır. Belə ki, texnologiya bu fərdlərə xəyal qurmaq fürsəti belə vermir. Onsuz da bir toxunuşla rəngli bir dünya açılırsa uşaq beyni niyə özünə əziyyət verib xəyal qursun ki? Rollu oyunlar, oyuncaqlar artıq bu uşaqlara cazib gəlmir. Xəyal qurmayan uşağın təfəkkürü, təxəyyülü inkişaf edə bilər mi? Bir neçə il sonra görəcəyik. Süni intellekt deyilən şeyin getdikcə inkişaf etməsi belə bu nəslin gələcəyini sual altında qoyur. Texnologiya təkcə xəyal qurmağı deyil düşünməyi, qərar verməyi, yaradıcılığı da bu nəslin əlindən alır. Çox kiçik yaşlardan uşaqlar texnoloji vasitələrdən asılı olurlar. Telefonu/planşeti əllərindən aldıqda sanki narkomanlar kimi yoxsunluq böhranı yaşayırlar.
Qeyd etdiyim kimi hər nəsil özündən sonrakının gələcəyini qaranlıq görür. Ümumiyyətlə yaxşıya doğru mu, pisə doğru mu gedirik bilmirəm ancaq ümid edirəm ki alfa nəsli məni yalançı çıxarar və dövrün tələbinə uyğunlaşaraq "hakimiyyəti" ələ alar.