isveç ailəsi

poliamorinin bir növü * poliamori latın özü olub, hərfi mənası "bir neçə sevgi" deməkdi . fransızlar buna ménage à trois * [menaj a tğua] deyirlər. bu da "üç nəfərlik ailə" deməkdir. bir evdə yaşayan 3 nəfərin evli münasibətdə olması anlamındadır. yəni onların seks həyatı da daxil olmaqla yaşanan bir ailə həyatıdır.

vikipediyada isveç ailəsi modelində yaşayan məşhurlardan bunların adını görmək olar:
* friedrich nietzsche, onun dostu paul ree və onlarla birgə yaşayan psixoanalist qadın lou salome
*sürrealist rəssamlar max ernst, paul eluard və gala. onu da deyim ki, gala əvvəlcə paul eluardın sonra isə salvador dalinin arvadı olan gala dalidir
* ezra pound öz arvadı dorothy shakespearlə və violençalist xanım olga rudge ilə birlikdə yaşayıb.

utazas az alfödön

1995ci il istehsallı bela tarrın 35 dəqiqəlik qısa filmi. film məşhur macar şairi sandor petöfiyə həsr olunub. kast 1 nəfərdən: mihaly vigdən ibarətdir. onun səsləndirdiyi şeirlər də sandor petöfiyə məxsusdur.

bu filmdə də tarrın özünəməxsus uzun kadrları geniş yer tutur. çox şeirsəldir, həm görüntülər, həm də monoloqlar. art-house janrındadır. filmi anlamaq və darıxmamaq üçün əvvəlcə petöfinin özünü tanımaq lazımdır.

edit: tərcümədə "səhra səyahəti" mənasını verir. (baxma: journey on the plain)

close-up

fotoqrafiyada və kinoda çəkilən obyektin daha yaxından çəkilməsidi. dilimizdə qarşılığı, yaxın plan və yaxud iri plandır. nə dərəcədə yaxından çəkilməsinə görə bir neçə növü var. məsələn:

bir insanın portretini çəkərkən onun çiyinləri və başını kadra daxil edirsənsə, bu medium close-up'dı (mcu).
əgər onun çiyinlərini yox, təkcə başını çərçivə içinə salırsansa, bu close-up'dı (cu).
əgər sən çərçivəyə adamın yalnız başındakı hər hansı detalı salırsansa (məsələn, göz, qulaq, burun və s) bu extreme close-up (ecu, xcu) adlanır.

close-up'a həmçinin macro da deyilir. (baxma: macro photography)

bütün dövrlərin ən yaxşı 50 filmi

sight & sound jurnalının tərtib etdiyi siyahı. jurnal bu siyahını tərtib etmək üçün 846 tənqidçi, proqramçı, akademik arasında sorğu keçirib. siyahı ilk dəfə 1952ci ildə tərtib olunub və hər 10 il yenilənir. növbəti siyahı 2022ci ildə yayımlanacaq. aşağıda yazdığım siyahı 2012ci ildə müəyyən olunmuş siyahıdır:

1. (bax: vertigo) (1958)
2. (bax: citizen kane) (1941)
3. (baxma: tokyo story) (1953)
4. (baxma: the rules of the game) (1939)
5. (baxma: sunrise: a song of two humans) (1927)
6. (bax: 2001: a space odyssey) (1968)
7. (bax: the searchers) (1956)
8. (bax: man with a movie camera) (1929)
9. (baxma: the passion of joan of arc) (1928)
10. (baxma: 8 1/2) (1963)
11. (bax: battleship potemkin) (1925)
12. (bax: l'atalante) (1934)
13. (baxma: breathless) (1960)
14. (bax: apocalypse now) (1979)
15. (baxma: late spring) (1949)
16. (bax: au hasard balthazar) (1966)
17. (baxma: seven samurai) (1954)
17. (bax: persona) (1966)
19. (baxma: mirror) (1975)
20. (baxma: singin' in the rain) (1952)
21. (baxma: l'avventura) (1960)
21. (baxma: contempt) (1963)
21. (bax: the godfather) (1972)
24. (baxma: ordet) (1955)
24. (bax: in the mood for love) (2000)
26. (bax: rashomon) (1950)
26. (bax: andrei rublev) (1966)
28. (baxma: mulholland dr.) (2001)
29. (bax: stalker) (1979)
29. (bax: shoah) (1985)
31. (baxma: the godfather part 2) (1974)
31. (bax: taxi driver) (1976)
33. (bax: bicycle thieves) (1948)
34. (bax: the general) (1926)
35. (bax: metropolis) (1927)
35. (bax: psycho) (1960)
35. (baxma: jeanne dielman, 23 quai du commerce, 1080 bruxelles) (1975)
35. (bax: satantango) (1994)
39. (bax: the 400 blows) (1959)
39. (bax: la dolce vita) (1960)
39. (baxma: journey to italy) (1954)
42. (baxma: pather panchali) (1955)
42. (bax: some like it hot) (1959)
42. (baxma: gertrud) (1964)
42. (bax: pierrot le fou) (1965)
42. (baxma: playtime) (1967)
42. (bax: close-up) (1990)
48. (baxma: the battle of algiers) (1966)
48. (baxma: histoire(s) du cinema) (1988-1998)
50. (bax: city lights) (1931)
50. (baxma: ugetsu monogatari) (1953)
50. (bax: la jetee) (1962)

nema-ye nazdik

'90da iranlı rejissor abbas kiarostaminin çəkdiyi docufiction * həm sənədli, həm də bədii film janrında çəkdiyi film. tərcüməsi iri plan deməkdir.
'89cu ildə kiyarüstəmi süruş jurnalında "saxta məxməlbaf həbs olundu" məqaləsini oxuyur və məqalədə adı keçən hər kəsi tapır, 1 il sonra isə bu filmi çəkir. real həyatda baş vermiş hadisənin iştirakçıları bir il sonra həmin hadisəni işıqlandıran filmin aktyorlarına çevrilirlər.
kiyarüstəmi film heyətinin üzvlərinin görüntüsünü yaxud səslərini verməklə bunun bir film olduğuna işarə vurur.
filmin sonlarına doğru digər ünlü fars rejissor mohsen makhmalbafı da görə bilərsiz.

səbzianın özünü niyə məxməlbaf kimi göstərməsini başa düşmək üçün gərək bu filmdən əvvəl heç olmasa bir neçə məxməlbaf filminə baxasız. xüsusən də bicycleran filminə.

onu da deyim ki, sight & sound jurnalının "bütün dövrlərin ən yaxşı 50 filmi" siyahısında bu film 42ci yerdədir.

sözaltı etiraf

ilk dəfə olaraq nəyisə, nələrisə etiraf eləmək istiyirəm. etirafdan daha çox dərdləşmək demək olar buna.

ego, id və superego var a, bax şəxsən özümdə onların hansı vəziyyətdə olmalarını bilirəm. əslində mən bilirəm hansı halda özümü aktyorluğa qoyub qarşı tərəfin mənim haqda hansı fikrə düşməsinə yönləndirirəm, mən bilirəm hansı hərəkətlə hörmətə minirəm və ya düşürəm. yuxularımı belə şüuraltımdakılara əsasən çözümləyə bilirəm. son vaxtlar isə simvolik yuxular görürəm. onlardadı əsas çətinliyim.

bu günə qədər mən həmişə yarımçıq adam olaraq qalmışam. başda özüm olmaqla bir çoxları üçün bir çox iş görmüşəm, amma hamısını yarımçıq qoymuşam. çünki tam deyiləm. tam olmamağımın əsas səbəbi də təkliyimdi. bunu lütfən ərgənlərin öydükləri yalnızlıqla, kaybedenler kulübü ilə bağlamayın. sevgilim olanda belə özümü tək hiss eliyirdim. çünki o məni tamamlaya biləcək qız deyildi.

sözlük, son vaxtlar heç bir işim düz gətirmir. və ümumiyyətlə, işin özü gətirmir, nəinki düz, ya əyri. məşğul ola biləcəyim heç nə yoxdu. vakuumdayam. planlarımın heç biri olmur. qərarsızam. böyük bir boşluqdayam.

söhbəti hardan hara gətirdim özüm də bilmirəm.

daha sözlükdə də yazmaq istəmirəm. soyumuşam. çox güman ki sonuncu entry'mdi * hətta bunda belə qərarsızam

shichinin no samurai

dünya kinosunda xüsusi yeri olan bir akira kurosawa filmi. andrey tarkovski və jim jarmuschun ən sevdiyi 10 film siyahısında bu film var.

--spoiler--

bir kəndə yaxınlaşan quldurlar taxıl toplanılan zaman bura gəlib kəndi basacaqlarını deyirlər. qorxuya düşən kəndlilər şəhərə gedib muzdlu samuray tutmaq və quldurlardan qorunmaq qərarına gəlirlər. şəhərdə bir neçə gün ümidsiz axtarışlardan sonra nəhayət ki, samuray tapa bilirlər. sıra ilə samurayların sayını 7yə çatdıra bilirlər. kəndə gələn samuraylar əhaliyə döyüş texnikasını bir az öyrədirlər ki, basqın zamanı onlara kömək ola bilsinlər. beləliklə, basqın günü gəlib çatır. müəyyən bir taktika ilə 3-5 gün ərzində bütün 40 qulduru öldürə bilirlər. bir neçə gün davam edən döyüşlər nəticəsində 7 samurayın 4ü ölür.
qalan 3 samuray kəndlilərin düyü əkməsinə, mahnı oxumasına izləyərkən kambei bu sözləri deyirlər: "yenə biz uduzduq. udan kəndlilər oldu."

--spoiler--

204 dəqiqəlik bu filmin ssenarisi çox axıcıdı. hadisələr ən kiçik detallarına qədər, heç tələsmədən göstərilir. uzun olsa da, adam heç yorulmur. və həmişə imdb top 250-də olub. hazırda 20ci yerdədi, hazırda 8.7 xalı var.

archive

'94də yaradılmış ingilis musiqi qrupu. electronic, trip-hop, avant-garde, post-rock və progressive rock janrlarında işləyirlər.
son albomları - bu il çıxan axiom albomları da gözəldi.
ümumiyyətlə, ən bəyəndiyim parçaları:

(youtube: )

(youtube: )

ramiz rövşən

qara paltarlı qadın şeirinin müəllifi:

kişilər bir olmur atam balası
qorxağı var, igidi var,
amma hər kişinin öləndən sonra
qəbri üstdə ağlamağa
bir qara paltarlı gözəl bir qadına ümidi var

sən öləndə kim olacaq gözlərini bağlayan?
qardaşmı olacaq, yadmı olacaq?
bu dunyada bəlkə sənə ən çox ağlayan,
ən çox ağlatdığın qadın olacaq?!

göz yaşları yuduqca baş daşını
qəbrində qurcalanıb,deyəcəksən: ilahi
illər boyu ağlatdığım bu qadın
görən necə saxlayıbdır bu qədər göz yaşını?!

bircə kərə nə saçını oxşamışam,
nə gözünü silmişəm.
gözlərimə batır indi saçlarının hər dəni,
illər boyu bu qadına mən axı dərd vermişəm
indi görən niyə çəkir dərdimi?

bu qadın baş daşımı öpüb sığallamaqdansa,
yumruğuyla döysə-döysə yaxşıdı.
qəbrimin üstündə ağlamaqdansa,
məni söysə yaxşıdı.

yeri-yeri,qara paltarlı qadın,
kiri-kiri,qara paltarlı qadın.
bu qəbir də min qəbirdən biridir.
baş daşımı bəsdir basdın bağrına,
bütün mənə ağlayanlar kiridi,
sən də kiri, qəbrim damır, ağlama...

night on earth

5 şəhər, 5 həyat, 5 hekayə, 5 film

los anceles – məşhurlaşmaq və bəlkə də həyatını kökündən dəyişmək şansı düşən qız var. amma o, bu təklifi vecinə almadan rədd edir. o, taksi şoferidi və təmirçi olmaq istəyir. qızın idealı budur. aldığım mesaj: hər gözqamaşdırıcı təklifə boyun əymə, öz idealını bil və öz yolunla get, özünü tapdığın yolla.

nyu-york – los ancelesdəki hekayənin təsdiqi kimi gəldi mənə. avropada təlxəylik eləyən kişi varlanmaq ümidilə amerikaya gəlir. amma burda uğur qazana bilmir, uğur bir yana, heç taksi sürə bilmir. sonda adamın yolunu azması, əslində onun yolunu azaraq avropadan amerikaya gəlməsi anlamındadı məncə. aldığım mesaj: daha yaxşı bacardığın bir işi gör.

paris – məncə daha çox anlam yüklənmiş hissədi. burda həm irqçiliyə işarə var, o aydındı. və qüsurluluq. təbii ki, korların əslində görənlərdən daha yaxşı gördüyünü anlamaq elə də çətin deyil. aldığım mesaj: heç vaxt görünüşə aldanma.

roma – burda din və cəmiyyət, azadlıq barədə mövzular var. seksual istəklərin tabuya çevrilməsi, qadağan olunması, əslində insanların heyvanlaşmasına gətirib çıxarır ki, bu da adamların balqabaq, qoyun və öz qardaşı arvadı ilə “yatmasına” gətirib çıxara bilir. aldığım mesaj: tabular istəklərini nəzərə almır, sadəcə qadağan edir.

helsinki – filmin ən dramatik hissəsidi. bu hissə finlandiya soyuğuna zidd oldu. axır ki, orda isti münasibət gördüm. daha doğrusu, ilıq münasibət. çünki orda çəkilən filmlərdə insanlar çox soyuq davranırlar. hekayəsi də gözəldi. ümidsizliyə qapılmamağı öyrətdi. aldığım mesaj: həmişə səndən də pis gündə olan kimsə var.

terrence malick

70 yaşlı amerikan rejissor.

mənim aləmimdə qəribə rejissordu. öz dəsti-xətti var. onda heç kəsin izini tapa bilmirəm. təbiətlə insan arasındakı əlaqələrdən bəhs edir filmlərində. ağır templi, lakin yüksək keyfiyyətli kamera işi olan filmləri var.

filmoqrafiyası:
(baxma: lanton mills) - 1969
(baxma: badlands) - 1973
(baxma: days of heaven) - 1978
(bax: the thin red line) - 1998
(baxma: the new world) - 2005
(bax: the tree of life) - 2011
(bax: to the wonder) - 2012

the tree of life

2011ci il cannes film festivalinda palme d'or almış bir terrence malick filmi. öz uşaqlığını, atasını, anasını, qardaşlarını və onlarla münasibətlərini xatırlayan bir insanın xatirələrini göstərən film dərin fəlsəfi söhbətlər də aparır.

terens malikin hər saniyəsini dəfələrlə ölçüb-biçdiyi şahəsərdi. bəlkə də tamaşaçı baxarkən heç nə başa düşmür, amma görüntülərin möhtəşəmliyi filmi yarımçıq saxlamağa imkan vermir. baxdıqca baxmaq istəyirsən.

filmin simvolikası barədə heç nə yazmaq istəmirəm. mənalandırdığım hissələr qane etmir. bir dəfə də baxmaq istəyərdim.

mükəmməl üçlüklər

(baxma: allah, məhəmməd, ya əli)
(baxma: ata, oğul, müqəddəs ruh)
(baxma: brahma, vişnu, şiva)

nuovo cinema paradiso

zəngin ssenari ilə dolu bir giuseppe tornatore filmi. bir çox yerində güldürən, sonda güldürdüyü qədər də ağladan mükəmməl bir filmdir.

50ci illərin italiyasıdır. giancaldo qəsəbəsidi. insanlar filmə çox maraqlıdırlar. zatən qəsəbədə filmə getməkdən başqa əyləncələri yoxdur. filmlər nümayişə verilməzdən əvvəl qəsəbənin keşişi gəlib həmin kinolarda öpüşmə səhnələrini senzuradan keçirir və kəsdirir:
- iyirmi ildir kinoya baxıram, bir dəfə öpüşmə görmədim!

kinoya həddən artıq maraq göstərən toto da filmləri nümayiş etdirən alfredo adlı daydayın dizinin dibindən ayrılmır. alfredo istəməsə də, məsləhət görməsə də, film işini totoya öyrədir.

ardını yazmayım, həm ona görə ki, ssenari zəngindi, hamısını yazsam oxumayacaqsız, * həm də axot yoxdu həm də filmin özünə baxın ki əvvəlcədən heç nə bilməyəsiz.

amma əsasən 2 sual qaldı beynimdə:
1. alfredonun danışdığı hekayədə kralın qızını 100 gün, 100 gecə gözləməyə söz verən əsgər niyə 99cu gündə çıxıb gedir? bəs hekayənin ardı filmdə niyə danışılmır?
2. totonun sevgilisi elenanın sonu necə olur? hardadır? neynir? nə yeyi? nə içir? ondan xəbəri olan bir allah bəndəsi yoxdu?

stendal sindromu

nə bilim bəlkə, toolun konsertində olmaqla, bela tarrla görüşməklə, mozartın əlyazmalarına, pieta heykəlinə, balaca şahzadənin əlyazmasına toxunmaqla və daha-daha nələrlə keçirə biləcəyim psixoloji hal.
sindrom kimi kəşfini 1979da italyan psixoloq graziella magherini edib. adam florensiyaya gələn turistləri oturub müşahidə edib və əksər insanlarda belə halların olduğunu görüb, ondan sonra olub stendal sindromu

tool

lateralus albomlarının parabola parçası ilə günlərimi əlimdən alan qrup. bir neçə il olar dinlədiyim. klipi də maraqlıdır. parabol parçasından dərhal sonra qulaq asanda daha mükəmməl alınır, elə klipi də parabolla başlayır, parabola ilə bitir.

(youtube: )