Derek
199 14 2 0
10.nəsil
yazar
reytinq xalı: 718
entry sayı:199
karma xalı: 5394
izləyənlər: 7
sifariş sayı: 18
reytinq xalı: 718
entry sayı:199
karma xalı: 5394
izləyənlər: 7
sifariş sayı: 18
Öz silahımla güllələndim :
son yazdıqları| | əl əməyi göz nuru| favori seçdikləri| favori seçilənləri| bütün entryleri| lövhə
Belə ki, qərb cəbhəsində döyüşən ingilis-amerikan karma birlikləri alman tanklarını gördüyü yerlərdə ya şiddətli bombardman edir, ya da çox vaxt geri çəkilir, qaçırdılar. Bunun yaranma səbəbi də, alman tanklarının inanılmaz atəş gücü və heybətli görünüşləri idi.
Qorxu ilə baş etmələri heç cürə mümkün olmadığından geri çəkilmək və güclü atəş dalğası yaratmaqla birlikdə, təcili surətdə hava dəstəyi istəyirdilər. Hətta müharibə dövründə rusların və ingilislərin alman tankları əleyhinə çevik hava dəstəyi doktrinası belə var idi.
Konkret olaraq elmi cəhətdən üzərində işlənilməyib, təsdiqlənilməyib, amma varlığı o dönəmdə döyüşən əsgərlərin, zabitlərin qeydlərindən, reportajlarından oxuna bilər..
Uşaq vaxtı izləyəndə stellina ilə yetimxanada ilk başlarda düşmən, sonra isə yaxın dost olan sonia obrazına aşiq olduğum çizgi film.
--spoiler--
(bax: zamanla geridə qaldığı üçün darıxılan şeylər)
Şair yaxşı deyib;
ne sağcıyım, ne solcu,
Çapulcuyum, çapulcu
Bəli, sən nə qədər ona təhqir etdiyini, homofob olduğu üçün anti-homofob hisslərlə ağzına gələni içində və ya çölündə hayqırsan da, homofobluğu ifadə etmək də fikir azadlığıdır. Format içərisində hər cür fikri ifadə etmək olar, sözlüyə rəng qatmaq deyəndə bu nəzərdə tutulurdu. Hər yerdə lgbtqia * başlıqları və ya bayraqları deyildi.
Lgbt yazarlarının da fikir azadlıqları və s. Ola bilər amma "lgbtfob"ların da eyni azadlıqdan pay almaları gerçəyi səni nə qədər narahat etsə də, xoşuna gəlmir bloklayarsan, necə ki, özlərinə qarşı yazılan yazılara ümumi olaraq eynisini deyirlər*.
Bu arada məni sikib çevirməyinizin bir anlamı yoxdur, mən kimin siki kimin götünə ya başqa yerinə girməsini heç cürə sikinə almayan bir yazaram. Təşəkkürlər, sözlük!
Saydığım ləqəblərin və adların hamısı tək bir nəfərə, əski türkiyənin, əskilməyən ismi, türk "derin devlet"inin qara qutusu, mahmut Yıldırıma aiddir. Yaxın türkiyə tarixinin ən sirli şəxslərindən biridir. Ortalıqdan yoxa çıxdığı tarix olan 1996-cı ildən bəri, beyinlərdə bir çox sual işarəsi buraxmışdır. Öldü? Kimə xidmət edirdi? Məqsədi? Və s.
Haqqında onlarla kitab yazılmış, bir çox sənədli film çəkilmişdir. Bəs Kim idi bu adam?
Hər şeydən əvvəl onu deyim ki, bir gün üzə çıxıb bildiklərini danışsa, yeri yerindən oynadacaq biridir.
3 noyabr 1996-cı il Saat 19:25 radələri. Türkiyənin balıkesir şəhərinin Susurluk qəsəbəsində merseder markalı maşın, bir yük maşını ilə toqquşur. Bu qəza türk tarixinin ən yaddaqalan qəzası olmuşdur. Çünki mersedesin içində, polis rəisi hüseyin kocadağ, millət vəkili sedat bucak, interpol tərəfindən axtarılan abdullah çatlı və Abdullah çatlının model sevgilisi gonca us var idi. Ayrıca maşında, silahlar və susdurucular vardı. Bununla bərabər belə bir cəmin bu maşında olması ictimai məkanda böyük bir səs gətirmişdi. Xalqa görə bəzi dövlət qurumlarının, illeqal qruplaşmalarla əlbir iş görmələri ortaya çıxmışdı. Dövlət ilk etapda bu qəzanın üstünü örtməyə çalışsa da, xalq və araşdırmaçı kütlə bunun üstünə getməkdə qərarlıydı. Bu basqı ilə dövlət-siyasət-mafia üçbucağındakı şəxslər araşdırılmağa başlanıldı.
Həmin ərəfədə "yeşil" bir daha ortaya çıxmamaq üzərə yoxa çıxdı. "Susurluk"da ortaya çıxan bağlantılar haqqında araşdırma komissiyası quruldu və hesabatlar yaradıldı. Xalqa "yeşil"in adı ilk dəfə bu hesabatlar sayəsində açıqlanacaqdı. Bu hesabatda "yeşil" üçün tam 12 səhifə ayrılmışdı.
Bəs kim idi bu adam?
1953-cü ildə bingöl, solhanda anadan olmuşdur. Dövlətlə ilk əlaqəsi 1973-cü ildə yaranmışdır. Bu tarixdə "ilçe jandarma komutanlığı"nda* işləməyə başlamışdı. 1974-cü ildə kıbrıs barış harekatına qatılmış, əsgərlikdən qayıtdıqdan sonra isə, mit tərəfindən dəvət almışdı. Sonrasında mit agenti olaraq radikal islamçı terror qruplaşması hizbullahın içində sızmışdı. Yenə eyni tarixlərdə "erbakancılar" olaraq bilinən milli görüş harekatının da içinə sızaraq bilgilər toplayırdı.
1977-ci ildə etibank ferro-chromium mərkəzlərində formal bir işə başladı. Rəsmi olaraq sonrakı 20 il boyunca burada işçi olaraq görünəcək və sığortası da onunla həll olacaqdı.
Amma "yeşil" özbaşına hərəkət edən, təlimatlara əməl etməyən, idarə edilməsi çətin biri idi. Buna görə tez-tez təhlükəsizlik strukturları ilə sürtüşmələr yaşayırdı. Bu sürtüşmələrdən dolayı mit-in də canı boğazına gələcəkdi ki, 1989-cu ildə kəsdilər. Fəqət "yeşil" hələ də faydalanmaq istədikləri biri idi. Çünki o, cəsur və gözüqara kəşfiyyatçıydı. Mit-lə əlaqəsi kəsildikdən sonra "yeşil" "jandarma istihbarat ve terörle mücadele" və ya qısaca jitemlə işləməyə başladı.
counter-guerilla quruluşu olan jitem-in qurucusu olduğunu iddia edən arif doğan "yeşil"in jitem-ə alınmasını belə danışmışdı:
"yeşil" kod adlı mahmut yıldırımın bizim alanımızda faaliyet yaptığını duydum. Duyduğumuza göre mit'in elemanıymış. Mit'e gittim ve "yeşil size bağlı mı, değil mi?" Diye sordum. Araştırdılar. "Bir zamanlar bizimle çalışmış, sonra ayrılmış" dediler. Sonradan askerlerime onu "bulun ve getirin" dedim.
3 gün sonra bir telefon geldi. "Komutanım, ellerinden öperim, ben mahmut. Emredin beni istemişsiniz" dedi. Ona "çok güzel faaliyetlerin oldu, tebrik ediyorum" dedim.
Ardından yanıma geldi.
"Sen de bir devlet adamısın, ben de bir devlet adamıyım. Bir ipte iki cambaz oynamaz, gel bu işi beraber çözelim. Oğlum, mit-ten ayrıldığına göre, senin de bir devlet desteğin var" dedim.
"Benim meclisten desteğim var" dedi.
Ben de "bu bölge benim sorumluluğum altında. Gel emeklerin boşa gitmesin bizimle beraber ol" dedim.
Arif doğan:
"Yeşil" artıq jitem mənsubu idi. Tuncelidə xidmət etməyə, əməliyyatlara qatılmağa başlamışdı. "Susurluk hesabatı"na görə, pkk-a yardım fəaliyyəti göstərən şəxsləri illegal yollarla tutaraq, işgəncələr verib edam edirdi. Ayrıca bəzi pkk-lıların etirafçı olması üçün çalışmalar üzərində işləyirdi. Hətta yeşilin* dəyişik tərzləri vardı. Əməliyyatlarda pkk-ın içinə sıza bilmək üçün, onlar kimi geyinərdi. Deyilənlərə görə, öz yoldaşları tərəfindən ayırd edilə bilmək üçün, yaşıl şarf taxırdı. Ləqəbinin də buradan gəlməsi güman olunur.
Əməliyyatlardan sonra evə çox gücsüz, yorğun bir tərzdə gələrdi. Oğlunun dediklərinə görə, evdə musiqi yerinə, Əməliyyat əsnasında yazdığı döyüş səslərinə qulaq asardı.
O dönəmlərdə pkk bəzi iş adamlarından pul dəstəyi almaqda idi. Hətta dönəmin baş naziri tansu çiller belə demişdi;
elimizde pkk'ya yardım eden iş adamlarının listesi var. Listede 60 kadar isim bulunuyor. Devlet pkk'ya mali destek sağlayanlarla her biçimde mücadele edecektir.
Təbii ki, bu bilgilər baş nazirə kəşfiyyatçılar tərəfindən verilmişdi. Yeşil mahmut Yıldırım da bu iş adamlarını bilənlərdən biriydi. Hesabata görə yeşil pkk-a pul dəstəyi edən iş adamlarına pkk masqası ilə adamlar göndərib pkk adına onlardan özü üçün pul toplayırmış -*. Bunun da yanında bir çox xərac olayına adı qarışmışdı. Bir çox narkobarondan çox rahatlıqla xərac ala bilirdi. Hətta yeşilə aid olduğu təsdiqlənən bir telefon danışığında, yeşilin necə xərac kəsdiyini görə bilərik. xəttin digər tərəfindəki türkiyəli məşhur baron tilki selimdir.
-benim adım kod: yeşil! Bak.
+evet.
-duymuşsundur, duymaman mümkün değil. Bu arada beni güzel bi araştır, öğren, ne boktan bir adam olduğumu da öğrenirsin. Seni böyle allah'ına kadar kazığa oturtacaktım, zafer bana yalvardı. Ve şunu bilmeni isterim, sen şu an yaşıyorsan, zafer'in sayesinde yaşıyorsun.
+efendim, ben devletin her kademesine karşı saygılıyım..
-saygı ayaklarını bırak!
+gerçekten devlete karşı ben hiçbir zaman hiçbir faaliyette bulunmam.
-ben seni senden çok iyi bilirim. Yalnız yedirmezler adama. Yalnız yiyen adama da bir gün kustururlar. Şimdi anladın mı ne demek istediğimi? Şimdi bu ticaretinde sana yapabileceğimiz kolaylıkları sana allah'ına kadar da sağlarız. Ama sen yalnız yemediğin zaman da çok çok rahat hareket et.
Yeşilin Ahmet demir adı ilə açdırdığı bank hesabına təhdit, şantaj, xərac və s. ilə milyonlarca dollar girmişdi. Bank hesabatlarına görə yeşil bu pulları fərqli vaxtıarda, tamamını nağd olaraq çəkmişdir.
"Susurluk hesabatı"nda yazılana görə yeşilin istanbul mafiasını çökdürdüyünü, behçet cantürk və digər böyük mafia qruplaşması baronlarını planlı olaraq öldürdüyü deyilir. Bunun yanında, "halkın emek partisi" diyarbakır bölgə başçısı vedat aydını və kürdçülüklə təqsirləndirilən musa anteri də yeşilin öldürdüyü vurğulanırdı.
Yeşil çox aktiv rol aldığı üçün tunceli bölgəsində artıq deşifrə olunmuşdu. Xalq artıq onu çox yaxşı tanıyırdı və "sakallı" deyirdilər. Hətta bu bölgədə pis ünləndiyini görmək çox da çətin deyildi.
Yeşil tunceli millət vəkili kamer gençlə bir problem yaşamaqdadır və onu xalqa pisləmək istəyir. Sonrasında maraqlı bir şəkildə, kamer gençi tərifləməyə başlayar. Tuncelidə həmişə qazanan gençin bu propaqandadan sonra səs faizi düşməyə başlayır. Bunun üstünə kamer genç "tunceli il jandarma komutanlığı"na gəlib yeşili şikayət edib, yeşilin onun üçün səs yığdığını deyir. Mərkəzdən, "daha nə istəyirsən, sənin üçün səs yığır" deyə cavab gəlir.
Kamer genç:
ne oy toplaması? Hayatımda ilk kez oy düşüşü oldu. Yeter artık. Söyleyin benimle uğraşmasın daha. -*
Tuncelidə sırf millət yeşili sevmir deyə, onun dəstəklədiyi adama səs vermək istəməz -*.
Yeşil tuncelidə deşifrə olduğu üçün, diyarbakıra göndərilir. Burada jitemə bağlı olaraq, kəndlərdə pkk-ya qarşı mübarizəyə başladı. Rəvayətə görə "dərin dövlət" və jitem-in əfsanəvi və bir o qədər də kilid isimlərindən biri olan ahmet cem erseverlə burada tanış olmuşdular. Cem ersever həqiqətən əfsanəvi bir counter-guerilla idi. Pkk ilə mübarizədə kilid rol oynayan ersever həmişə yanında bir neçə pkk-lı etirafçı gəzdirərdi. Hətta pkk kimi düşünə bilmək üçün, çalışma otağında sarı-qırmızı-yaşıl rənglər asılı olardı. Cem ersever sonradan ordudan istefa edərək, dövlətin terrorla mübarizə üsullarını tənqid etməyə başladı. "Terrorla mübarizə mütəşəkkil idarə olunmur" deyirdi. "Şərqdə iyrənc çarxlar dönür. Hamısını danışacağam" deyə çıxışlar edirdi. Ardından jurnalist soner Yalçınla görüşürdü. Bu görüşlərdə yeşil haqqında da etiraflar qeyd etmişdi. Ona görə cənub-şərqdəki üstü açılmamış sui-qəsdlərin bir çoxunda yeşilin əli vardı.
Erseverlə soner Yalçın bir müddət daha müsahibələrə davam etdikdən sonra, ersever "yeşil gelmiş, millete beni soruyormuş" dedi. Ardından jurnalistlə bir daha görüşmək üzərə sözləşərək ayrıldılar. Ancaq cem erseverden həmin gündən sonra bir daha səs çıxmadı. Qısa müddət sonra isə əlləri-ayaqları bağlı bir şəkildə, başında bir güllə ilə ölü şəkildə tapıldı...
Ahmet cem ersever;
vatanını en çok sevene, en pis işi yaptırırlar sözlərinin müəllifi..
Bu sıralarda isə yeşil, quruluşun içində sürətlə yüksələn isimlərdən biriydi. Təhlükəsizlik komissiyası toplantılarına qatılır, özəl hərəkat birliklərini koprdinasiya edirdi. Yeşil pkk-ın dağlardakı mövqelərini ovcunun içi qədər yaxşı bilirdi. Gözətçilər və əvvəllər pkk-lı olub sonradan etirafçı olanlardan ibarət tağımlar düzəldir, əməliyyatlara yollayırdı.
Diyarbakırda xidmət edən yeşilin xidmət yeri, bir müddət sonra yenidən dəyişdirildi. Adının bir çox məchul sui-qəsdlərdə, xərac almaqla anılmasından sonra, jandarma onu 1994-cü ildə, ailəsi ilə birlikdə ankaraya göndərdi.
Oğlunun dediyinə görə yeşil ankaraya gəldikdən sonra 1 il boyunca evdən heç bir yerə çıxmadı. Halbuki hərəkətli bir yaşam tərzinə alışdığı bilinsə də belə. iddialara görə 1994-cü ilin oktyabrında mit-lə bağlantı quraraq, onlarla təkrar işləmək istədiyini demişdi. Mit isə ona, "artıq ölkə daxilində deyil, ölkə xaricində əməliyyatlar aparırıq. istəyirsənsə, bu əməliyyatlara qatıla bilərsən" deyərək geri dönüş etmişdi.
Yeşil bir səfərində ankarada klublardan birində dava çıxarmış, sonrasında isə polis bölməsinə aparılmışdı. Burada bilinməyən bir səbəbdən ötrü, qabırğaları qırılana qədər polis tərəfindən döyülmüş, sonra mit tərəfindən polisin əlindən alınmış, müalicə olunmuşdu.
Bir də cibindən çox maraqlı şeylər çıxmışdı. Endirimli bir soyuducu kuponu kimi. Maraqlı edən şey, bank hesabına milyon dollarlarla vəsait köçən birinin endirimli soyuducu arxasınca düşməsi idi. Bu pulların yeşilin özündə qalmadığının bir sübutuydu.
Telefon danışıqları izləndiyində isə, mit və jandarma çox sıx bir telefon bağlantıları çıxmışdı..
1996-cı ildə pkk "lider"i abdullah öcalana sui-qəsd məqsədilə suriyada bir əməliyyat gerçəkləşdirildi. Bu əməliyyat tağımına "metin atmaca" kod adı ilə yeşil də qatılmışdı. Plana əsasən, öcalanın olduğu ev partladılacaqdı. Evin hər yeri mühasirəyə alınmışdı. Ayrıca "apo"nun telefonu da dinlənilirdi. Hər şey hazırlanmış, pusquya yatılmışdı.
Apo telefonla danışarkən, həmin məlum məsələ baş verdi. Evin yaxınlığında bir partlayış gerçəkləşdi. Aponun danışdığı telefonda birdən-birə səsinin kəsilməsi üzərinə, telefonu dinləyən kəşfiyyatçılar, sevinc qışqırıqları atmağa başlamışdılar. Aponun o anda öldürüldüyünü düşünürdülər. Yalnız bir az sonra aponun səsi yüksəldi,
-burda bomba patladı, suikast!
Kəşfiyyatçılar uğursuz əməliyyat olduğunu anlamışdılar. Apo qurtulmuşdu, amma necə? Biriləri ona bilgi vermişdi? yoxsa tamamilə şans idi?
Oğlunun dediklərinə görə, həmin əməliyyatdan sonra yeşil ölkəyə döndükdə, çox böyük depressiyaya girmişdi. Heç nə yeyə bilmirdi. Hətta atası intihar etməsin deyə oğlu bir çox önləmlər də almışdı.
Bəs bu depressiyanın səbəbi nə idi? Əməliyyatın uğursuz nəticələnməsi? Öcalanın ölməməsi? Yoxsa öyrəndiyi başqa bir şey mi?
Qısa bir müddət sonra, "susurluk kazası" gerçəkləşdi. Kimilərinə görə, qəzadan sonra əraziyə gəlmiş, maşının içindəkiləri öldürmüşdü...
Və ardından yoxa çıxdı.. bu gün belə ona nə olduğuna dair heç bir bilgi yoxdur. Hələ də yaşaya bilər, gizlənmiş ola da bilər, bəlkə estetik əməliyyat keçirdi, bəlkə xaricdədir, bəlkə qorunur, bəlkə də öldürüldü...
Bəzi iddialara görə yeşil adı bir çox şəxsin ortaq adı idi və mahmut yıldırım günah keçisi olmuşdu. "Gazi mahallesi" hadisələri, adam qaçırmalar, məchul sui-qəsdlər, xəraclar, dönən bütün pisliklər həmişə onun üstünə atıldı. Kim bilir?
Qaynaqlar:
TBMM tutanakları- "Susurluk raporu"
Kutlu Savaş- "Susurluk raporu"
MiT- "Susurluk raporu"
32. Gün arşivleri
link 1
link 2
link 3
link 4
link 5
Deməli 2012-2013-cü illər, türk liseyində oxuyuruq. Nə isə, bizim bəzi müəllimlərimiz halı ilə türkdür. Bizə dərs keçməlidir bu adamlar normalda, amma belə bir məsələ var.
Deməli bizlə birlikdə lisey oxuyan türk şagirdlər də var, amma biz liseyə imtahanla qəbul olarkən bunlar sadəcə arayışla gəlirdilər. Özdə bicbalaların heç biri də oxumurdu. Biz 7-ci sinifdə 550 yığanda bunlar 100-ü güclə keçirdilər və sinif ortalamasının da amına qoyurdular. Nə isə məsələ orda da deyil, bunları liseyə imtahansız buraxan əclaf idarə heyəti ki, onların da 80 faizi yenə türklərdən ibarət idi.
Bunlar çox vaxt bir yerdə sürü kimi gəzirdilər və hansısa Azərbaycanlı bunlara ilişəndə vəssalam, ocağını söndürürdülər. Axşam yataqxanada tualetə aparılıb döyülənlərdən, günorta çağı siniflərinə basqın edilənlərə qədər. Çox vaxtı da 10-11-ci siniflərdə olurdu.
Bir dəfəsində də mənim başıma gəlmişdi bu ayrıseçkilik ki, mən türk uşaqla dalaşmışdım bunlar da 3-4 nəfər birləşmişdi məni tutub göt-baş eləmişdilər. Biz də sonradan "talpa" ilə bunların üstünə gedib qəşəng yağladıq. Nəticə nə oldu? Müəllimlər türklərə yox, cəzanı bizə verdi. Səhərə qədər yataqxana koridorlarında ayaqüstə qaldıq. Burdan da mən sizin amınıza qoyum!
Adamda da nə dil varmış.
(youtube: 
)
)(bax: iron dome)
(bax: dəmir günbəz)
0-dan başlayaraq, təxminən atmosferin 200 km yuxarısına qədər bir ərazidən danışacam.
Başlamadan deyirəm, israil hava hücumundan müdafiə mövzusunda dünyanın demək olar ki, ən modern, ən dəqiq, ən güclü sistemlərinə malikdir. Hətta bu sahədə abş-la yarış içərisindədirlər.
israilin çoxtəbəqəli bir hava hücumundan müdafiə sistemi var. istifadə etdiyi sistemlərin böyük qismi yerli istehsaldır. Zamanla abş-dan aldıqları sistemləri öz sistemləri ilə dəyişdirirlər və hətta bu sistemləri başqa ölkələrə də satırlar ki, bu ölkələrin içərisində Abş da var.
israil 7/24 hava hücumuna açıq bir ölkədir. Ölkə içərisində qərb, qəzza və suriya ilə sərhəd zolaqlarına yerləşdirilmiş onlarla raket sistemlərindən hizbullah və həmas terror qruplaşmaları tərəfindən davamlı olaraq hücumlar edilir. Buna görə də israil hhq-in hər zaman gözüaçıq, hazır vəziyyətdə olması və adi hava hücumundan müdafiə sistemləri bu ölkənin səmasını qorumaq üçün yetmir. Yenə, buna görə də, israil özünəməxsus şəraitlər üçün özəl hava hücumundan müdafiə sistemləri istehsal etmişdir(detaylara girəcəyəm).
Həqiqətən də qarşınıza çıxa biləcək ən "rəngarəng" hava hücumundan müdafiə sistemlərinə sahib ölkədir israil. Çoxqatlı bir dəmir qübbəyə sahibdirlər və hər keçən gün getdikcə daha çox təcrübə qazandıqları üçün bunu zamanla daha da inkişaf edir, etdirirlər.
0 nöqtəsindən israil hhq-ə nəzər salaq.
Təyyarələrə qarşı sistemlər(çox alçaq hündürlükdə hhm sistemləri):
israildə də digər bir çox qərb bloku ölkələrdə olduğu kimi stinger raketləri çoxlu miqdarda vardır. Təxminən 500 ədəd "m-92 stinger" launcherinə sahibdirlər. Füzələrin sayı isə bilinmir. Lisenziyalı olaraq israil özü də bunları istehsal edə bilir, amerikadan da sifariş verib ala bilir.
M-92 stinger:
Bura kimi normaldır, amma əsas maraqlı olan, lüləli zrk* qabiliyyətləridir. Israilin əlində hal-hazırda 2 tip lüləli zr sistemi var. Bunlardan biri zsu-23/2( дочка) digəri isə, zsu-23/4( Шилка). Bunlar rus-sovet istehsalı sistemlərdir və maraqlısı israil bu silahlar üçün comintern paktı ölkələrinə heç bir ödəmə etmədi. ərəblərlə savaş dövründə israil təxminən 50-60 ədəd zsu-23/4 ələ keçirdi -* və bu sistemlərin üzərində bəzi modernizasiyalar tətbiq edərək, hələ də istifadə etməkdədir. əllərində çoxlu miqdarda zsu-23/2 olduğu bilinir, amma dəqiq say yoxdur. 20-dən 100-ə qədər hər cür sayla qarşılaşmaq mümkündür. Bu köhnə sovet istehsalı sistemlərin üzərində modernizasiyalar aparılsa da, israil bunları yaxın zamanda xidmətdən çıxarmağı planlayır. Israil gələcəkdə lüləli zrk yerinə lazer sistemlərə keçid etməyi planlaşdırır. Israil uzun müddətdir thel(tactical high energy lasers) proyekti üzərində işləyir. Israil gələcəkdə bu sitemi əməliyyata açıq səviyyəyə gətirəcəyini bəyan etmişdir. əslində hal-hazırda da əməliyyatauyğun səviyyədədir, amma hələ ki, çox yayğın bir şəkildə istifadə edilmir. Yəni, əslində alçaq hündürlükdə hərəkət edən helikopter, təəyarə, raketlər və s. Üzərində uğurla test edilmişdir, amma gələcəkdə daha yayğın etmək fikirləri vardır.
zsu-23/2(дочка):
zsu-23/4(Шилка):
Hhm sistemlərində lüləli zrk sistemləri buraxıb, lazerli sistemlərə keçid edən ilk ölkələrdən biridir israil.
Alçaq hündürlükdə hava hücumundan müdafiə sistemləri:
Yenə israilin çox geniş və dəyişin inventarı olduğunu deyə bilərik. Buradakı bütün sistemlər tamamilə israilin yerli istehsal məhsullarıdır. Bunlar arasında 1 ədəd spyder- sr sistemi və haqqında çox danışılan məşhur iron dome var.
Spyder-sr adlı sistem ənənəvi bir alçaq hündürlükdə hava hücumundan müdafiə sistemidir. Türklərin hisar-A sistemi ilə çox bənzərliyi var. Spyder-sr-lərdə ana silah olaraq yenə israil istehsalı olan python raketlərindən istifadə olunur. Israil ilk olaraq python raketlərini havadan-havaya olacaq şəkildə öz təyyarələri üçün istehsal etmişdi. Eyni silah sistemləri hal-hazırda sr-də də istifadə edilə bilir. Bu sistemin 5-20 km-lik bir mənzili var və çox vaxt havda hərəkət edən hədəflər üçün istifadə edilir, təəyarələr, helikopterlər, pua-lar və s.
spyder-sr:
Digər sistem isə iron dome. Dünyanın bəlkə də ən güclü, modern, möhtəşəm və təsirli hhm sistemidir. 500 m-dən 70 km-ə qədər hündürlüyə malikdir. Həəta bu statistikaya görə ona alçaq hündürlük sistemi demək belə məncə düz deyil. Ilk başlarda israil bu silahı təkcə özü üçün istehsal etsə də, sonradan dünyada həddindən artıq maraq görməyə başladı. Sinqapurdan azərbaycana qədər iron dome-un müştərisi oldu. Hətta ABŞ belə iron dome istifadə etməyə qərar verdi. Amerika körfəz və şərqi aralıq dənizi bölgələrindəki bazalarını müxtəlif ava hücumlarından qorumaq üçün bu silahı öz inventarına daxil edəcək. Iron dome çox sürətli reaksiya göstərmə qabiliyyətinə sahibdir. Hər bir iron dome sistemində 3-4 ədəd launcher sistemi olur. Və hər bir iron dome 92 km-lik bir mənzildəki hava sahəsini qorumaq üçün avtomatik olaraq çalışır. Israil iron dome-lardan kritik bölgələrdə, insanların sıx məskunlaşdığı ərazilərdə, sənaye əhəmiyyətli obyektlərin çoxluq təşkil etdiyi yerlərdə yerləşdirir. Bu cür ərazilərə edilən hücumlar saturasiya hücumları adlanır ki, iron dome da bunların qarşısını almaq üçün istehsal edilmişdir. Israilin üzərinə həmas tərəfindən qassam tipli soba borularından düzəldilmə raketlər atılsa da bunla rda öz növbəsində çox təhlükəlidir. Lakin həmas bu hücumlar zamanı bir dəfəyə 100-200 hətta 400-ə qədər qassam roketi istifadə edə bilir. Bunların yanında top mərmiləti, başqa roketlər və s. Də istifadə edirlər. Yəni, bir anda, bir neçə saniyə içərisində, israil atmosferi irili-xırdalı yüzlərlə raketlə dola bilir. Bunları da klassik sistemlərlə məhv etmək çox çətindir. Onsuz da qassam-ları mərmi ilə vursanız nə olacaq? Raketin 80%-i bomb-boşdur. Havada vurulsalar belə məhv olmurlar və hədəfə doğru getməyə davam edirlər.
“iron dome”elə özəl şərtlər üçün düzəldilmiş bir sistemdir. Güclü bir manevr qabilliyyəti var və sanki bir sinir sistemi imişcəsinə, anında reaksiyalar verə bilir. Ki, iron dome-lar 2011-ci ildə xidmətə başladığında xidmət səviyyələri çox aşağı idi, təxminən 20-25%-lərdə. Hazırda isə iron dome 97% səviyyəsinə qalxmış br durumdadır. Və şübhəsiz bir şəkildə iron dome hal-hazırda dünyanın ən yaxşı alçaqmənzilli hava hücumundan müdafiə sistemidir.
Iron dome:
Qəzzanın roketlərini qarşılayan möhtəşəm iron dome ballistikləri olan barak 8-lər.
Orta mənzilli hava hücumundan müdafiə sistemi.
Burada israilin çox karma bir görüntü var. Abş və yerli istehsal sistemlərindən ibarətdir. Israilin son zamanlara qədər burada istifadə etdiyi silahlar mim-23 hawk-lar və patriot-lar idi.
Mim-23 hawk-lardan iran, türkiyə kimi dövlətlər də istifadə edir. Təbii ki, israilinkilər daha modernizasiya olunmuş sistemlərdir. Israil isə bu hawk-ların tamamını xidmətdən çıxarmaq istəyir(hətta çıxardı da deyə bilərik). hawk-lar yerinə israil hazırda spyder-mr adlı yerli istehsal sistemlərdən istifadə edir. Spyder-mr spyder-sr ilə eyni infrastrukturdan istifadə edir. Spyder-mr-in istifadə etdiyi (gbax:booster) bənzəri derby raketləri 50 km-lik bir mənzilə qədər çıxa bilir. Hər ikisi də birbaşa hawk-ların işini görmək üçün istehsal edilmişdirlər. Mr-lərdə raketlər bombardman təyyarələri, helikopterlər, pua-lar, alçaq mənzilli roketlərə qarşı istifadə olunmaqdadır.
Spyder-mr:
Ballistik roketlərə qarşı da təsirli olduğu bilinsə də, israilin bu roketlər üçün də istehsal etdiyi tamam başqa bir sistem var. david`s sling. Hal-hazırda israil alçaq mənzildə anti-ballistik olaraq mim-104 patriot-lardan istifadə edir, amma bunlar da yaxın zamanda xidmətdən çıxarılıb yerinə david`s slinger gətiriləcək. Bunlar ortamənzilli ballistiklərə və özəlliklə suriya sərhəddində yerləşən 300 km-lik mənzili olan köhnə nəsil scoot orta mənzili ballistik roketlərinə qarşı hazırlanmışdır. David`s sling 160 km-lik mənzilə sahibdir. əsasən suriyadan gələcək olan scoot hücumuna qarşı hazırlansa da, iddialara görə yüksək manevr qabiliyyəti nəticəsində, supersonik, hətta hipersonik roketlərə qarşı da istifadə edilə bilər. Amma yalan mı, doğru mu bilinməməkdədir.
David`s sling:
Yüskək mənzilli hava hücumundan müdafiə sistemləri:
Israil burda 100/100 olaraq tam yerli hava hücumundan müdafiə sistemləri istifadə edir. əslində yerli və ya xarici isthsalın nə kimi bir fərqi var deyənlər üçün öz başıma gəlmiş ibrətlik bir hekayə danışacam. Il 2017, 10-cu sinifdə oxuyuram, hərbi hissənin içində eləcə gəzirdik uşaqlarla və gözümüz həmin əfsanəvi “iron dome”-lara sataşdı. əsgərlərdən mmaraqlananda bunun israil malı olduğunu dedi. Yanımızda başqa bir gizir söhbətə qarışdı ki bəs qorxmurlar ki, biz bu silahları onlara qarşı istifadə edərik birdən haçansa? Həmin an əsgərin cümləsi tam da bu şəkildə idi*
-bu sualın eynisini mən də onlara vermişdim, mənə dedilər ki, “bizim öz silahımız heç vaxt bizi vurmaz. Narahatçılığa heç bir gərək yoxdur.”
Başqa misal kim 1992-ci ildə öz müttəfiqləri tərəfindən təlimdə vurulan türkiyəyə aid müavinət“ gəmisi və içəridə həlak olan 6 şəhid..
Nə isə, yüksək mənzilli hhm sistemlərinə keçdikdə burada məşhur arrow ailəsini görürük. 1986-cı ildə istehsalına israil tərəfindən başlanılmışdır. Başlanğıcda o qədər də sürətli irəlilənilmirdi, amma 1-ci körfəz müharibəsindən sonra səddam hüseyn iraqdan 85 ədəd scoot roketini israilə atdı. Israil hhm bu hücuma qarşı o zaman çox çarəsiz qaldı. Və roketlərin böyük bir qismi israil torpaqlarına düşdü. Bu hadisədən və savaşdan sonra arrow sisteminin hazırlanma müddəti olduqca sürətləndirildi. Hazırda ilk versiya olan arrow-1 roketləri istifadə olunmur, yerlərini arrow-2 və arrow-3-lər almışdır. Arrow-2 sistemləri taktiki yüksəkmənzilli anti-ballistik roketlər arasında dünyada ilk sıralarda yer almaqdadır. Ilk versiyalar 40 km-lik bir hündürlüyə sahib idi, son versiyalarda isə bu 150 km-ə qədər çıxmışdır. Arrow roketləri qısa və orta mənzilli ballistik roketləri havada məhv etmək üçün hazırlanmış çox özəl bir sistemdir. Dünyada arrow-dan israil xaricində istifadə edən heç bir ölkə yoxdur. Arrow seriyasından hətta amerikalılar belə örnək götürmüşlərdir, ki, onsuz da amerika ilə israil hava hücumundan müdafiə sistemləri istehsalında ortaq hərəkət etməkdədir. Hal-hazırda rəsmi rəqəmlərə görə arrow-2 roketləri 100 km-ə qədər təsirlidir, amma israil burda dayanmamış, a arrow-2 üstündən hal-hazırda arrow-3 isthsal olunmaqdadır. Rəsmi olaraq 2017-ci ildə inentara daxil edilib, istifadə olunmağa başlayan arrow-3 roket sistemləri stratosferin üst qatlarından gələn hücumları dəf edə biləcək bir qitələrarası ballistik roket sistemidir. Hətta bəzi qaynaqlarda arrow-3 üçün “peyk qatili” ləqəbi taxılmışdır. Təxminən 200 km-ə qədər bir hündürlüyə qalxa bildiyi deyilir. Amma dəqiq rəqəmlər yoxdur çünki arrow-3 hal-hazırda istehsal üzərindədir, isthsalı davam edir*.
Arrow- 2, 3
Israilin yüksək səviyyədə hava hücumundan müdafiə sistemlərinin yanında bunları dəstəkləyən yenə son model və yerli radar sistemləri vardır. Bunlara misal kimi, green pine göstərmək olar. 2000km-dəki hər cür hava hərəkətini təsbit edə bilir.
Green pine
Israilin çox kiçik ərazisi olduğu aşkardır. Bunun da hava hücumundan müdafiədə bəzi müsbət və mənfiləri vardır*. Israili qoruyan radar sistemləri təkcə öz torpaqlarında yerləşmir. Amerikanın orta şərqdə qurduğu hərbi bazaların radar sistemləri israilin müdafiə nazirliyi ilə bu məlumatları qarşılıqlı olaraq paylaşmaqdadır.
Bütün bu mükəmməl şəkildə hazırlanmış, istehsal edilmiş, quraşdırılmış sistemlərin yanında, təbii ki, bir ölkənin hava sahəsinin əsas qoruma vəzifəsi olan hərbi hava qüvvələridir(#325300 nömrəli entrimdə də qeyd etdiyim kimi). Israil hava qüvvələri orta şərq regionunun kəmiyyət və keyfiyyət cəhətdən ən inkişaf etmiş ordularından biridir. əllərində çox modern təyyarələr var, f-16, f-15 və s. Ki bunlar abş-dan lisenziyalı şəkildə alınmış təyyarələrdir. Israil əllərindəki f-15 və f-16-ları demək olar ki, boş bir şəkildə alıb, içini öz radarları, silahları ilə dolduraraq inventara daxil edir. Buna görədir ki, israil f-16-sı və f-15-i dünyadakı digər f-16 və f-15-lərə çox da bənzəmir. Kosmetik olaraq bənzərliklər ola bilər, amma elektronik anlamda bunlar tamam fərqli təyyarələrdir. Özəlliklə f-15-lərdəki roket sistemlərində kiçik əlavə manevrlər olduğu deyilir. Nə olduğunu isə heç kəs bilmir -*.
f-15:
f-16:
əlavə olaraq israil f-35-lərin lisenziya haqlarını da almış durumdadır və dünyada yeganə savaş təcrübəsi yaşamış f-35-lər israil f-35-ləridir. Aldıqları gündən bəri bu təyyarələri suriyada bol miqdarda istifadə edirlər. Özləri də inkar etmir.
f-35:
Israilin hal-hazırda bölgədə ən böyük potensial təhlükəsi irandır. Iranda məsələ məlumdur onsuz da, bəzi iqtisadi-siyasi səbəblərdən şah dövründə yaradılmış-alınmış ordunu, silahları, sistemləri ayaq üstə saxlamağa çalışırlar. Amma iranin ballistk roket texnologiyası bu qanunauyğunluğa tabe deyil. Iranın ballistik roket texnologiyası son dərəcə modern və son dərəcə təhlükəlidir. Iran təbii ki, bu ballistik roketləri sülh məqsədilə istehsal etmir. əsas hədəf regiondakı abş hərbi bazaları və təbii ki, israildir. Yəni, israilin irandan gözlədiyi bir ballistik hücum təhlükəsi var və bu nöqtədə bəzi müsbət və mənfi detallar vardır.
ən böyük üstünlük israili ərazisinin kiçik olmasıdır. Kiçik bir ölkə olduğu üçün ballistik roket hücumlarına qarşı qorunmaq nisbətən daha asandır çünki, çox kiçik bir ərazini qorumalı olduğunuz üçün, roketlərin sizə haralardan, hara doğru gələcəyi az-çox bəlli olur. Bundan əlavə israilin çox güclü bir hava hücumundan müdafiə qalxanları var. Çoxqatlılıq, inteqrasiyalılıq, müasirlik, elektronik bir sinir sistemi kimi işləyən hhm sistemləri şəbəkəsi vardır israilin. Bu çox ciddi bir üstünlükdür. Ayrıca bildiyimiz kimi, israil həm də nüvə silahına sahib bir ölkədir. Hər nə qədər bunu qəbul etməsələr də*, əllərində 100-dən çox nüvə başlığı olduğu bütün dünya tərəfindən bilinməkdədir. jericho nüvə başlığı daşıya biləm ballistik roketlərdən istifadə edərək iranla hər an olası bir nüvə müharibəsini başlada bilər.
Jericho-3:
Iranın nüvə proqramına gəldikdə isə, “yaxın zamanlarda” iran öz nüvə başlıqlarını təqdim edəcək. Partapart istehsal edəcək və abş buna qarşı heç bir şey edə bilməyəcək*.
Olası bir nüvə savaşında israil irana çox sərt qarşılıqlar verə bilər. Bu da üstünləklərdən biridir.
əsas məsələ, israilin əksiklikləri. Israilin ən böyük mənfisi coğrafi forması, coğrafi mövqeyi, coğrafi sahəsidir. Sahə böyük bir üstünlük idi ilk başda, çünki düşmənin haranı vuracağını bilmək asan olur, amma o biri tərəfdən də çox dar bir sahəyə sıxışıb qalmış vəziyyətdəsəndir. Ki, israil də kiçik bir ölkədir və bəlli bölgələrində həddindən artıq sıxlıq müşahidə edilən bölgələr də mövcuddur. Məsələn olası bir geri çəkilmə vəziyyətində sığına biləcəyiniz bir yer yoxdur, hara geri çəkiləcəyiniz müəmmalıdır. Gizlənə biləcək çox da yer yoxdur və s. Bu sahə məsələsi israil üçün həm bir üstünlük, həm də bir əksiklikdir. Ayrıca israil ən ciddi hava hücumlarını elə öz içindən alır. Qərbi şəriə və qazza zolaqlarının harada olduğu ilə maraqlanmısınızsa, bunu çox aydın görəcəksiniz. Bilməyənlər üçün xəritəni qoyuram.
Qərbi şəriə və qəzza adı verilən torpaqlar israil torpaqlarının tam içində yer almaqdadır və hizbullah, həmas kimi terror təşkilatlarından bəzən günlərlə ağır roket hücumlarına, bombardmanlarına məruz qala bilir. Belə bir şəraitdə hava hücumundan müdafiə olunmaq çox çətin olduğundan sizə iron dome kimi güclü və həssas sistemlər lazımdır.
Israilin digər bir mənfisi də düşmənlərinin sahib olduqları ballistik roket qabiliyyətləridir. Hal-hazırda iranın əlində 100-dən çox roket var hansı ki, israili çox rahat bir şəkildə vura biləcək bir mənzilə sahibdir.
Misal üçün, iranın əlində 200 ədəd nüvə başlığı daşıya bilən ballistik roket olarsa, ki, yuxarıda yazmışdım israil hhm sistemləri gələn hava hücumlarının 99%-ni çox rahat şəkildə dayandıra bilər. Israil bu hesabla 198 roketin qarşısını alsa belə, geri qalan o 2 roket israili xəritədən silməyə yetərlidir. Bu isə çox təhlükəli bir təhdid sayılır.
Amma o və ya bu şəkildə, israil dünyanın ən modern, ən təkmil və ən güclü hava hücumundan müdafiə sistemlərinə sahibdir. Avropanı çox rahat bir şəkildə keçib abş ilə kəllə-kəlləyə gələcək bir durumdadırlar. Hətta bəzi nöqtələrdə amerikalılardan daha da irəli getmiş vəziyyətdədirlər. Hətta amerikalılar onlara roket satmırlar. Amerikalılar onlardan roket və roket texnologiyası alırlar. Adamların gəldiyi nöqtə ayaq üstə alqışlanmalı yerdir məncə..
Qaynaqlar:
link 1
link 2
link 3
link 4
link 5
link 6
link 7
link 8
link 9
link 10
link 11
link 12
Nəticədə hərbi qulluqçu əsgər Muradov Elxan ilham oğlu çiynindən yaralanıb.
bu dostluq matçı ilə demokratiyanın nə dəxli var ki, haqqında belə bir entry girildiyini düşündüyüm oyun. Sanki özləri demokratiyanın beşiyində yaşayırlar.Türk şərhçinin dilinin hər dəqiqə topallaması da ayrı mövzudur -*
Argentina, Azərbaycan, boliviya, ekvador, braziliya, çin, cənubi afrika, salvador, honduras, hindistan, kolumbiya, Rumıniya, sinqapur, çili, tayvan, tayland, venezuela dövlətlərinin arsenalına daxildir.
1961-ci ildən etibarən istehsal olunur. 1961-1983-cü illərdə python-un atası sayılan şafrir, 1978-ci ildən günümüzə isə özü istehsal olunmaqdadır.
103,6 kq ağırlığa, 3,1 m uzunluğa və 160 mm-lik kalibrə malikdir. 11 kq-lıq yaxınlıqda partlama mexanizması ilə işləyən döyüş başlıqlarına malikdir.
Motor təkqatlı bərk yanacaqla işləyir.
Qanad genişliyi 640 mm, mənzili 20 km-dir. Ultrabənövşəyi idarəetmə sistemi ilə təchiz olunmuşdur. 1361.16 m/san-ə qədər sürət yığa bilir.
istifadə olunduğu savaşlar:
Ərəb-israil savaşları, futbol savaşı, fələstin-israil savaşı* və s.
Məşhur iron dome-ların raket sisteminin təməlini təşkil etməkdədir. 2005-ci ildən Azərbaycan silahlı qüvvələrinin inventarına daxil edilmişdir.
Ay zalım, heç olmasa bunları girəndə təmizlə, bir yerə palçığını sürt sonra gir də. Bir tanışım var idi, danışdığına görə, (özü də cüssəli abimizdir) nə isə təmizləyəndən sonra biri gəlib o formada, bu da içəri buraxmayıb, o yazıq da gedib kolluqların dibinə işini görəndə tutulub əsgərliyi 1 ay uzanıb *
Təmizləyəndə elə təmizləyin ki, yerdə nöqtə də qalmasın, amma sonra başında durun ki, bu hallar baş verəndən sonra axşam da çavuşa pazlanmayasınız *